اقتصاد ۲۴- تعیین عوارض صادراتی موضوعی است که هر روز انتقاد فعالان معدنی را نسبت به سیاست های اجرایی مسئولان در این بخش افزایش می دهد.
در حالی که مسئولان دولتی معتقدند عوارض ۲۵ درصدی بر سنگ آهن، موجب حمایت از ایجاد ارزش افزوده در مخالفت با خام‌فروشی است و نگران تامین سنگ‌آهن مورد نیاز فولادی‌ها هستند، معادن کوچک و متوسط سنگ آهن به دلیل مقرون به صرفه نبودن تولید و گرانی هزینه های تولید یکی پس از دیگری در حال تعطیل شدن هستند .
اما موضوع عوارض نه‌تنها برای سنگ‌آهن بلکه برای صادرات تمام مواد معدنی در حال اجراست. فعالان معدنی مطرح می‌کنند چنین عوارضی به ضرر مواد معدنی دیگر به‌ویژه معادن کوچک و متوسط تمام می‌شود و نمی‌تواند در شرایط فعلی اقتصاد مشکل‌گشا باشد.
برخی تعهد به توسعه تولید و صادرات ندارند
سعید صمدی، رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد ۲۴ در خصوص تبعات سیاست های غیر حمایتی بر روند تولید و فعالیت معدن کاران کشور گفت: زمانی که مسئولان دولتی برای حفظ منافع یک بخش، بدون هیچ تدبیری سایر بخش های مولد را به مخاطره می اندازند، این مسئله نشان می دهد تعهد به توسعه ساختار تولید و صادرات وجود ندارد.
وی افزود: باید به مشکلات موجود معادن پرداخته شود چراکه تولیدات محصولات معادن به شدت کاهش یافته است و روز به روز شرایط سخت تر و پیچیده تر می شود و آینده نامعلومی در انتظار این بخش مولد و ارزآور است .
به گفته رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران، تمام جریاناتی که به تلاطم در تولید و صادرات منجر می‌شود به دلیل عدم مدیریت صحیح مسائل اقتصادی کشور است، چراکه مدیران بخش‌های مختلف از جمله تولید و صادرات فصلی هستند و در مدت زمان کوتاهی که مسند ریاست را در اختیار دارند، هیچ برنامه بلند مدتی را برای توسعه تولید و صادرات ندارند؛ این مدیران به دنبال برنامه‌های موقت برای مانور چند ماه حضورشان در بخش‌های مختلف اقتصادی هستند.
این فعال معدنی با تاکید بر اینکه با سیاست های اشتباه و غیر اقتصادی، نابودی معادن به ویژه سنگ آهنی ها از پیش امضا شده و مورد تایید قرار گرفته است، گفت: متاسفانه امروز منافع فولادسازی ها در اولویت برنامه مدیران دولتی کشور است و غلبه بر لابی فولادی ها کاری بسیار سختی است .
صمدی ادامه داد: به دنبال سیاست های اجرایی در راستای تقویت فولاد کشور، یکسری معادن سنگ آهن تعطیل شدند و ناچارند فرمان توقف تولید بدهند چراکه هیچ تولید کننده ای به دلیل خصوصی بودن، نمی تواند با چنین هزینه هایی ادامه فعالیت داشته باشد. این فعالان معدنی قادر نیستند در حاشیه زیان به تولید خود ادامه دهند،اولا به دلیل اینکه دولتی نیستند و هیچ حمایتی از سوی دولت به آن ها نمی شود و در نهایت به دلیل عدم سرمایه کافی ادامه تولید بسیار سخت و گاها نشدنی است .
دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران ادامه داد : هرچند با این تبعیض، آینده فولادی ها خیلی روشن نیست و در بلند مدت نهایتا طی دو سال آینده، فولادی ها متضرر خواهند شد.
رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران در تشریح علت ضرر فولادی ها گفت: با توجه به ایجاد چنین شرایطی برای سنگ آهنی ها، برخی از ذخایر و یکسری از معادن نیز به همان نسبت غیر اقتصادی شدند؛ مجموع اینها موجب شده است که سرمایه گذاری در این بخش صورت نگیرد.
وی تصریح کرد: تنها حدود 7 درصد مازاد تولید سنگ آهن در کشور وجود داشت که صادر می شد. از سوی دیگر نیاز فولادسازی ها با توجه به راه اندازی مراکز جدید، به سنگ آهن افزایش می یابد و کمتر از یکسال دیگر مصرف از تولید داخلی شتاب خواهد گرفت و چون زمینه توسعه معادن و تولید سنگ آهن فراهم نشده است فولاد سازی ها دو گزینه پیش روی دارند یا باید تولید را کاهش بدهند و یا اینکه باید سنگ آهن وارد کنند که در هر دو صورت با ضرر مواجه خواهند شد .
صمدی با تاکید بر اینکه فولادی ها اگر بخواهند سنگ آهن وارد کنند دقیقا قیمت واردات دو برابر سنگ آهن تولید داخل است، گفت: این در حالی است که با شرایط فعلی وارد کنندگان حاضر بودند با 30 درصد قیمت جهانی، سنگ آهن فولادی های کشور را تامین کنند، در حالی که برای سنگ آهن وارداتی باید 130 برابر هزینه کنند چرا که 100 درصد افزایش قیمت را متحمل می شوند و 30 درصد هم افزایش حمل را باید متقبل شوند.
به گفته این فعال معدنی، در بلند مدت فولادی ها از کاهش تولید سنگ آهن متضرر خواهد شد و هیچ افق روشنی برای توسعه فولاد نخواهد بود، در حالی که بخش عمده ذخایر کم عیار که در دنیا استخراج می شود و بخش عمده ذخایر عمیق و ذخایر کوچک در حال حذف شدن هستند.
تعطیلی معادن یکی پس از دیگری
حالا پس از گذشت چند ماه از اعمال عوارض 25 درصدی بر صادرات مواد معدنی ، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران می گوید: در ابتدای مطرح شدن این طرح بارها تاکید شد که در صورت اعمال و اجرای این طرح هیچ تضمینی برای ادامه فعالیت معادن کوچک و متوسط نخواهد ماند اما بدون توجه به این هشدار، اجرا شد.
صمدی اضافه کرد: در حال حاضر بسیاری از معادن خرد و متوسط تعطیل شده اند چراکه هیچ یک از فعالیت آنان در برابر چنین عوارضی، آن هم بدون ابزار حمایت از تولید و صادرات در این بخش، توجیه اقتصادی نداشت. جالب است بدانید در هیچ جای جهان عوارض صادراتی در نظر نمی‌گیرند بلکه جایزه هم پرداخت می کنند آن هم در شرایطی کم نظیر مانند اقتصاد ایران.
وی تصریح کرد: سنگ آهن در بازار جهانی با یک میلیون و 300 هزار تومان خریداری می شد و در بازار داخل با رقمی معادل 600 هزار تومان خریداری می شود در حالی که قیمت تمام شده برای تولید کننده سنگ آهن بیش از 750 تومان در می آید و این مسئله طبیعتا به کاهش تولید منجر می شود.
به گفته رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران باید منتظر آمار تولید و صادرات مواد معدنی به ویژه سنگ آهن برای 6 ماه آخر سال جاری باشیم که با انتشار این ارقام به وضعیت نامناسب و غیر اقتصادی این بخش به دلیل سازوکار های غیر اقتصادی بیشتر پی ببریم.