اقتصاد۲۴- گسترش دایره محصولات پتروشیمی در کشور ، یکی از برنامه‌هایی است که امروز به دلیل تشدید تحریم‌های آمریکا علیه این صنعت، ضرورت پیگیری آن بسیار حساس و کلیدی شده است.
ایران سالانه بیش از ۲۰ میلیون تن محصولات تولیدی مجتمع‌های پتروشیمی به بیش از ۶۰ کشور صادر می‌کند. کارشناسان اعلام می‌کنند، اعمال فشار تحریم‌های این صنعت بر ایران از سوی آمریکا بسیار سخت خواهد بود، زیرا جایگزین کردن محصولات پتروشیمی ایران با تولیدات دیگر کشور‌ها به این سادگی‌ها و در کوتاه مدت ممکن نیست.
صنعت پتروشیمی ایران یکی از ظرفیت‌های توسعه است؛ اگرچه این صنعت در شرایط تحریم به سر می‌برد، اما بسیاری از مجتمع‌ها با ظرفیت ۱۰۰ درصد کار می‌کنند. در پنج سال آینده با بهره‌برداری از برخی از طرح‌ها ظرفیت پتروشیمی ایران به «۱۴۰ میلیون تن» در سال می‌رسد.
درآمد ایران از صنعت پتروشیمی در سال ۱۳۹۷ حدود ۱۷.۱ میلیارد دلار بوده است. ایران سالانه بیش از ۲۰ میلیون تن محصولات تولیدی مجتمع‌های پتروشیمی خود را به بیش از ۶۰ کشور صادر می‌کند، کشور‌هایی که بیشتر آن‌ها سال‌هاست مشتری محصولات پتروشیمی ایران هستند و این نکته باعث شده بسیاری از کارشناسان اعلام کنند، اعمال فشار تحریم‌های این صنعت بر ایران از سوی آمریکا بسیار سخت خواهد بود، زیرا جایگزین کردن محصولات پتروشیمی ایران با تولیدات دیگر کشور‌ها به این سادگی‌ها و در کوتاه مدت ممکن نیست.
برای استمرار در تولید و ارزآوری از این محصول باید سالانه ۶۵ میلیون تن تولید و ۶۰ پروژه پتروشیمی ظرف ۵ سال آینده راه‌اندازی و ظرفیت پتروشیمی ایران به بهره برداری ۱۴۰ میلیون تن در سال برسد. این راهی برای جلوگیری از خام فروشی پتروشیمی خواهد بود و از طرف دیگر این صنعت می‌تواند جایگزین نفت شود.
افق توسعه صنعت پتروشیمی از نگاه مسئولان
نزدیک به ۲ میلیارد دلار طرح پتروشیمی تا پایان سال ۹۸ به بهره‌برداری می‌رسد. چندی پیش معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی با بیان این خبر بر جهش دوم صنعت پتروشیمی و بهره‌برداری از طرح‌های آن تا پایان سال ۱۴۰۰ تاکید داشت.
به گفته این مقام مسئول، در راستای این هدف در مجموع ظرفیت صنعت پتروشیمی کشور از ۶۶ میلیون تن کنونی به ۱۰۰ میلیون تن خواهد رسید و درآمد کشور از ۱۷ میلیارد دلار کنونی به ۲۵ میلیارد دلار در سال افزایش و همچنین با جهش سوم صنعت پتروشیمی نیز تا پایان سال ۱۴۰۴و با تکمیل این گام ظرفیت این صنعت به بیش از ۱۳۰ میلیون تن و درآمد کشور ۳۷ میلیارد دلار از محل صادرات محصولات پتروشیمی خواهد بود که تا پایان جهش سوم صنعت پتروشیمی ۱۶ محصول جدید برای نخستین بار به سبد محصولات پتروشیمی ایران اضافه خواهد شد، که عدد تولید و صادرات بسیار قابل توجه است.
ترسیم بازار امن برای محصولات ایرانی
در همین زمینه محمدعلی خطیبی، نماینده اسبق ایران در اوپک در گفتگو با خبرنگار اقتصاد24 گفت: صنعت پتروشیمی بعد از نفت، بیشترین ارزآوری را برای ایران دارد، لذا باید زنجیره این صنعت تکمیل شود چراکه ۱۵ کشور منطقه و پیوستن ایران به پیمان اتحادیه اقتصادی اوراسیا فرصت بزرگی برای این صنعت است.
وی در خصوص چشم انداز بازار پتروشیمی ایران در سال ۲۰۲۰ گفت: ماهیت و نقش موثرصنعت پتروشیمی به گونه‌ای ترسیم شده که امروز، تقاضا برای دریافت محصولات پتروشیمی در فضای بین‌المللی و بازار جهانی نسبت به سطح تولید خیلی فراتر از انتظار است.
نماینده اسبق ایران در اوپک گفت: هم‌اکنون بیش از ۳۰۰ محصول متنوع در سبد محصولات پتروشیمی ایران وجود دارد که به اتکای این تنوع محصول، بازار صادراتی ایران گسترده شده است.
وی با تاکید بر اینکه جایگزینی این بازار گسترده کار آسانی نیست ادامه داد: شرکت‌های پتروشیمی دنیا برای تولید این تنوع محصول نیازمند سرمایه‌گذاری کلان و طولانی‌مدت دارند پس در حال حاضر جولان محصولات پتروشیمی ایران در این بازار‌ها حائز اهمیت است و نباید این فرصت را از دست داد.
ایران به دنبال راه‌های توسعه تولید و صادرات محصولات پتروشیمی باشد
خطیبی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار اقتصاد ۲۴ مبنی بر تاثیر تشدید تحریم‌ها بر تولید و توسعه این صنعت گفت: تحریم‌ها قطعا بر روند کار این صنعت و سایر صنایع نفتی تاثیرگذار است، اما این صنعت کار خود را به دلیل سختی در رصد محصولات در بازار جهانی انجام می‌دهد.
نماینده اسبق ایران در اوپک معتقد است: جابه‌جایی این محصولات به دلیل تحریم صنعت پتروشیمی بسیار سخت تر شده است، اما مطمئنا روال کار صادرات متوقف نمی‌شود و خیلی از مجتمع‌ها که خوراک کافی دارند از ۱۰۰ درصد ظرفیت خود استفاده می‌کنند.
به گفته این کارشناس بین الملل حوزه نفتی، تنوع محصولات پتروشیمی و راهکار‌هایی که ایران در پیش گرفته، بهترین شیوه در برخورد با تحریم‌ها و ادامه حضور در بازارهای جهانی است و می‌توان به عنوان مانع بزرگی بر سر راه تحریم این صنعت دانست.
خطیبی با تاکید بر اینکه باید در این شرایط به جای خام‌فروشی نفت که رصد آسانی در بازارهای جهانی توسط تحریم گردانان دارد، به توسعه تولید و صادرات محصولات پتروشیمی فکر کنیم، چرا که هم زنجیره تولید تکمیل شده و باعث اشتغال‌زایی می‌شود و هم اینکه ارزش افزوده خیلی بالایی در نبود صادرات نفت خواهد داشت.