اقتصاد۲۴- نام مینو محرز با پیشگیری از بیماری‌های عفونی و ویروسی گره خورده است. زمان زیادی از سال‌های عمر او در کریدور‌های ایزوله بخش‌های عفونی بیمارستان‌های کشور سپری شده است. خودش می‌گوید بیشتر وقت‌ها از مصاحبه کردن طفره می‌رفته، اما حالا مدتی است که به میدان گفتگو با رسانه‌ها آمده تا با بیان حقایق بیماری تاثیر شایعات درباره کرونا ویروس جدید را کاهش دهد. با همان خوشرویی و تواضع همیشگی وارد تحریریه می‌شود. حالا مقابل استاد تمامی نشسته ایم که خیلی از متخصصان عفونی برکشیده کلاس‌های درس تئوری و عملی او بوده اند. مینو محرز به جلوس و گرفتن کرسی دانشگاه و تیمار بیماران در بخش‌های عفونی بیمارستان‌ها بسنده نکرده و حالا سال هاست که نام او برای مان مترادف آموزش برای پیشگیری از بیماری‌های ویروسی خطرناکی مانند ایدز شده است. محرز با کسی تعارف ندارد. محکم و قاطع حرف می‌زند. حتی مسئولانی که سهل انگاری و کم کاری می‌کنند از صراحت لهجه‌اش بی نصیب نمی‌مانند. سوال کردن و جواب گرفتن از او از او در باره بیماری که این روز‌ها مسبب نگرانی‌های زیادی در بین شهروندان شده است برای ما یک جور‌هایی حکم فصل الخطاب را داشت.
- خانم دکتر این نخستین بار نیست که خانواده کرونا ویروس‌ها به طور اپیدمی جوامع را درگیری بیماری‌های مسری می‌کنند. پیش از این سارس و مرس با آمار مرگ و میر بالا شیوع پیدا کرد و بعد از مدتی آثار آن در جامعه درگیر شده از بین رفت. چه ویژگی‌هایی در کرونا ویروس جدید وجود دارد که تا این اندازه مسبب نگرانی در بین شهروندان کشور‌های مختلف شده است؟
این ویروس دوره کمون یا نهفتگی طولانی تری نسبت به دیگر ویروس‌های خانواده کرونا دارد. کووید ۱۹ بین ۲ تا ۱۴ روز می‌تواند در بدن وجود داشته باشد، اما علائمی بروز ندهد. این که افراد در این دوره نیز می‌توانند ناقل بیماری باشند هنوز ثابت نشده است. تحقیقات در این زمینه ادامه دارد. اما به طور کلی دیگر ویروس‌ها مانند سرماخوردگی، سارس و مرس که قبلا اپیدمی شدند به سرعت علائمی را بروز می‌داند. در واقع این ویژگی هست که باعث نگرانی درباره کووید ۱۹ شده است.
- شما تایید می‌کنید که نسبت آمار مرگ و میر این بیماری نسبت به دیگر ویروس‌ها کمتر است؟
بله بیماری‌هایی مثل سارس و ابولا و همچنین مرس قربانیان بیشتری گرفتند. میزان مرگ و میر کرونا ویروس جدید ۳ درصد آمار مبتلایان است. راستش نرخ مرگ و میر این ویروس با این حد از سرایت آسان مانند دیگر بیماری‌های ویروسی بود گرفتاری جوامعی که درگیر آن هستند چندین برابر می‌شد.
- چرا سرایت کووید ۱۹ ساده‌تر از ویروس‌های دیگر است؟
این ویروس در مخاط و ترشحات چشم، گوش، بینی و دهان وجود دارد و با ذرات بسیار ریزی از این ترشحات به سادگی از فرد بیمار به فرد سالم انتقل پیدا می‌کند.
- پس دلیل این که مکرر می‌گویند دست‌ها با آب و صابون شسته شود و چشم و گوش و دهان و بینی را لمس نکنیم همین است؟
در کنار این توصیه‌ها نباید فراموش کنیم زمان عطسه و سرفه میزان بسیار زیادی از این ذرات به بیرون از بدن پرتاب می‌شود. برای همین تاکید داریم کسی که علائمی مانند سرفه و عطسه مکرر دارد از دیگران جداسازی شود. از ماسک و دستمال استفاده کند. این دستمال و ماسک‌ها آلوده هستند این‌ها را باید با رعایت نکات بهداشتی به سطل زباله بریزند و مکرر دست‌های شان را با آب و صابون شستشو دهند. این توصیه‌ها برای افرادی بود که علائم بیماری داشته اند آن‌هایی که سالم هستند وسایل این افراد را استفاده نکنند. حدود یک و نیم متر از آن‌ها فاصله داشته باشند و تا جایی که امکان دارد از تماس و ملاقات با آن‌ها پرهیز کنند.
- خانم دکتر این روز‌ها خیلی زیاد می‌شنویم که خیلی از ما نحوه صحیح سرفه و عطسه و همچنین شستن صحیح دست‌ها را آموزش ندیده ایم. نظر شما در این باره چیست؟
بله متاسفانه این‌ها قواعد ساده‌ای دارد که رعایت نمی‌شده و یا کمتر می‌دیدیم که مثلا کودکی آموزش صحیح دیده باشد و درست عطسه کند. زمان سرفه و عطسه باید ناحیه آرنج را برای بستن دهان و بینی انتخاب کنیم. اما بیشتر ما زمان سرفه و عطسه از کف دست‌ها استفاده می‌کنیم. این کار به سرعت تمام سطوح دست را آلوده به ویروس می‌کند و ما با این دست همه اشیای اطراف مان را لمس می‌کنیم و این ویروس به دیگران سرایت پیدا می‌کند. در مورد شستن دست‌ها زمان آن مهم است. لازم است که حدود ۳۰ ثانیه دست‌ها را با کف صابون ماساژ داده و سپس آن‌ها را آبکشی کنیم.
- ژل‌های ضد عفونی شستشو در این شرایط موثر هستند؟
بله. بسیار زیاد کاربرد دارند. به ویژه حالا که این بیماری تبدیل به اپیدمی شده است. خیلی از ما ممکن است کاری در محیط بیرون از خانه داشته باشیم و آب و صابون در دسترس ما نباشد. به محض آلوده شدن دست‌ها به سادگی می‌توانیم از این ژل‌ها استفاده کنیم. نکته بسیار مهم در باره این ژل‌ها این است که باید اجازه دهیم بعد از ماساژ دادن دست‌ها با مایع ژل، جریان هوا آن را خشک کند نه این که با دستمال رطوبت آن را بگیریم. این کار صحیح نیست.
- یکی از شایعاتی که این روز‌ها می‌شنویم این است که ویروس کووید ۱۹ در هوا وجود دارد و برای همین توصیه می‌شود که افراد در اماکن عمومی حضور نداشته باشند؟
ببینید من قرنطینه را در این شرایط که استان‌های مختلفی درگیر این بیماری شده اند موثر نمی‌دانم. باید مراقبت کنیم. حتما پرهیز از حضور در اجتماعات در کنترل این بیماری و کاهش آمار ابتلا می‌تواند موثر باشد. اما این که این ویروس در هوا وجود دارد درست نیست. چیزی که ما الان می‌دانیم این است که این ویروس با قطرک‌ها انتشار پیدا می‌کند و افراد سالم به این روش درگیر بیماری می‌شود. این قطرک‌ها در زمان سرفه ما تا حدود یک متر و نیم برد دارند. یعنی زمانی که سرفه و عطسه می‌کنیم این ویروس اشیایی که تا شعاع یک متر و نیم با بیمار قرار دارند را آلوده می‌کند. ویروس‌ها زمان زیادی نمی‌توانند خارج بدن بمانند. چون از طریق سلول زنده میزبان تکثیر می‌شوند. اگر ما دست‌های مان را به این اشیا بزنیم و سپش با همان دست‌ها چشم، گوش، بینی و دهان را لمس کنیم به احتمال خیلی زیاد به بیماری مبتلا خواهیم شد؛ بنابراین این ویروس در هوا حضور ندارد. در قطرک‌های ترشحات قسمت فوقانی بدن قرار دارد و اگر در اماکن عمومی پر جمعیت باشیم به این واسطه ممکن است به این بیماری دچار شویم.
- اخبار زیادی از بیمارستان‌ها مخابره می‌شود و هر روز آمار بهبود یافتگان را اعلام می‌کنند. مسئولان می‌گویند این بیماری تحت کنترل است. با این حال افکار عمومی درگیر شایعات هستند و تصور عموم بر این پایه قرار گرفته که هرکسی به این بیماری مبتلا شد به سمت مرگ پیش می‌رود. چشم انداز درمان این بیماری را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ببینید ما که منکر مرگ و میر ناشی از این بیماری نیستیم. اما مردم دقت کنند و ببینند قربانیان این کرونا ویروس جدید از چه گروهی هستند. بیشتر آن‌ها بالای ۵۰ سال سن دارند. بیشتر آن‌ها همچنین دارای بیماری زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی و ریوی هستند یا چاقی مزمن دارند. مدت‌ها دارو‌های سرکوب سیستم ایمنی استفاده کرده اند. بله، این افراد در صورت ابتلا به این بیماری در معرض خطر هستند. یک بار دیگر عرض می‌کنم آمار منجر به مرگ کرونا‌های دیگر مثل سارس ۱۰ درصد و مرس ۳۵ درصد از جمعیت مبتلایان بوده است. این درحالی است که ماکسیمم آمار مرگ و میر در کووید ۱۹ حدود ۳ درصد بوده است. شیوع این بیماری سرعت بسیار بالایی دارد و همین مردم را نگران کرده است، اما ابتلا به آن درمان را هم در پی دارد. پس لازم نیست تا این اندازه نسبت به این بیماری وحشت در فضای عمومی وجود داشته باشد.
- تعریف شما از درمان و بهبود یافتگی در این بیماری چیست؟ می‌دانیم که هنوز واکسنی برای این ویروس ساخته نشده است و متخصصان نیز اعلام کرده اند در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن تا حدود ۲ ماه دیگر به واکسن دسترسی پیدا می‌کنند. با این وجود هر روز آماری از ترخیص مبتلایان از بیمارستان‌ها داریم. آیا کووید ۱۹ خود به خود و بعد از گذشت زمان معینی از ابتلا بهبود پیدا می‌کند؟
من یک سوال از شما دارم. آمار مرگ و میر در کرونا ویروس‌های دیگر مثل مرس و سارس بالا بود. اما در مورد آن‌ها هم ما تعداد زیادی بهبود یافته داشتیم. همان طور که گفتم ۱۰ تا ۳۵ درصد از مبتلایان فوت کردند. این دو بیماری به قدری زود از حالت اپیدمی و فراگیری درآمدند که کار اصلا به ساخت واکسن نرسید. در واقع کسی با واکسن سارس یا مرس از این بیماری‌ها بهبود پیدا نکرد. ویروس‌ها در بدن نمی‌مانند. بعد از مدتی از بدن خارج می‌شوند. بدن به نوعی در برابر آن‌ها حالت دفاعی پیدا می‌کند و واکسینه می‌شود.
- الان دارو‌هایی که برای بیماران کرونا استفاده می‌کند طبق پروتکل و الگوی درمانی است که در بیمارستان‌های چین اجرا شده است؟
بخشی از آن بله، اما در کشور ما نیز متخصصان زبده‌ای وجود دارند که برای این بیماران دارو‌های دیگری تجویز کرده و نتیجه گرفته اند. تعداد زیادی از مبتلایان در استان‌های مختلف بهبود پیدا کرده و از بیمارستان‌ها مرخص شده اند و این روند حتما ادامه خواهد داشت.
- چرا اعلام شده ممکن است آمار ابتلا به سرعت افزایش پیدا کند؟ این اخبار نگرانی شهروندان را دو چندان کرده است.
ما با وضعیت خوبی با این بیماری رو به رو نشدیم. وقتی از اپیدمی با خبر شدیم که دو مورد فوتی در شهر قم داشیم. این در وهله اول شهروندان را نگران کرد. دوباره تکرار می‌کنم همه افرادی که بیماری شان منجر به فوت شده دارای بیماری زمینه‌ای بوده اند و یا زمان زیادی از ابتلای آن‌ها گذشته بود که رو به درمان آوردند. دوره کمون این بیماری طولانی است. دلیل این که گفته می‌شود ممکن است آمار ابتلا بالا برود این است که زمان بروز علائم در افراد شروع شود.
- چه نشانه‌ای را در این بیماری مرز بروز علائم قرار داده اند و به طور کلی آزمایش افراد با چه علائمی مثبت اعلام می‌شود؟
تب در این بیماری خیلی مهم است. بیشتر ویروس‌ها با افزایش درجه حرارت در بدن اعلام حضور می‌کنند. ویروس کووید ۱۹ علاقه زیادی به سلول‌های ریه دارد. به سرعت این سلول‌ها را درگیر می‌کند. بنا براین وجود تب و حالت‌هایی از سرفه با تنگی نفس برای پزشکان بسیار مهم است. این بیماری در موارد حاد حالت سندروم زجر تنفسی را پیدا می‌کند. البته خوشبختانه بیشتر بیماران بستری شده به این مرحله نمی‌رسند.
- از بین بیماران بدحال و مسن بستری شده در بخش کرونای بیمارستان‌ها مریض‌هایی داشه ایم که بهبود پیدا کرده و مرخص شده باشند؟
بله. سیستم ایمنی برخی از این بیماران دوام آورده و بیماری آن‌ها با بکارگیری روش‌های درمانی کنترل شده و به این شکل حال بیمار رو به بهبودی رفته است. اما به طور کلی درمان افرادی که مسن هستند، افزایش وزن دارند و از قبل گرفتار بیماری‌های ریوی و قلبی بوده اند سخت است.
- خانم دکتر عجیب‌ترین شایعه‌ای که این روز‌ها در مورد کرونا شنیده اید در چه اخباری بوده است؟
من وقت زیادی را صرف فضای مجازی نمی‌کنم. یعنی اصلا وقت اضافه برای این کار‌ها و توجه به این شایعات ندارم. ما با واقعیت‌ها روبه رو هستیم؛ و به دلیل تخصص مان باید به آن‌ها بپردازیم. سال‌ها میانه خوبی با مصاحبه کردن نداشتم. اما وقتی دیدم مردم به دلیل همین شایعه‌ها بی اندازه نگران هستند این روز‌ها مدام در حال مصاحبه و گفتگو با رسانه‌ها هستم. اما عجیب‌تر از شایعه‌ها تمهیداتی است که باید به سرعت اجرا شود و آقایان نسبت به انجام آن دست دست می‌کنند. این باعث رنجش ما می‌شود.
- می‌شود در این باره مصداقی بفرمایید؟
ما مکرر مردم را به رعایت نکات بهداشتی دعوت می‌کنیم. توصیه می‌کنیم هر ۳۰ دقیقه یک بار دست‌های شان را با صابون شستشو دهند. هنگام سرفه و عطسه با ناحیه آرنج یا دستمال جند لایه جلوی دهان و بینی شان را بپوشانند. از رفتن به مهمانی‌ها و تجمعات و اماکن شلوغ پرهیز کنند. بیشتر در خانه بمانند و از دست دادن و روبوسی با افراد دیگر اجتناب کنند. اما من تصاویری می‌بینم که موجب وحشتم می‌شود. مردم در برخی قهوه‌خانه‌ها کنار هم می‌نشینند و قلیان می‌کشند. این دود با حجم زیادی وارد دهان این‌ها می‌شود با ترشحات دهان و بینی مخلوط می‌شود و بیرون می‌آید و در فضا شناور می‌ماند. من متخصص بیماری‌های عفونی هستم و می‌گویم این ترسناک‌ترین صحنه‌ای است که دیده ام. یعنی اگر مردم ما بدانند با استعمال این قلیان‌ها تا چه اندازه به سلامتی خود و اطرافیان شان صدمه می‌زنند برای همیشه آن را کنار می‌گذارند. حرف‌های الان من ربطی به حالا که این بیماری اپیدمی شده است، ندارد.
بار‌ها از آقایان مسئول خواسته ایم این درخواست را به مجلس ببرند و عرضه قلیان در قهوه خانه‌ها را ممنوع اعلام کنند، اما نمی‌دانیم چرا متوجه ضرورت‌های این تصمیم نمی‌شوند. جوابی که به ما می‌دهند اصلا منطقی نیست. می‌گویند چند هزار شغل از بین می‌رود. خب این دقیقا خواسته ماست. کسی که از طریق به خطر انداختن سلامتی دیگران به درآمد زایی می‌رسد باید از کار بی کار شود. ما هر آنچه باید می‌گفتیم را گفته ایم. بیماری‌های ویروسی مانند کرونا از طریق قطرک‌های ترشحات داخل دهان و بینی انتشار پیدا می‌کنند و استفاده از قلیان که کمتر توجهی به آن می‌شود بی اندازه خطرناک است. امیدوارم به زودی بساط استعمال قلیان از همه قهوه خانه‌ها جمع شود و مردم با رعایت نکات بهداشتی کمتر باعث بیماری خود و اطرافیان شان شوند.
- خانم دکتر این نخستین بار نیست که خانواده کرونا ویروس‌ها به طور اپیدمی جوامع را درگیری بیماری‌های مسری می‌کنند. پیش از این سارس و مرس با آمار مرگ و میر بالا شیوع پیدا کرد و بعد از مدتی آثار آن در جامعه درگیر شده از بین رفت. چه ویژگی‌هایی در کرونا ویروس جدید وجود دارد که تا این اندازه مسبب نگرانی در بین شهروندان کشور‌های مختلف شده است؟
این ویروس دوره کمون یا نهفتگی طولانی تری نسبت به دیگر ویروس‌های خانواده کرونا دارد. کووید ۱۹ بین ۲ تا ۱۴ روز می‌تواند در بدن وجود داشته باشد، اما علائمی بروز ندهد. این که افراد در این دوره نیز می‌توانند ناقل بیماری باشند هنوز ثابت نشده است. تحقیقات در این زمینه ادامه دارد. اما به طور کلی دیگر ویروس‌ها مانند سرماخوردگی، سارس و مرس که قبلا اپیدمی شدند به سرعت علائمی را بروز می‌داند. در واقع این ویژگی هست که باعث نگرانی درباره کووید ۱۹ شده است.
- شما تایید می‌کنید که نسبت آمار مرگ و میر این بیماری نسبت به دیگر ویروس‌ها کمتر است؟
بله بیماری‌هایی مثل سارس و ابولا و همچنین مرس قربانیان بیشتری گرفتند. میزان مرگ و میر کرونا ویروس جدید ۳ درصد آمار مبتلایان است. راستش نرخ مرگ و میر این ویروس با این حد از سرایت آسان مانند دیگر بیماری‌های ویروسی بود گرفتاری جوامعی که درگیر آن هستند چندین برابر می‌شد.
- چرا سرایت کووید ۱۹ ساده‌تر از ویروس‌های دیگر است؟
این ویروس در مخاط و ترشحات چشم، گوش، بینی و دهان وجود دارد و با ذرات بسیار ریزی از این ترشحات به سادگی از فرد بیمار به فرد سالم انتقل پیدا می‌کند.
- پس دلیل این که مکرر می‌گویند دست‌ها با آب و صابون شسته شود و چشم و گوش و دهان و بینی را لمس نکنیم همین است؟
در کنار این توصیه‌ها نباید فراموش کنیم زمان عطسه و سرفه میزان بسیار زیادی از این ذرات به بیرون از بدن پرتاب می‌شود. برای همین تاکید داریم کسی که علائمی مانند سرفه و عطسه مکرر دارد از دیگران جداسازی شود. از ماسک و دستمال استفاده کند. این دستمال و ماسک‌ها آلوده هستند این‌ها را باید با رعایت نکات بهداشتی به سطل زباله بریزند و مکرر دست‌های شان را با آب و صابون شستشو دهند. این توصیه‌ها برای افرادی بود که علائم بیماری داشته اند آن‌هایی که سالم هستند وسایل این افراد را استفاده نکنند. حدود یک و نیم متر از آن‌ها فاصله داشته باشند و تا جایی که امکان دارد از تماس و ملاقات با آن‌ها پرهیز کنند.
- خانم دکتر این روز‌ها خیلی زیاد می‌شنویم که خیلی از ما نحوه صحیح سرفه و عطسه و همچنین شستن صحیح دست‌ها را آموزش ندیده ایم. نظر شما در این باره چیست؟
بله متاسفانه این‌ها قواعد ساده‌ای دارد که رعایت نمی‌شده و یا کمتر می‌دیدیم که مثلا کودکی آموزش صحیح دیده باشد و درست عطسه کند. زمان سرفه و عطسه باید ناحیه آرنج را برای بستن دهان و بینی انتخاب کنیم. اما بیشتر ما زمان سرفه و عطسه از کف دست‌ها استفاده می‌کنیم. این کار به سرعت تمام سطوح دست را آلوده به ویروس می‌کند و ما با این دست همه اشیای اطراف مان را لمس می‌کنیم و این ویروس به دیگران سرایت پیدا می‌کند. در مورد شستن دست‌ها زمان آن مهم است. لازم است که حدود ۳۰ ثانیه دست‌ها را با کف صابون ماساژ داده و سپس آن‌ها را آبکشی کنیم.
- ژل‌های ضد عفونی شستشو در این شرایط موثر هستند؟
بله. بسیار زیاد کاربرد دارند. به ویژه حالا که این بیماری تبدیل به اپیدمی شده است. خیلی از ما ممکن است کاری در محیط بیرون از خانه داشته باشیم و آب و صابون در دسترس ما نباشد. به محض آلوده شدن دست‌ها به سادگی می‌توانیم از این ژل‌ها استفاده کنیم. نکته بسیار مهم در باره این ژل‌ها این است که باید اجازه دهیم بعد از ماساژ دادن دست‌ها با مایع ژل، جریان هوا آن را خشک کند نه این که با دستمال رطوبت آن را بگیریم. این کار صحیح نیست.
- یکی از شایعاتی که این روز‌ها می‌شنویم این است که ویروس کووید ۱۹ در هوا وجود دارد و برای همین توصیه می‌شود که افراد در اماکن عمومی حضور نداشته باشند؟
ببینید من قرنطینه را در این شرایط که استان‌های مختلفی درگیر این بیماری شده اند موثر نمی‌دانم. باید مراقبت کنیم. حتما پرهیز از حضور در اجتماعات در کنترل این بیماری و کاهش آمار ابتلا می‌تواند موثر باشد. اما این که این ویروس در هوا وجود دارد درست نیست. چیزی که ما الان می‌دانیم این است که این ویروس با قطرک‌ها انتشار پیدا می‌کند و افراد سالم به این روش درگیر بیماری می‌شود. این قطرک‌ها در زمان سرفه ما تا حدود یک متر و نیم برد دارند. یعنی زمانی که سرفه و عطسه می‌کنیم این ویروس اشیایی که تا شعاع یک متر و نیم با بیمار قرار دارند را آلوده می‌کند. ویروس‌ها زمان زیادی نمی‌توانند خارج بدن بمانند. چون از طریق سلول زنده میزبان تکثیر می‌شوند. اگر ما دست‌های مان را به این اشیا بزنیم و سپش با همان دست‌ها چشم، گوش، بینی و دهان را لمس کنیم به احتمال خیلی زیاد به بیماری مبتلا خواهیم شد؛ بنابراین این ویروس در هوا حضور ندارد. در قطرک‌های ترشحات قسمت فوقانی بدن قرار دارد و اگر در اماکن عمومی پر جمعیت باشیم به این واسطه ممکن است به این بیماری دچار شویم.
- اخبار زیادی از بیمارستان‌ها مخابره می‌شود و هر روز آمار بهبود یافتگان را اعلام می‌کنند. مسئولان می‌گویند این بیماری تحت کنترل است. با این حال افکار عمومی درگیر شایعات هستند و تصور عموم بر این پایه قرار گرفته که هرکسی به این بیماری مبتلا شد به سمت مرگ پیش می‌رود. چشم انداز درمان این بیماری را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ببینید ما که منکر مرگ و میر ناشی از این بیماری نیستیم. اما مردم دقت کنند و ببینند قربانیان این کرونا ویروس جدید از چه گروهی هستند. بیشتر آن‌ها بالای ۵۰ سال سن دارند. بیشتر آن‌ها همچنین دارای بیماری زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی و ریوی هستند یا چاقی مزمن دارند. مدت‌ها دارو‌های سرکوب سیستم ایمنی استفاده کرده اند. بله، این افراد در صورت ابتلا به این بیماری در معرض خطر هستند. یک بار دیگر عرض می‌کنم آمار منجر به مرگ کرونا‌های دیگر مثل سارس ۱۰ درصد و مرس ۳۵ درصد از جمعیت مبتلایان بوده است. این درحالی است که ماکسیمم آمار مرگ و میر در کووید ۱۹ حدود ۳ درصد بوده است. شیوع این بیماری سرعت بسیار بالایی دارد و همین مردم را نگران کرده است، اما ابتلا به آن درمان را هم در پی دارد. پس لازم نیست تا این اندازه نسبت به این بیماری وحشت در فضای عمومی وجود داشته باشد.
- تعریف شما از درمان و بهبود یافتگی در این بیماری چیست؟ می‌دانیم که هنوز واکسنی برای این ویروس ساخته نشده است و متخصصان نیز اعلام کرده اند در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن تا حدود ۲ ماه دیگر به واکسن دسترسی پیدا می‌کنند. با این وجود هر روز آماری از ترخیص مبتلایان از بیمارستان‌ها داریم. آیا کووید ۱۹ خود به خود و بعد از گذشت زمان معینی از ابتلا بهبود پیدا می‌کند؟
من یک سوال از شما دارم. آمار مرگ و میر در کرونا ویروس‌های دیگر مثل مرس و سارس بالا بود. اما در مورد آن‌ها هم ما تعداد زیادی بهبود یافته داشتیم. همان طور که گفتم ۱۰ تا ۳۵ درصد از مبتلایان فوت کردند. این دو بیماری به قدری زود از حالت اپیدمی و فراگیری درآمدند که کار اصلا به ساخت واکسن نرسید. در واقع کسی با واکسن سارس یا مرس از این بیماری‌ها بهبود پیدا نکرد. ویروس‌ها در بدن نمی‌مانند. بعد از مدتی از بدن خارج می‌شوند. بدن به نوعی در برابر آن‌ها حالت دفاعی پیدا می‌کند و واکسینه می‌شود.
- الان دارو‌هایی که برای بیماران کرونا استفاده می‌کند طبق پروتکل و الگوی درمانی است که در بیمارستان‌های چین اجرا شده است؟
بخشی از آن بله، اما در کشور ما نیز متخصصان زبده‌ای وجود دارند که برای این بیماران دارو‌های دیگری تجویز کرده و نتیجه گرفته اند. تعداد زیادی از مبتلایان در استان‌های مختلف بهبود پیدا کرده و از بیمارستان‌ها مرخص شده اند و این روند حتما ادامه خواهد داشت.
- چرا اعلام شده ممکن است آمار ابتلا به سرعت افزایش پیدا کند؟ این اخبار نگرانی شهروندان را دو چندان کرده است.
ما با وضعیت خوبی با این بیماری رو به رو نشدیم. وقتی از اپیدمی با خبر شدیم که دو مورد فوتی در شهر قم داشیم. این در وهله اول شهروندان را نگران کرد. دوباره تکرار می‌کنم همه افرادی که بیماری شان منجر به فوت شده دارای بیماری زمینه‌ای بوده اند و یا زمان زیادی از ابتلای آن‌ها گذشته بود که رو به درمان آوردند. دوره کمون این بیماری طولانی است. دلیل این که گفته می‌شود ممکن است آمار ابتلا بالا برود این است که زمان بروز علائم در افراد شروع شود.
- چه نشانه‌ای را در این بیماری مرز بروز علائم قرار داده اند و به طور کلی آزمایش افراد با چه علائمی مثبت اعلام می‌شود؟
تب در این بیماری خیلی مهم است. بیشتر ویروس‌ها با افزایش درجه حرارت در بدن اعلام حضور می‌کنند. ویروس کووید ۱۹ علاقه زیادی به سلول‌های ریه دارد. به سرعت این سلول‌ها را درگیر می‌کند. بنا براین وجود تب و حالت‌هایی از سرفه با تنگی نفس برای پزشکان بسیار مهم است. این بیماری در موارد حاد حالت سندروم زجر تنفسی را پیدا می‌کند. البته خوشبختانه بیشتر بیماران بستری شده به این مرحله نمی‌رسند.
- از بین بیماران بدحال و مسن بستری شده در بخش کرونای بیمارستان‌ها مریض‌هایی داشه ایم که بهبود پیدا کرده و مرخص شده باشند؟
بله. سیستم ایمنی برخی از این بیماران دوام آورده و بیماری آن‌ها با بکارگیری روش‌های درمانی کنترل شده و به این شکل حال بیمار رو به بهبودی رفته است. اما به طور کلی درمان افرادی که مسن هستند، افزایش وزن دارند و از قبل گرفتار بیماری‌های ریوی و قلبی بوده اند سخت است.
- خانم دکتر عجیب‌ترین شایعه‌ای که این روز‌ها در مورد کرونا شنیده اید در چه اخباری بوده است؟
من وقت زیادی را صرف فضای مجازی نمی‌کنم. یعنی اصلا وقت اضافه برای این کار‌ها و توجه به این شایعات ندارم. ما با واقعیت‌ها روبه رو هستیم؛ و به دلیل تخصص مان باید به آن‌ها بپردازیم. سال‌ها میانه خوبی با مصاحبه کردن نداشتم. اما وقتی دیدم مردم به دلیل همین شایعه‌ها بی اندازه نگران هستند این روز‌ها مدام در حال مصاحبه و گفتگو با رسانه‌ها هستم. اما عجیب‌تر از شایعه‌ها تمهیداتی است که باید به سرعت اجرا شود و آقایان نسبت به انجام آن دست دست می‌کنند. این باعث رنجش ما می‌شود.
- می‌شود در این باره مصداقی بفرمایید؟
ما مکرر مردم را به رعایت نکات بهداشتی دعوت می‌کنیم. توصیه می‌کنیم هر ۳۰ دقیقه یک بار دست‌های شان را با صابون شستشو دهند. هنگام سرفه و عطسه با ناحیه آرنج یا دستمال جند لایه جلوی دهان و بینی شان را بپوشانند. از رفتن به مهمانی‌ها و تجمعات و اماکن شلوغ پرهیز کنند. بیشتر در خانه بمانند و از دست دادن و روبوسی با افراد دیگر اجتناب کنند. اما من تصاویری می‌بینم که موجب وحشتم می‌شود. مردم در برخی قهوه‌خانه‌ها کنار هم می‌نشینند و قلیان می‌کشند. این دود با حجم زیادی وارد دهان این‌ها می‌شود با ترشحات دهان و بینی مخلوط می‌شود و بیرون می‌آید و در فضا شناور می‌ماند. من متخصص بیماری‌های عفونی هستم و می‌گویم این ترسناک‌ترین صحنه‌ای است که دیده ام. یعنی اگر مردم ما بدانند با استعمال این قلیان‌ها تا چه اندازه به سلامتی خود و اطرافیان شان صدمه می‌زنند برای همیشه آن را کنار می‌گذارند. حرف‌های الان من ربطی به حالا که این بیماری اپیدمی شده است، ندارد.
بار‌ها از آقایان مسئول خواسته ایم این درخواست را به مجلس ببرند و عرضه قلیان در قهوه خانه‌ها را ممنوع اعلام کنند، اما نمی‌دانیم چرا متوجه ضرورت‌های این تصمیم نمی‌شوند. جوابی که به ما می‌دهند اصلا منطقی نیست. می‌گویند چند هزار شغل از بین می‌رود. خب این دقیقا خواسته ماست. کسی که از طریق به خطر انداختن سلامتی دیگران به درآمد زایی می‌رسد باید از کار بی کار شود. ما هر آنچه باید می‌گفتیم را گفته ایم. بیماری‌های ویروسی مانند کرونا از طریق قطرک‌های ترشحات داخل دهان و بینی انتشار پیدا می‌کنند و استفاده از قلیان که کمتر توجهی به آن می‌شود بی اندازه خطرناک است. امیدوارم به زودی بساط استعمال قلیان از همه قهوه خانه‌ها جمع شود و مردم با رعایت نکات بهداشتی کمتر باعث بیماری خود و اطرافیان شان شوند.