اقتصاد24- اروند در شمال غربی خلیج فارس به وسعت 172 کیلومتر مربع در منطقه تلاقی دو رودخانه بزرگ و سرشار از آب اروندرود و کارون، دربرگیرنده بخش‌هایی از شهرهای آبادان و خرمشهر است و دارای مرز مشترک با کشورهای عراق و کویت است. این منطقه با داشتن ظرفیت‌های عظیم حمل و نقل جاده‌ای و ریلی و هوایی و دسترسی آسان به آبهای بین‌المللی و دریایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به خصوص اینکه مجاورت با بصره -دومین استان بزرگ عراق- این منطقه را به دروازه بزرگ تجارت با عراق و سپس امتداد آن تا کشورهای سواحل مدیترانه تبدیل کرده است. به همین جهت منطقه آزاد اروند دارای جذابیت های گردشگری و همچنین مکان مناسبی برای سرمایه گذاری های مالی است که این روزها مورد توجه کشورهای همسایه و حتی تجار داخلی شده است.
در همین ارتباط خبرنگار اقتصاد24 گفت‌وگویی با اسماعیل زمانی مدیرعامل منطقه آزاد اروند داشته که مشروح آن در پی می آید:
* موضوعی که اکثر مناطق آزاد از آن رنج می‌برند مسئله حاکمیت چندگانه و اجرا نشدن قانون منطقه آزاد در عمل است. فکر می کنید این مسئله چقدر از توان مناطق کم کرده است؟
- موضوع وحدت مدیریت در مناطق آزاد یکی از موضوعات مورد توجه قانونگذار بوده است. البته وجود شباهت بین ساختارهای سنتی در مناطق آزاد و سرزمین اصلی باعث شده تا کارکردن با شیوه جدید برای مسئولان تبدیل به امری دشوار شود. از طرف دیگر دستگاه های ملی اصرار بر این دارند که بخش های استانی و منطقه ای خود را با اصول سنتی اداره کنند به جای آنکه نگاه کلان و ملی به مسائل داشته باشند و به نوعی تعصب بخشی دارند؛ همین مسائل باعث شده است تا در ساختارهای اداری بیشتر دنبال این باشند که به حفظ وضع موجود بپردازند بنابراین فهم کمتری درمورد مسائل جدید و موضوعات غیرمتمرکز دارند در حالی که قانونگذار ساختارها را در مناطق آزاد با رویکرد استقلال در تصمیم‌گیری‌ها وضع کرده است که امیدواریم به آرامی ساختارهای جدید جایگزین ساختارهای سنتی شوند.
دستگاه های ملی اصرار بر این دارند که بخش‌های استانی و منطقه‌ای خود را با اصول سنتی اداره کنند، به جای آنکه نگاه کلان و ملی به مسائل داشته باشند و به نوعی تعصب بخشی دارند؛ همین مسائل باعث شده به حفظ وضع موجود بپردازند
البته برای رسیدن به این مقصود لازم است که دستگاه های دیگر نظیر دستگاه های نظارتی در حوزه اجرا به قانون خوب عمل کنند در حالی که تابه‌حال دستگاه های نظارتی در حوزه اجرای قانون وارد عمل نشده و از هیچ کسی هم سوال نمی شود که چرا دستگاه های دیگر آن را اجرا نمی کنند و آنها هم توجهی به خوب اجرا شدن این قانون ندارند که امید می رود با تعامل صورت گرفته این مسئله آرام آرام حل شود.
* منطقه آزاد اروند در حال حاضر در برندینگ چه کالاهایی فعالیت می کند؟
- اگر منظور برند تولیدی باشد که این مسئله بیشتر به بخش خصوصی ارتباط پیدا می کند اما تولیداتی که عمدتا هدف آن صادرات به کشورهای دیگر است که بیشتر در شهرک های صنعتی مانند مرز شلمچه، بندر خرمشهر و بندر آبادان فعال هستند؛ برای مثال بندر خشک شلمچه تنها به امور صادراتی می پردازد به طوری که این بندر فاقد کد وارداتی است و تنها فعالیتش صادرات کالا به دیگر کشورهاست.
از سوی دیگر تلاشمان بر این است که با فراهم کردن زیرساخت های اقتصادی به خصوص برای بخش خصوصی، فعالیت آنها را در کارهای تولیدی، بازرگانی و خدماتی تسهیل کنیم که احداث شهرک های صنعتی گواهی بر این مسئله است.
* با توجه به دسترسی این منطقه به آب، در حوزه برندینگ، برنامه‌ای برای صادرات ماهی و میگو ندارید؟
- در حوزه شیلات، ماهی و میگو صادرات داریم اما میزان آن به اندازه صادرات کالاهای صنعتی نمی رسد به عبارت دیگر اولویت صادرات ما در حوزه صنعت، بیشتر حول فولادسازی، صادرات انرژی، تولید مصالح ساختمانی و بسته بندی مواد غذایی است.
برای مثال روزانه 400 مگابایت انرژی از بندر خرمشهر به عراق صادر می شود یا عمده فعالیت کارخانه فولاد کاوه از نوع صادراتی است. البته شرکت های دیگری هستند که مصالح ساختمانی تولید کرده و به عراق و کشورهای همسایه صادرات می کنند به اضافه موارد ذکر شده شرکت های پتروشیمی و بسته بندی مواد غذایی را هم به گروه برندینگ اروند در صادرات می توان اضافه کرد.
برنامه ویژه ای برای استفاده از امکانات آبی منطقه داریم که به جرات می‌توان گفت در کمتر منطقه‌ای از ایران این امکانات آبی وجود دارد
* چه اقداماتی برای توسعه گردشگری انجام داده اید؟
- در حال حاضر شروع به ساخت اسکله های تفریحی کرده‌ایم. همچنین در حال آماده سازی مناطق تفریحی و گردشگری هستیم. از سوی دیگر با بازسازی مناطق قصد داریم تا این مناطق را به مناطق گردشگری و تفریحی و تجاری تبدیل کنیم. از سوی دیگر برنامه ویژه ای برای استفاده از امکانات آبی منطقه داریم که به جرات می توان گفت در کمتر منطقه ای از ایران این امکانات آبی وجود دارد. همچنین در مورد ساخت هتل با ارائه انواع مشوق های مختلف نظیر ارائه زمین و معافیت های مختلف سعی در ایجاد زمینه های لازم برای حضور بخش خصوصی داریم که البته تاکنون مواردی از بخش خصوصی برای ساخت هتل به منطقه آمده اند که امید می رود با ساخت هتل های جدید حوزه گردشگری توسعه اساسی پیدا کند.
* اخیرا با مسئولان سازمان بنادر جلساتی داشتید. نتیجه این جلسات چه بود و قرار است در حوزه بنادر چه برنامه هایی اجرا کنید؟
- قرار ما بر این شد که بنادر موجود در منطقه را فعال کرده و به خصوص تمرکزمان را روی بنادری بگذاریم که امکان گردشگری دارند. از سوی دیگر به عقیده من حوزه ای که بیشتر در کشور مغفول مانده حوزه گردشگری دریایی است چرا که سواحل جنوب کشور بیش از 2 هزار کیلومتر است و متاسفانه از این ظرفیت آنگونه که باید استفاده مطلوب نشده است، به همین خاطر طرحی را برای حوزه گردشگری دریایی تدوین کرده ایم که قرار است به زودی اجرایی شود.
در نظر داریم تا از کشتی‌های کروز از مبدا اروند استفاده کنیم و بدین ترتیب این کشتی‌های تفریحی در سواحل آبهای خلیج فارس و دریای عمان به صورت یک پروژه دریایی از اروند تا چابهار در مناطق آزاد جنوب کشور مستقر شوند
برای این طرح در نظر داریم تا از کشتی های کروز در برنامه های ترکیبی گردشگری دریایی، زمینی و هوایی از مبدا اروند استفاده کنیم و بدین ترتیب این کشتی های تفریحی در سواحل آب های خلیج فارس و دریای عمان به صورت یک پروژه دریایی از اروند تا چابهار در مناطق آزاد جنوب کشور مستقر شوند و هرجا که گردشگران تمایل داشتند آنها را سوار یا پیاده کند. پیش بینی ما از این طرح این است که همانند تجربه سایر کشورها قادر خواهد بود علاقه مندان زیادی از سراسر دنیا و کشور به منطقه بکشاند که به تبع آن تجارت پول سازی هم فراهم خواهد کرد.
* چه تعداد کشتی برای خرید در نظر دارید و هزینه خرید این کشتی ها را سازمان منطقه آزاد اروند پرداخت می کند یا بخش خصوصی؟
- برنامه ریزی ما این بوده که حداقل برای واردات 10 فروند کشتی کروز اقدام کنیم که در این زمینه با سازمان بنادر و موسسات سرمایه گذاری مذاکراتی انجام شده و در نهایت در حال آماده سازی زیرساخت های لازم برای حضور بخش خصوصی در این زمینه هستیم.
حداقل برای واردات 10 فروند کشتی کروز اقدام خواهیم کرد که در این زمینه با سازمان بنادر و موسسات سرمایه‌گذاری مذاکراتی انجام شده است
* در خصوص خرید ایرلاین برای مسیر اختصاصی به آبادان نیز برنامه ای تدارک دیده‌اید؟
- بله و خوشبختانه با چند ایرلاین خصوصی مذاکرات انجام شده که در نهایت با یک ایرلاین به نام «اکسین اروند» قرار است همکاری داشته باشیم که در حال حاضر مجوزهای لازم صادر شده و مذاکرات با بخش خصوصی به منظور اجاره یا خرید هواپیما در حال انجام است و قرار است که ایستگاه اصلی آن در فرودگاه آبادان باشد.
* چه برنامه هایی برای حضور استارت آپ‌ها در منطقه آزاد اروند دارید؟
- استارت آپ ها یک پدیده جدید توسعه ای هستند که در دنیا بسیار شناخته شده هستند. جای خوشحالی است که در کشور ما نیز مسئولان توجه خوبی به استارت آپ ها داشته اند به خصوص معاونت فناوری ریاست جمهوری که در حال اجرای برنامه های خوبی برای این شرکت ها دارند. البته منطقه آزاد اروند نیز از حضور استارت آپ ها و شرکت های فناورانه استقبال کرده و با اختصاص دادن یک ساختمان جدید در خرمشهر به معاونت فناوری ریاست جمهوری، حمایت خود را از شرکت های دانش بنیان نشان داده ایم.
اکثر استارت‌آپ‌هایی که در اروند شروع به کار کرده‌اند در حوزه‌های الکترونیکی، دیجیتالی و تعدادی هم شرکت‌هایی هستند که در حوزه ذخیره انرژی فعالیت می‌کنند
* چه نوع استارت آپ هایی تابه‌حال به اروند وارد شده اند؟
- اکثر استارت آپ هایی که در اروند شروع به کار کرده اند در حوزه های الکترونیکی، دیجیتالی و تعدادی هم شرکت هایی هستند که در حوزه ذخیره انرژی فعالیت می کنند که این امید می رود در آینده رشد قابل ملاحظه ای در منطقه داشته باشند.
* قرار است نمایشگاه خودروهای لوکس در منطقه آزاد اروند اجرا شود. به نظر شما این منطقه پتانسیل برگزاری دائمی این نمایشگاه را در سال های بعد نیز دارد؟
- در اروند تابه‌حال چندین بار نمایشگاه خودروهای لوکس برپا شده است. البته جشنواره های مختلفی جز این مورد هم برگزار کرده ایم که امیدواریم سال آینده نیز چنین نمایشگاه هایی برگزار شود و این روند تداوم داشته باشد.