اقتصاد۲۴- نوسان مداوم نرخ ارز، رشد هزینه نهادههای تولید و محدودیتهای فزاینده در تخصیص ارز، صنعت خودروی کشور را در موقعیتی قرار داده که ادامه مسیر با فرمولهای گذشته، بیش از هر زمان دیگری پرهزینه شده است. در شرایطی که خودروسازان یک سو با زیان انباشته و افزایش بهای مواد اولیه دست و پنجه نرم میکنند و از سوی دیگر با نظام قیمت گذاری دستوری مواجه هستند، پرسش اصلی این است که قیمت خودرو چگونه و با چه مکانیزمی باید اصلاح شود تا نه فشار مضاعفی به مصرف کننده وارد شود و نه تولیدکننده به مرز زیان مطلق برسد. از همین رو برای بررسی وضعیت قیمت گذاری خودرو و نقش متولیان صنعت خودرو در این زمینه با «سعید مدنی»، مدیرعامل اسبق گروه خودروسازی سایپا به گفتوگو پرداختیم؛
واقعیت این است که با توجه به شرایط موجود، قیمت خودرو باید اصلاح شود. در حال حاضر تخصیص ارز به شدت سخت شده، ارز ترجیحی و حتی ارز مبادلهای کاهش پیدا کرده و طبیعتا هزینه تمام شده تولید بالا رفته است
* با توجه به افزایش نرخ ارز و درخواست خودروسازان برای اصلاح قیمت، اساسا قیمت خودرو در این شرایط باید چگونه اصلاح شود؟
واقعیت این است که با توجه به شرایط موجود، قیمت خودرو باید اصلاح شود. در حال حاضر تخصیص ارز به شدت سخت شده، ارز ترجیحی و حتی ارز مبادلهای کاهش پیدا کرده و طبیعتا هزینه تمام شده تولید بالا رفته است. اگر قرار باشد نظام قیمت گذاری همچنان باقی بماند، باید دید قیمت تمام شده خودروسازان چقدر افزایش پیدا کرده و متناسب با آن، افزایش قیمت اعمال شود. همه اقلام افزایش قیمت داشتند؛ نهادهها گران شدند و به طور طبیعی اگر قرار است قیمتی کنترل شود، باید قیمت نهادهها کنترل شود؛ مثل مواد پتروشیمی، فولاد، مس، روی و سایر مواد اولیه. در غیر این صورت، افزایش قیمت خودرو تابعی از افزایش قیمت نهادهها خواهد بود.
* برخی معتقدند افزایش قیمت خودرو متناسب با نرخ تورم نیست، ارزیابی شما چیست؟
معمولا افزایش قیمت خودرو متناسب با نرخ تورم نیست و فقط بخشی از تورم را پوشش میدهد. اگر تورم مثلا ۴۰ درصد باشد، افزایشهایی که خودروسازان در این مدت گرفتند، به طور متوسط بسیار کمتر از تورم بوده است. در واقع همیشه افزایش قیمت خودرو کمتر از میزان واقعی تورم بوده، اما به هر حال چارهای جز انجام این اصلاح وجود ندارد.
* خودروسازان طی یک ماه گذشته رشد قیمت داشتند که با جهش نرخ ارز عملا این افزایش بی تاثیر شده است، متولیان قیمت گذاری چگونه باید از زیان خودروساز جلوگیری کنند؟
در مقاطعی برای کنترل قیمت ها، مکانیزمهایی وجود داشت به عنوان مثال وقتی قراردادی با قطعه ساز بسته میشود، برای تثبیت قیمت، باید درصد بالایی پیشپرداخت داده شود تا قطعه ساز بتواند خریدهای اصلی را همان زمان انجام دهد و مشمول افزایش قیمتهای بعدی نشود. راه دیگر این است که اگر قرار است قیمت خودرو کنترل شود، باید قیمت نهادههای تولید هم کنترل شود؛ یعنی فولاد، مس، آلومینیوم و پتروشیمی نباید افزایش قیمت نامتعارف داشته باشند. این عوامل میتواند تا حدی قیمت خودرو را کنترل کند، اما کنترل کامل اتفاق نمیافتد. مکانیزم واقعی کنترل زمانی شکل میگیرد که عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت باشد. در غیر این صورت، خودروسازان همچنان با زیان انباشته بالا مواجه خواهند بود. الان هم با وجود تمام این روش ها، خودروسازان در حاشیه زیان هستند.
بیشتر بخوانید:نبض قیمت خودرو ایستاد + جدول
* فاصله زمانی اصلاح قیمتها چه اثری به زیان خودروساز دارد؟
تورم به صورت روزانه وجود دارد، اما افزایش قیمت خودرو معمولا هر ۶ ماه یا ۷ ماه یا حتی سالی یک بار انجام میشود؛ آن هم نه متناسب با تورم، به همین دلیل خودروسازان همیشه از قافله قیمت گذاری عقب میمانند و این زیانها نه تنها جبران نمیشود، بلکه ادامه پیدا میکند و افزایش هم مییابد.
* آیا سیاستگذار صنعتی میتواند در موضوع قیمت گذاری کاملا منفعل باشد؟
به نظر من خیر، نمیشود گفت هیچ نقشی نداریم، اما در عمل جلوی افزایش قیمت را گرفت. این تناقض باعث اختلاف میان خودروساز و وزارتخانه شده و حتی برای یک خودروساز بزرگ هم پرونده سازی صورت گرفته است. این نوع رفتارها به صنعت آسیب میزند، در مواردی، حتی زمانی که سازمان حمایت و شورای رقابت افزایش قیمت را تایید کردند، وزارت صمت با آن مخالفت کرده است. در حالی که وزارت صمت به عنوان متولی تولید، باید در حد معقول از خودروساز حمایت کند، گاهی دخالتهایی صورت گرفته که آثار منفی داشته است. اگر قرار است وزارتخانه دخالت نکند، بهتر است اصلا دخالت نکند تا اینکه دخالت منفی داشته باشد.
با توجه به شرایط فعلی کشور و فشارهای اقتصادی موجود، به نظر من باید هر سه ماه یک بار بازنگری قیمت خودرو انجام شود
* در نهایت، با توجه به شرایط اقتصادی کشور، قیمت خودرو هر چند وقت یک بار باید بازنگری شود؟
در حال حاضر دولت قیمت بسیاری از کالاها را آزاد کرده و عملا همه چیز رها شده است. واقعا مشخص نیست چرا فقط به قیمت خودرو چسبیدهاند. خودروسازان دائما در حال زیان دهی هستند و این روند قابل ادامه نیست. با توجه به شرایط فعلی کشور و فشارهای اقتصادی موجود، به نظر من باید هر سه ماه یک بار بازنگری قیمت خودرو انجام شود.
منبع: بازار