اقتصاد۲۴- پیش‌بینی‌ها از رشد تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۲۰ به شدت کاهش پیدا کرده است. این در حالی است که برنامه اوپک برای کاهش بیشتر تولید نفت به‌منظور مقابله با تاثیر شیوع کرونا ویروس بر بازار، با مخالفت روسیه که حاضر نشد از این پیشنهاد حمایت کند، از هم پاشید.
عربستان سعودی و روسیه در مذاکرات روز جمعه موفق نشدند به توافق برسند. در نتیجه پیمان فعلی محدودیت عرضه در پایان ماه مارس منقضی می‌شود و اعضای اوپک و تولیدکنندگان غیراوپک می‌توانند هر میزان که بخواهند نفت تولید کنند.
ناکامی در دستیابی به توافق میان اوپک، روسیه و سایر تولیدکنندگان غیراوپک که به گروه «اوپک پلاس» معروف هستند و از اواخر سال ۲۰۱۶ با اقدامات هماهنگ به حمایت از قیمت‌ها پرداخته‌اند، قیمت‌های نفت را دچار ریزش شدیدی کرد.
تبعات نتیجه این نشست تا جایی رسید که قیمت‌های نفت در معاملات بعدازظهر جمعه (۱۶ اسفند) تحت تاثیر گزارش‌ها درباره عدم موافقت روسیه با کاهش بیشتر تولید، نزول کردند، اما بعدا که رویترز گزارش کرد اوپک و متحدانش حتی درباره تمدید پیمان فعلی محدودیت عرضه به توافق نرسیده‌اند، ریزش بیشتری پیدا کرد.
شاخص نفت آمریکا با بیش از هشت درصد کاهش، به ۴۱ دلار و ۹۳ سنت در هر بشکه رسید و نفت برنت با بیش از هشت درصد کاهش، ۴۵ دلار و ۴۶ سنت در هر بشکه معامله شد. این پایین‌ترین رکورد برای هر دو شاخص از سال ۲۰۱۷ تاکنون است.
این درحالی است که قیمت شاخص نفت خام برنت در ساعت ۱۱:۰۴ دقیقه پنجشنبه ۱۵ اسفند ماه قبل از برگزاری این نشست، به ۵۱ دلار و ۵۸ سنت و قیمت شاخص دبلیوتی‌آی آمریکا به ۴۷ دلار و ۱۵ سنت رسید.
تصمیمات بی اساس اوپک
توافق کاهش تولید اوپک و غیراوپک مصوب دسامبر سال ۲۰۱۹ میلادی برای کاهش تولید روزانه یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه‌ای تا پایان مارس ۲۰۲۰ ادامه خواهد داشت، بنابراین در صورت تصویب طرح جدید پیشنهادی اوپکی‌ها به غیر اوپکی‌ها مبنی بر تعمیق کاهش روزانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه‌ای از سه ماه دوم آغاز و تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی ادامه خواهد داشت به‌گونه‌ای که اوپک و متحدانش باید طی ۹ ماه از یکم آوریل تا پایان دسامبر ۲۰۲۰ در مجموع روزانه ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه از تولید خود بکاهند.
در همین رابطه محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک درباره تبعات عدم تصمیم گیری برای تنظیم بازار نفت از سوی اوپکی‌ها و اعضای غیر اوپک به خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: عدم تصمیم گیری اعضا برای تحقق برنامه افزایش قیمت نفت به دنبال کاهش تولید، قطعا تبعات سنگینی بر بازار نفت خواهد داشت.
وی ادامه داد: یکی از این مشکلات ریزش ادامه دار قیمت نفت است که احتمال رسیدن بشکه‌های نفتی به ۳۰ دلار هم وجود دارد.
خطیبی گفت: واکنش بازار به این تصمیم اخیر اجلاس اعضای اوپک و تولیدکنندگان غیراوپک منفی بوده است، چون مدیریت عرضه‌ای که اوپک اعمال می‌کرد باعث می‌شد که بازار در یک حالت تعادل نسبی قرار بگیرد، اما با عدم تصمیم که گرفته شد مدیریت عرضه از بین رفت بنابراین بازار هیچ مدیریت عرضه‌ای ندارد.
این کارشناس بازار نفت یادآور شد: نتیجه بی حاصل اجلاس اعضای اوپک و تولیدکنندگان غیراوپک روی قیمت نفت تاثیرگذار بوده و در روز‌های آینده نیز تاثیر بیشتری خواهد گذاشت. با گرمتر شدن هوا، قیمت‌ها کاهش بیشتری خواهد داشت و احتمال دارد قیمت نفت در بازار به زیر ۴۰ دلار و نزدیک ۳۰ دلار هم برسد.
خطیبی تاکید کرد: اوپک بر روی کاهش یک میلیون بشکه توافق کرده بود، اما این توافق را منوط به همکاری غیر اوپک می‌دانست، از اینرو، چون روسیه به این نتیجه نرسید همین کاهش یک میلیون بشکه نیز زیر سوال رفت.
وی تصریح کرد: اوپک نباید تصمیات خود را منوط به اقدام گروه دیگری کند. اوپک باید یک میلیون بشکه خود را کاهش می‌داد. تصمیمات باید با همکاری غیر اوپک صورت می‌گیرد در حالی که قبلا اوپک در پی تصمیمات اعضای خود برنامه‌ها و اهداف را به طور جدی اجرایی و دنبال می‌کرد.
به گفته نماینده سابق ایران در اوپک، این تصمیم اوپک در برابر غیر اوپکی‌ها بسیار اشتباه بود و باعث تعطیلی فعالیت رسمی اوپک خواهد شد. اوپک تصمیم گرفت که کاهش تولید داشته باشد، اما در اجرا شرایطی گذاشته که تصمیم خود را زیر سوال برده است. در حال حاضر همه چیز در هواست و سقوط آزادی خواهد داشت.
خطیبی در پاسخ به این سوال که احتمال نشست اضطراری برای تعادل بخشی به بازار نفت از سوی اوپک وجود دارد؟ گفت: خیلی بعید است به فاصله زمانی کوتاه باز هم تصمیم به نشست گرفته شود، این در حالی است که شواهدی که نشان از موفقیت تصمیمات در اجلاس داشته باشد، می‌تواند چراغ سبزی برای برگزاری نشست فوق العاده اوپک باشد.
وی افزود: در صورت عدم تحقق برنامه‌ها به طور مکرر در جلسات اوپکی‌ها، پیش بینی شرایط نامساعد‌ی برای بازار نفت وجود خواهد داشت و تبعات سنگینی بر بازار نفت برجای خواهد گذاشت.
نماینده سابق ایران در اوپک در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار اقتصاد ۲۴ مبنی بر اینکه آیا این تصمیم گیری‌ها می‌تواند بر بازار نفت ایران تاثیرگذار باشد گفت: قطعا این تصمیمات بر بازار ایران هم تاثیرگذار خواهد بود چراکه در صورت کاهش قیمت نفت، قیمت فراورده‌های نفتی نیز روند کاهشی می‌گیرند و این موضوع برای کشوری مثل ایران که در تحریم به سر می‌برد و تمام تلاش خود را برای فروش هرچند اندک نفت و به ویژه برای فراورده‌های نفتی به کار گرفته، مشکل‌ساز خواهد شد.
خطیبی در پایان تاکید کرد: اوپک باید برای ساماندهی بازار نفت هرچه سریعتر اقدامات لازم را انجام دهد در غیر این صورت عدم مدیریت عرضه می‌تواند تبعات جبران ناپذیری را برجای بگذارد.