دلیل مرگ دسته جمعی پرندگان میانکاله چه بود؟

 

اقتصاد۲۴- بهمن ماه امسال با خبر مرگ دسته جمعی پرندگان در تالاب میانکاله آغاز شد؛ تالابی با مساحت ۶۵ هزار هکتار که ۴۵ هزار هکتار آن دارای آب است. از این مساحت ۲۰ کیلومتر در ساحل شهرستان گلوگاه قرار گرفته است که اکنون همین ۲۰ کیلومتر تبدیل به قربانگاه پرندگان تالاب شده است.

تالاب میانکاله به صورت سالانه پذیرای ۱ میلیون بال پرنده است و به همین علت مسئولان محیط زیست موظفند سالانه تالاب را از لحاظ آلودگی باکتریایی و صنعتی بررسی کنند. فاجعه زیست محیطی جدید باعث شده نمونه‌برداری‌های جدیدی از تالاب و پرندگان تلف شده گرفته شود. این نمونه‌ها برای سازمان دامپزشکی کشور ارسال شده است تا علت قطعی این مرگ و میر مشخص شود.

احمدرضا لاهیجان‌زاده معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه احتمالا ظرف هفته آینده علت اعلام این پدیده مشخص می‌شود، گفته تاکنون دامپزشکی استان، بیماری‌های پرندگان به‌ویژه آنفولانزای فوق حاد پرندگان را تایید نکرده است. احتمال دامپزشکی مبنی بر مسموم بودن تالاب است که باعث مرگ و میر پرندگان می‌شود.

او تاکید کرده بود: تالاب توسط فاضلاب‌های شهری، آلاینده‌های صنعتی و سموم کشاورزی آلوده می‌شود. ما گزارش کامل آن را به ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور ارائه دادیم. میزان آلودگی رود‌هایی که به تالاب وارد می‌شوند، بررسی شده است. حتی نواحی آلوده تالاب در گزارش وجود دارد. قرار است ظرف ۳ ماه آینده تکلیف آلاینده‌هایی که به تالاب میانکاله روانه می‌شوند، معلوم شود.

روزبه خادملو رئیس اداره امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی شهرستان گلوگاه می‌گوید: در این مدت حدود ۸ هزار قطعه از پرندگان مهاجر تلف شده‌اند و این نشان می‌دهد ما میزبانان خوبی برای آن‌ها نبودیم.

او می‌گوید: کنگر‌ها یا به زبان محلی «پرلا» جمعیت غالب تلفات هستند، آنچنانکه روز گذشته از ۳ هزار لاشه‌ای که در یک منطقه کوچک پیدا کردیم یک قطعه متعلق به پلیکان و حدود ۲۰ قطعه اردک بودند. اما حدود ۹۵ درصد از قطعات یافته شده متعلق به گونه کنگر و حدود ۴، ۵ درصد نیز فلامینگو بودند. اما تعداد تلفات گونه‌های دیگر در حد درصد نیست.
رئیس اداره امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی شهرستان گلوگاه با بیان اینکه هنوز علت این مساله به صورت رسمی اعلام نشده است، عنوان می‌کند: این واقعه در ساحل جنوبی و در ساحل شهرستان گلوگاه رخ داده است.

او با تاکید براینکه پروژه‌های مشارکت‌محور حلقه مفقوده در اجرای پروژه‌های زیست محیطی و منابع طبیعی است، تصریح می‌کند: نگرانی من از آن است که نوعی دشمنی و خصم محوری میان مردم و سازمان‌های متولی محیط زیست کشور شکل گرفته باشد که این موضوع وظیفه و دغدغه ما را به عنوان یک فعال محیط زیستی بیشتر می‌کند.

به اعتقاد وی فقدان اعتماد میان جوامع محلی و نهاد‌های متولی ممکن است باعث وقوع چنین رویداد هولناکی باشد و اگر این مساله درست باشد ریشه آن را باید در آسیب دیدن اعتماد اجتماعی و سرمایه اجتماعی دانست.

خادملو با بیان اینکه منتظر اعلام مراجع رسمی هستیم با بتوانیم رسما موضوع را پیگیری کنیم، می‌گوید: بعید نیست عامل انسانی باعث این مساله باشد دامپزشکی اشاره‌ای به سم بوتولیسم کرده است و اینکه چرا در این بازه جغرافیای کوچک ۲۰ کیلومتری و در این فصل بوتولیسم دیده شود محل سوال است. اما هنوز به فرضیه‌های قطعی نرسیده‌ایم.

او توضیح می‌دهد: بوتولیسم در اثر یک سری فعل و انفعالات طبیعی تولید می‌شود و حتی می‌تواند در اثر ریشه پوسیده گیاهان آبزی تولید شود. گرچه با توجه به سرد بودن آب و عدم رشد جلبک‌ها در این فصل کمی این فرضیه متزلزل است ما منتظر اعلام نهاد‌های رسمی هستیم.

مسعود مولانا فعال محیط زیستی می‌گوید: چند نظریه درباره علت مرگ این پرندگان مطرح شده است. در یک نظریه موضوع بیماری آنان مانند آنفلوآنزای پرندگان و سایر بیماری‌ها مطرح که مورد قبول قرار نگرفت و رد شد. زیرا سابقه نداشته دلیل این حجم از مرگ و میر پرندگان یک بیماری باشد.

وی می‌افزاید: عمق آب در این منطقه بسیار کم و حدود ۲ وجب است، لذا نظریه دیگر آن است که در بدن این پرندگان در اثر خورد گیاهان پوسیده آبزی که سم بوتولیسم ایجاد شده و این پرندگان جان خود را از دست داده باشند. اما با توجه به میزان و گستردگی تلفات این احتمال ضعیف است.

این فعال محیط زیستی تصریح می‌کند: احتمال دیگر که مطرح بوده، اما قطعی نیست مسموم شدن تالاب به دست عوامل انسانی است به این معنا که با توجه به اعلام ممنوعیت شکار پرندگان در این منطقه توسط سازمان حفاظت از محیط زیست این احتمال وجود دارد که شکارچی‌های محلی از روی لجبازی اقدام به مسموم کردن آب کرده باشند. در اختیار این افراد مقدار زیادی سم کشاورزی قرار دارد که ممکن است از این سموم داخل تالاب ریخته باشند. در حال حاضر منتظر اعلام نتایج آزمایش‌های انجام شده از سوی سازمان دامپزشکی هستیم.

وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر بیشترین ظن ما نسبت به عمدی بودن مسمومیت آب است، یادآور می‌شود: این عمل مسبوق به سابقه بوده و در سال ۱۳۷۳ نیز در منطقه زاغمرد بهشهر به دلیل مسموم شدن تالاب تعداد زیادی پرنده و حدود ۱۰۰ هزار ماهی تلف شدند. محلی‌ها در آن زمان قاطعانه می‌گفتند که به صورت عمدی در آن تالاب سم ریخته شده است و علت آن نیز درگیری‌هایی بوده که میان عاملان مسمومیت آب و ماموران محیط زیست وجود داشته است.

 

 

مولانا می‌گوید: در سال‌های اخیر اراده جدی برای حفاظت مشارکتی از منابع طبیعی، جنگل‌ها و پرندگان مهاجر صورت نگرفته است و ارده‌ای هم بر حفاظت از محیط زیست وجود نداشته است. آنچه که ریشه این موضوع است به نظر من از بین رفتن حس تعلق نسبت به میهن و مشارکت با دولت در حفاظت از طبیعت و از بین رفتن احساس اعتماد است.

مولانا با اشاره به جدیت و پیگیری سازمان محیط زیست مازندران در ریشه‌یابی علل این حادثه اظهار می‌کند:چنین موضوعاتی فراتر از سازمان محیط زیست یک استان است. این موضوع بین بخشی است و باید تمامی دستگاه‌های دولتی همسویی و همکاری را در این زمینه داشتند. مثلا شکار پرنده‌ها سال‌هاست که در فریدونکنار رخ می‌دهد و هیچ کس هم نمی‌تواند از آن جلوگیری کند. سازمان محیط زیست اقدام کرده، اما همکاری‌های لازم صورت نگرفته است و استاندار و .. چشم‌پوشی می‌کنند، اما اراده‌ای جدی برای مبارزه با این پدیده وجود ندارد. حدود ۱۵ سال است که فعالان محیط زیست خواهان اقدام جدی در این زمینه هستند.

وی اضافه می‌کند: در حال حاضر تور‌های شکار پرندگان به راحتی وجود دارند که علت آن ناکارآمد بودن دستگاه‌های دولتی به ویژه در حوزه محیط زیست است. این شرایط باعث شده که بر اساس گزارش سازمان‌های بین‌المللی شاخص حفاظت از محیط زیست ایران در سال ۲۰۱۸ نسبت به ۲۰۱۷، ۵۳ رتبه سقوط کرده است. یعنی در میان ۱۸۰ کشور جهان از رتبه ۹۹ جهان به رتبه ۱۵۲ رسیده‌ایم.