اقتصاد۲۴ – امروزه درمان از اهداف مهم گردشگری به شمار می رود و آشنایی با علوم پزشکی و انتقال دانش پزشکی موجب به وجود آمدن شاخه ای از صنعت گردشگری به نام گردشگری سلامت شده است. گردشگری سلامت به عنوان یکی از حوزه های نوین گردشگری مدرن در دنیا رشد سریعی دارد و از اهمیت بالایی نیز برخوردار است که با توجه به بهبود فضای کسب و کار، رشد اقتصادی و کاهش وابستگی بودجه دولت به نفت و جذب سرمایه های داخلی و خارجی می تواند از زیربناهای مهم تحقق اقتصاد مقاومتی باشد.
امروز رقابت فزاینده ای بین کشورهای مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه برای جذب گردشگران سلامت آغاز شده است و به دو دلیل یکی جمعیتی که رو به مسن شدن می رود و همچنین در دسترس بودن خدمات پیشرفته پزشکی با کیفیت و با قیمت مناسب در این کشورها، گردشگری سلامت را در کشورهای در حال توسعه بیش از پیش مهم می کند.
در حقیقت گردشگری سلامت را سفری سازمان یافته از محیط زندگی فرد به مکان دیگر می دانند که به منظور حفظ، بهبود و دستیابی مجدد به سلامتی روحی و جسمی صورت می گیرد که سه نوع گردشگری پزشکی، گردشگری صحت و گردشگری پیشگیرانه را شامل می شود.
گردشگری سلامت در جهان
تایلند، مکزیک، ایالات متحده آمریکا، سنگاپور و هند از مهمترین مقاصد گردشگری سلامت در جهان هستند. تایلند در صدر کشورهای پذیرای گردشگران سلامت است که برای عمل زیبایی و توانبخشی به این کشور سفر می کنند. مکزیک نیز علاوه بر عمل های زیبایی برای کاهش وزن و دندانپزشکی خدمات خوبی را ارائه می کند. ایالات متحده آمریکا هم با وجود هزینه های بالا، سالانه میزبان ۸۰۰ هزار بیمار از سراسر دنیا است چرا که این افراد به منظور جراحی های پیچیده، جدید و سخت این کشور را به عنوان مقصد انتخاب می کنند و به همین خاطر نگران هزینه های بالای آن نیستند.
سنگاپور هم که یکی از مشهورترین مقاصد گردشگری سلامت است به دلیل دارا بودن پیشرفته ترین و کارآمدترین مراکز درمانی برای درمان سرطان مورد توجه است. کشور هند نیز اگرچه بیمارستان هایی معتبر در سطح بین المللی ندارد اما بیمارستان های خصوصی آن در درمان بیماری های قلب و ارتوپدی در میان گردشگران مشهور است. ترکیه، کره جنوبی، مالزی، چین و پورتوریکو از دیگر کشورهای مطرح در این حوزه هستند.
گردشگری سلامت در کشورهای اسلامی
در میان کشورهای اسلامی ترکیه، مالزی، اردن، امارات و ایران پنج رتبه نخست در گردشگری سلامت را به خود اختصاص می دهند. از نظر کارشناسان ایران بیشترین ظرفیت ها و قابلیت ها را در حوزه گردشگری سلامت در میان کشورهای اسلامی دارد. از جمله ظرفیت های ایران در این زمینه، می توان به چشمه های آب معدنی، مناطق کویری، بخش های ناباروری در یزد، مراکز دیالیز و انواع جراحی قلب، پلاستیک و چشم در مشهد و تهران اشاره کرد که با برنامه ریزی و در اولویت قرار دادن توسعه گردشگری به خصوص در زمینه گردشگری سلامت می توانیم اثر آن را بر اقتصاد ایران شاهد باشیم.
گردشگری سلامت در ایران
هرچند سفر گردشگران برای استفاده از چشمه های معدنی و درمانی در ایران از زمان های دور مورد توجه بوده اما گردشگری سلامت به شیوه نوین تاریخچه کوتاهی دارد و از سال ۱۳۸۲ این نوع از گردشگری مورد توجه وزارت بهداشت قرار گرفت و توانست در مدت کوتاهی موفقیت کسب کند. بر اساس آمار اعلام شده از سوی معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سال ۲۰۱۲ میلادی بیش از ۲۰۰ هزار گردشگر با هدف توریسم سلامت به ایران سفر کرده اند که می توان نتیجه گرفت از محل ورود این تعداد گردشگری بیش از یک میلیارد دلار وارد چرخه اقتصادی شده است.
گردشگران سلامت با اهدافی همچون ناباروری، دندانپزشکی، جراحی پلاستیک، جراحی قلب، بیماری های مرتبط با سرطان، جراحی چشم و گردشگری در آب های شفا بخش به ایران سفر می کنند.
گردشگران سلامت ایران را گردشگرانی از آذربایجان، عراق، ترکمنستان، افغانستان، کویت، سوریه، لبنان، بحرین، عربستان و ترکیه تشکیل میدهند که به دلایلی همچون درمان ارزان و وجود پزشکان ماهر و.. به کشور ما سفر میکنند.
اقتصاد گردشگری برای ایران و به خصوص در شرایط تحریم و در کنار اقتصاد نفتی در حوزه های معیشتی، اقتصادی و اجتماعی می تواند به کشور کمک کند به همین منظور مناطق مختلف کشور از جمله مناطق آزاد برای دستیابی به نتایج مطلوب در این زمینه اقدامات موثری انجام داده اند.
به گفته مدیران گردشگری مناطق آزاد ایران، مناطق آزاد کشور به دلیل دارا بودن زیرساخت ها و ظرفیت های مناسب می توانند به عنوان یکی از قطب‌های طب سنتی در ابعاد ملی و منطقه ای مطرح شوند. بدین منظور دهکده هایی با ارائه خدمات مختلف آموزشی، درمانی و رفاهی ایجاد خواهد شد تا زمینه مناسبی برای جذب گردشگران خارجی و برخورداری از طب سنتی ایرانی ایجاد شود. هدف از تاسیس این دهکده های سلامت، ترویج و توسعه طب ایرانی و ساماندهی و رفع اقدام های غیر قانونی در این زمینه است.
منطقه آزاد کیش پایلوت گردشگری سلامت در خاورمیانه شد
امروز گردشگری سلامت در دو منطقه آزاد اروند و کیش دارای برنامه ریزی های مدون است. پیش از این مدیر گردشگری سازمان منطقه آزاد اروند در مورد گردشگری سلامت اروند به اقتصاد۲۴ گفته بود: امروز بیمارستان‌هایی در دست‌ساخت داریم که با همکاری وزارت بهداشت تجهیز می‌شوند و در تلاشیم تمام نیازهایی که عراقی‌ها در حوزه سلامت و به‌طور اخص در حوزه پزشکی نیاز دارند، در اروند مستقر کنیم و تمام برندهای گسترش‌یافته در سطح کشور بتوانند در اروند نمایندگی داشته باشند.
منطقه آزاد کیش نیز که از موفقترین مناطق در زمینه گردشگری کشور است طی روزهای گذشته با انعقاد تفاهم نامه ای با گروه اورینتال میس مالزی، درصدد توسعه گردشگری سلامت است و با طرف مالزیایی خود در مورد همکاری برای ساخت، رشد و توسعه صنعت گردشگری با محوریت تندرستی، خدمات پزشکی، درمان و آموزش گردشگری سلامت در منطقه آزاد کیش این قرارداد را امضا کرده است.
لازم به ذکر است کشور مالزی در یک بازه زمانی ۱۲ ماهه، ظرفیت های گردشگری سلامت جزیره کیش را مورد مطالعه و تحقیق قرار داده و در نهایت جزیره کیش را در حوزه گردشگری سلامت به عنوان پایلوت خود در خاورمیانه انتخاب کرده است که این خبر می تواند نقطه آغازی برای مطرح شدن ایران و موفقیت این منطقه در سطح خاورمیانه، کشورهای اسلامی و حتی با گذشت زمان در سطح بین الملل باشد.