اقتصاد ۲۴- تشابه اسمی تنها وجه اشتراکی است که «مرغِ تریاکی» و «مرغ با طعمِ تریاک» با هم دارند، تفاوتشان، اما از زمین تا آسمان است.
«مرغِ تریاکی» غذای لذیذی است که آشپزان برای پختنش مقادیر معینی سیر و پیاز، عسل، سرکه، ادویه، سس سویا و... را با گوشت مرغ ترکیب می‌کنند و هیچ ربطی با تریاک ندارد، اما «مرغ با طعمِ تریاک» برچسب اخبار ضد و نقیضی است که به استفاده از تریاک در رژیم غذایی برخی واحد‌های مرغداری و چیزخور کردن مرغ‌ها مربوط می‌شود.
این روز‌ها همان اندازه که با بیشتر دانستن از «مرغِ تریاکی» می‌تواند اشتهای مخطبان اخبار را بیشتر کند؛ بیشتر دانستن از مرغ با طعم تریاک دلیلی برای کور شدن اشتها خواهد بود.
نوشتن و حرف زدن از مرغ تریاکی کاری است که برای انجامش کسی بهتر از آشپزان و کارشناسان تغذیه نیستند، اما در مواردی مثل حالا که قرار است مرغ با طعم تریاک سوژه باشد، مرغداران و دامپزشکان افراد مناسب‌تری برای گفتن از چیزخورشدن مرغ‌ها هستند.
داستان از کجا آغاز شد؟
ادعای استفاده دارویی از تریاک در برخی واحد‌های مرغداری خبری بود که چند روز پیش منتشر و به فاصله کوتاهی به یکی از اخبار پربازدید فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد؛ از قرار معلوم حل کردن تریاک در آب آشامیدنی و خوراندنش به طیور، یک راه حلی قدیمی و غیر علمی است که هنوز صاحبان مرغداری‌ها برخی اوقات از آن برای تسکین درد و مقابله با بیماری‌های شایع در طیور استفاده می‌کنند.
در شرایطی که خوانندگان این خبر عجیب و غریب بهت زده منتظر واکنشی از سوی اشخاص مسئول و مربوط به این ماجرا بودند؛ اظهارات منسوب به علیرضا رفیعی پور، رئیس سازمان دامپزشکی کشور باعث حیرت بیشتر مخاطبان شد؛ برخی رسانه به نقل از او اینطور نوشته بودند: «تریاک تنها تاثیر آرامبخشی دارد و کمکی به درمان بیماری طیور نمی‌کند، اما ممکن است در برخی واحد‌ها از آن برای افزایش مقاومت بدنی مرغ‌هایی استفاده شود که در صف کشتار هستند و قرار است گوشت آن‌ها پس از یک دوره ۴۵ روزه روانه بازار مصرف شود؛ این اقدام اشتباه مدیریتی است که از روی بی اطلاعی صورت می‌گیرد و به جای درمان بیماری آن را مزمن می‌کند، برای مقابله با بیماری‌ها بهتر است به سمت درمان از طریق مصرف دارو و پروبیوتیک‌ها برویم».
خبری که تکذیب شد
به فاصله کوتاهی از انتشار این خبر سازمان دامپزشکی کشور در اطلاعیه‌ای رسمی با زیر سوال بردن اصالت صحبت‌های منتسب به رئیس این سازمان، تمامی‌حرف‌های اخیر رفیعی پور را اینطور تکذیب کرد: «چندی است برخی کاربران در فضای مجازی از سر بی‌اطلاعی متوسل به پخش مطلبی قدیمی و سراسر کذب و بدون منبع موثق با عنوان "مرغ با طعم تریاک" کرده‌اند و ضمن جرح و تعدیل جهت‌دار یک گزارش و مصاحبه متعلق به تاریخ گذشته در روزنامه خراسان، با به اشتراک گذاشتن آن در افکار عمومی، مردم را دچار شک و تردید نسبت به موضوعی می‌کنند که از اساس صحّت ندارد؛ لذا سازمان دامپزشکی کشور ضمن تکذیب شدید بازنشر چنین اکاذیبی در فضای مجازی که موجب تشویش اذهان خاطر هموطنان عزیزمان می‌شود، خواستار پیگیری این دست اخبار از سوی منابع معتبر و موثق است».
مرغداران هم از همین گوشت می‌خورند
با وجود این واکنش سریع و قاطع سازمان دامپزشکی، ظاهرا هنوز مخاطبان اخبار مربوط به خوراندن تریاک به طیور مرددند؛ هرچه باشد مدت‌هاست که خیلی‌ها یا به تصویه پزشکان و یا زیر فشار اقتصادی ناچار شده‌اند تا گوشت مرغ را جایگزین گوشت قرمز و دیگر مواد پروتئینی کنند و البته بابت خریدش ماهانه مبالغ قابل توجهی می‌پردازند.
دور از ذهن نیست که این وضعیت خوشایند کسانی نباشد که فعالیت اصلی اقتصادی آن‌ها در حوزه مرغداری و پرورش طیور صورت می‌گیرد؛ حمید فاضلی، عضو هیات مدیره شرکت مادر تخصصی توسعه صنعت طیور از جمله این افراد است که به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «این بار نوبت صنعت مرغداری بود تا از صحبت‌های غیرمسئولانه و هیجانی لطمه ببیند؛ بعد از ماجرای شیر‌ها و ذرت‌های آلوده به آفلاکتوسین حالا نوبت آن است تا با شایعه تریاک خور شدن مرغ‌ها کار مرغداری‌ها کساد شود؛ همانطور که سازمان دامپزشکی اعلام کرد همه این حرف‌ها شایعه است. طبق مقررات حضور دامپزشک در تمامی مراحل پرورش طیور الزامی است و نمی‌توان بدون اطلاع این سازمان اقدامی انجام داد؛ هیچ واحد مرغداری مجاز نیست تا سرخود از ماده تایید نشده‌ای در رژیم غذایی و دارویی طیور استفاده کند؛ ممکن است در جایی یک واحد مرغداری پیدا بشود که در آن اعمال خارج از قاعده صورت بگیرد، اما این روال مرسوم نیست؛ درست مثل سایر صنوف که ممکن است یک واحد مرتکب تخلف یا حتی جرم بشود، اما نباید آن را به پای همه صنف نوشت؛ پیگیری قانونی شایعه استفاده دارویی از تریاک در مرغداری‌ها حقی محفوظ برای فعالان صنعت پرورش طیور است. واقعیت این است که اعضای خانواده‌های مدیران، مالکان و مسئولان مرغداری‌ها هم از همین گوشتی مرغی که به بازار عرضه می‌شود می‌خورند و هیچ چیزی برای پنهانکاری در بین نیست».
رژیم تریاک؛ رویه‌ای قدیمی و نادر
در کنار صحبت‌های حمید فاضلی، توضیحات بهروز احمدی، دامپزشک هم برای علاقمندان به اخبار مرغ با طعم تریاک چندان خالی از توجه نیست؛ او به خبرنگار اقتصاد ۲۴ می‌گوید: طبق مقررات دام‌ها و طیور باید از یک رژیم غذایی و دارویی علمی و استاندارد پیروی کنند؛ دامپزشک از لحظه تولد تا کشتار باید بر این فرآیند نظارت داشته باشد، اما دور از انتظار نیست که این مقررات هم مانند بسیاری مقررات دیگر درهمه جا به صورت کامل رعایت نشود.
به گفته او، تریاک ماده مخدری با کاربری داروی آرامبخش است؛ همانطور که در شایعات منتشر شده آمده است این ماده ناخوشی را درمان نمی‌کند، اما خاصیت تسکین دردش باعث می‌شود تا بیمار مصرف کننده به نظر مقاوم برسد؛ در باور عامه و سنتی هنوز تریاک خاصیت دارویی دارد؛ طرفداران طبابت غیر مدرن و غیر علمی ممکن است این ماده مخدر را برای درمان ناخوشی هر جاندار و موجود زنده‌ای تجویز کنند و طبیعی است که با چنین موقعیتی، هرگونه بهبودی و موفقیت به پای تریاک نوشته شود؛ همه این‌ها نتیجه رسوبی است که باور‌های عامی و غیر علمی بر برخی دامداری‌ها داشته‌اند؛ واقعیت این است که وقتی مالک یک مرغداری خطر شیوع بیماری را حس می‌کند و برای مقابله با آن راهی نمی‌یابد به ناچار به استفاده کردن از روشهای غیر علمی کشیده می‌شود؛ این اتفاق ممکن است حتی در موارد نادرتر در برخی دامداری‌ها بیفتاد؛ بنابراین نمی‌توان با قطعیت گفت که همه مرغداری‌ها تریاک را در آب حل می‌کنند.