اقتصاد ۲۴- در حالی که تولید و عرضه سیمان از تقاضای آن در بازار سبقت گرفته است، فعالان این بخش را با چالش جدی مازاد تولید مواجه کرده است که در این میدان، خانواده بزرگ سیمان برای فروش محصولات خود اقدام به ارزان فروشی محصول خود می‌کنند تا بتوانند حداقل گام را برای حفظ خط تولید سیمان برداشته باشند.
یکی از مبادی که می‌تواند در جبران کاهش تقاضای محصولات سیمانی نقش آفرینی داشته باشد، عرضه این محصولات در بورس کالاست، اما تا امروز متولیان هنوز اجازه ورود سیمانی‌ها را به بورس کالا صادر نکرده اند. گویا این محصول با توجه به ظرفیت بالا و ارزآوری مطلوب کماکان باید در قرنطینه باقی بماند.
عدم عرضه سیمان به بورس کالا زمانی در حال اجراست که به اعتقاد بیشتر فعالان این بخش خودزنی در صنعت سیمان و در بین خانواده بزرگ سیمانی‌ها به بدترین شرایط در حال اتفاق است.
اما چرا سیمان وارد بورس کالا نمی‌شود؟ علی‌اصغر گرشاسبی، مدیر عامل سیمان آبیک اخیرا در نشست خبری خود با خبرنگاران از آنها خواست از مسئولان دولتی بپرسند، چرا اجازه ورود صنعت سیمان را به بورس کالا نمی دهند؟
چشم انداز مه آلود صنعت سیمان
کارشناسان معتقدند توسعه صنعت سیمان مطابق برنامه راهبردی وزارت صمت و بدون توجه به واقعیت‌های اقتصادی کنونی کشور صورت گرفته است و پیش بینی‌ها حاکی از تحقق ظرفیت تولید ۹۳ میلیون تن سیمان در چشم انداز ۱۴۰۰ است.
صنعت سیمان امروز با مشکل ریشه‌ای تولید بیش از حد مورد نیاز، مواجه است و در نتیجه قیمت‌ها به حدی پایین آمده که واحد‌های تولیدی برای ادامه حیات خود یا حجم تولید را کاهش داده و یا ارزان فروشی می‌کنند؛ از اینرو برای بقای این صنعت، تولید کننده ترجیح می‌دهد دامپینگ کند.
صنعت سیمان طی سال‌هایر اخیر با رکود در حوزه ساخت‌وساز و به‌دنبال آن کاهش مصرف داخلی و همچنین کاهش صادرات به دلیل تعدد قوانین و به‌ویژه قانون ارزی، افزایش هزینه‌های حمل و نقل و از دست دادن بازار‌های صادراتی، با کاهش تولید و صادرات روبه‌رو شده است.
اگرچه صادرات بهترین راهکار جبران کاهش تقاضای سیمان است اما در حال حاضر امکان تسریع در صادرات این محصول بسیار کم است، از این رو کارشناسان و صاحبان نظر در این صنعت معتقدند، عرضه سیمان و سایر محصولات سیمانی در بورس کالا، می‌تواند تا حدود زیادی تابوی کاهش تقاضا را بشکند.
این علم نوین که وجود بورس کالا در هر کشوری لازم است، تا حدودی برای بخش‌های مختلف صادراتی اثبات شده است. در صورتی که مسوولان به دنبال شفافیت قیمت برخی از کالا‌ها مانند سیمان هستند باید نسبت به عرضه سیمان در بورس کالا اقدام کنند.
چالش‌های پیش‌روی تولید و صادرات صنعت سیمان موجب شده است تا فعالان بخش خصوصی دو نسخه کوتاه‌مدت و بلندمدت را برای رفع چالش‌های این صنعت مدنظر قرار دهند.
مسدود نگه داشتن راه‌های ورود سیمانی‌ها به بورس
راه‌های نفوذ به بورس کالا همچنان برای صنعت سیمان مسدود است. عرضه سیمان با توجه به مشکلات مطرح شده هنوز راهی به بورس کالا پیدا نکرده است و نگرانی فعالان حوزه سیمان را تشدید کرده است.
با وجود اینکه فعالان صنعت سیمان آمادگی عرضه محصول در بورس کالا را به دلیل شفافیت در قیمت و صادرات این محصول را دارند و بار‌ها بر این موضوع نیز تاکید کرده اند، اما هنوز اجازه عرضه سیمان به بورس کالا صادر نشده است. سوال مدیرعامل شرکت سیمان آبیک نیز از متولیان این بخش این است که چرا هنوز اجازه عرضه سیمان به بورس ابلاغ نشده است و در حالی که این محصول با ظرفیت و کیفیت بالا در حال تولید است چرا نمی‌تواند وارد بورس کالا شود؟ چه فرقی میان عرضه سیمان با عرضه فولادی‌ها در بورس کالاست؟ در حالی که از لحاظ سرمایه گذاری و مصارف آن، این دو صنعت هم‌تراز یکدیگر هستند.
چرا سیمان راهی به بورس کالا ندارد؟
در همین رابطه علی حیدری، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این سوال خبرنگار اقتصاد ۲۴ که چرا صنعت سیمان با توجه به جایگاه و ظرفیت تولید مناسب، امروز با مشکلات متعددی روبروست، گفت: تصمیمات دستوری بلای این صنعت شده است و این تصمیمات ریشه قدیمی چند دهه دارد، اکنون نیز این صنعت در سلطه مدیریت دولتی همچنان به جای روند صعودی، نزول را طی می‌کند.
حیدری ادامه داد: اکنون صنعت سیمان به دلیل مشکلات صادراتی که عمده آن از ضعف مدیریت دولتی و تا حدی تحریم نشات گرفته است به دنبال راه نجات خود در بورس کالاست. با فراز و فرود‌های زیادی که این صنعت در سال‌های اخیر پشت سر گذاشته است تا حدودی در حال شکل گیری و پرداختن به ماهیت اصلی خود در بورس کالا بود.
کارشناس بازار سرمایه در ادامه به خبر راه اندازی دفتر فروش متمرکز سیمان اشاره کرد و گفت: به تازگی عبدالرضا شیخان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان سیمان از راه اندازی این دفتر به صورت پایلوت در بورس کالا خبر داده است که ظاهرا این سامانه به صورت پایلوت و به عنوان سیستم آموزش و فرهنگ سازی برای تولیدکنندگان نقش آفرینی خواهد داشت.
وی تصریح کرد: این روش می‌تواند تولیدکنندگان را با ساز و کار خرید و فروش در بورس آشنا کند و پس از این آموزش‌ها، محصولات صنعت سیمان وارد بورس کالا شود.
حیدری تاکید کرد: اگر هدف گذاری تاسیس و راه اندازی چنین دفتری به غیر از مباحث مطرح شده و با هدف ارائه دستورات غیراقتصادی باشد، قطعا صنعت سیمان راهی را می‌رود که تاکنون صنعت خودرو رفته است.
کارشناس بازار سرمایه گفت: با توجه به ماهیت دولتی مدیران صنعت سیمان، قدرت تاسیس و راه اندازی مراکزی جهت تمرکز بر عرضه محصولات سیمانی در بورس کالا با هر ترکیبی اگر از ریل اولیه (آموزش) خارج شود، ساخت بچه رئیسی که بر خود انجمن سیمان مسلط می‌شود، قطعی خواهد شد و با ارائه قیمت‌های پنهانی و توافقی پشت در‌های بسته مانع از شفاف سازی قیمت در بورس کالا می‌شود.
این فعال بازار بورس ادامه داد: در حال حاضر صنعت سیمان صنف دارد و راه اندازی بدنه تصمیم گیری موازی با این صنف، موازی کاری و چندگانگی و تصمیم گیری‌های اضافی و مازاد ایجاد می‌کند.
حیدری با تاسف از برخی تصمیمات اتخاذ شده از سوی مدیران گفت: این ساختار اگر مبنای دستوری در اتاق‌های بسته داشته باشد ایجاد رانت و فساد را بیشتر خواهد کرد.