اقتصاد۲۴- فوت یک فرد نه تنها یک اتفاق عاطفی و غمانگیز برای خانواده است، بلکه پیامدهای حقوقی و مالی متعددی به همراه دارد. یکی از پرسشهای رایج در چنین شرایطی، وضعیت وامهایی است که متوفی در زمان حیات دریافت کرده است. بسیاری از خانوادهها تصور میکنند با فوت وامگیرنده، بدهی بانکی بهطور خودکار از بین میرود یا بانک دیگر حقی برای مطالبه ندارد. این باور، هرچند رایج است، از نظر قانونی صحیح نیست و میتواند به تصمیمات اشتباه و خسارت مالی منجر شود.
پاسخ روشن است: خیر. فوت وامگیرنده باعث از بین رفتن بدهی نمیشود. طبق قوانین حقوقی، بدهیهای مالی متوفی جزو دیون محسوب شده و باید قبل از تقسیم ارث از محل ترکه پرداخت شوند. بانک بهعنوان طلبکار، در اولویت وصول طلب قرار دارد و میتواند برای دریافت بدهی اقدامات قانونی انجام دهد. بنابراین، فوت وامگیرنده تنها وضعیت بدهی را تغییر میدهد و اصل بدهی همچنان باقی میماند و تا تسویه آن، تقسیم رسمی ارث امکانپذیر نیست.
وراث مسئول پرداخت بدهی هستند، اما این مسئولیت محدود به ارزش ترکه است و هیچ الزامی برای استفاده از اموال شخصی خود ندارند. قانون به وراث اجازه میدهد درباره ترکه تصمیمگیری کنند:
بیشتر بخوانید: نحوه دریافت وام تعمیرات مسکن ۱۴۰۴+ شرایط جدید، مبلغ و مراحل دریافت
رد ترکه ابزاری قانونی، اما حساس است. اگر بدون بررسی انجام شود، ممکن است وراث دارایی ارزشمندی را از دست بدهند. در مقابل، ناآگاهی از حق رد ترکه میتواند باعث شود وراث بدهیای را بپردازند که بهطور قانونی الزام نداشتهاند.
برخی وامها دارای بیمه مانده بدهی هستند که در صورت فوت وامگیرنده، شرکت بیمه موظف به تسویه باقیمانده بدهی است. با این حال، همه وامها بیمه ندارند و حتی در وامهای بیمهشده ممکن است محدودیتهایی وجود داشته باشد، مانند سقف تعهد یا شرایط خاص فوت. بررسی دقیق قرارداد و بیمهنامه ضروری است تا خانواده در مواجهه با بدهی غافلگیر نشود.
در صورت ناتوانی وراث، بانک ابتدا ترکه را بررسی میکند. اگر وثیقهای وجود داشته باشد، آن وثیقه به اجرا گذاشته میشود. در غیر این صورت و در صورتی که وراث ترکه را رد کرده باشند، بانک دیگر حقی نسبت به اموال شخصی آنها ندارد و نمیتواند حساب شخصی یا اموال شخصی وراث را توقیف کند، مگر اینکه وراث خود پیشتر تعهد یا ضمانت داده باشند.
فوت وامگیرنده به معنای پایان بدهی نیست؛ بلکه آغاز فرآیند تسویه از طریق ترکه است. شناخت حقوق قانونی وراث، بررسی وجود بیمه و تصمیمگیری آگاهانه درباره قبول یا رد ترکه، نقش مهمی در جلوگیری از ضرر مالی دارد. بهترین اقدام پیشگیرانه، شفافسازی وضعیت وامها و بیمه آنها در زمان حیات و اطلاعرسانی کامل به خانواده است، تصمیمی ساده که میتواند بار مالی سنگینی را از دوش وراث بردارد.
آیا بانک میتواند مستقیماً از وراث مطالبه کند؟
بله، اما فقط تا سقف ترکه و بدون حق مراجعه به اموال شخصی.
اگر وام ضامن داشته باشد، تکلیف چیست؟
بانک میتواند کل بدهی را از ضامن دریافت کند، حتی اگر ترکهای وجود نداشته باشد.
رد ترکه چه زمانی توصیه میشود؟
زمانی که بدهیها بیشتر از داراییهاست، اما تصمیم باید پس از بررسی دقیق ارزش ترکه گرفته شود.
آیا همه وامها شامل بیمه فوت میشوند؟
خیر، بیمه وام وابسته به نوع تسهیلات و قرارداد است و باید بررسی شود.
اگر وراث هیچ اقدامی نکنند، چه اتفاقی میافتد؟
بانک از طریق مراجع قانونی اقدام میکند و ممکن است اموال متوفی توقیف یا به فروش برسد.