اقتصاد۲۴- شیوع فراگیر یک بیماری جدید که در سراسر مرز‌های بین المللی گسترش می‌یابد، قطعا منبع اضطراب است. اما روانشناسان هشدار می‌دهند که شیوع کرونا نباید افزون بر یک بحران سلامت جسمانی به یک بحران سلامت روان نیز تبدیل شود. آن‌ها معتقدند حمایت از سلامت روانی جامعه الزامی است چرا که بی توجهی به این موضوع باعث وحشت عمومی می‌شود.
مونیکا شوچ اسپانا، دانشمند ارشد مرکز بهداشت درمانی جانز هاپکینز می‌گوید: "اگر به سابقه تاریخی بیماری‌های اپیدمیک نگاه کنید، متوجه می‌شوید که وقتی شیوع بیماری جدید رخ می‌دهد، اضطراب، عدم اطمینان و ترس زیادی ایجاد می‌شود. این موضوع عجیبی نیست، به خصوص در مورد یک بیماری مثل کرونا که نه تنها ناشناخته است، بلکه فاقد درمان‌هایی مانند واکسن یا دارو‌های کنترل کننده است. اما اضطراب بیش از حد نسبت به این بیماری نوعی سم روانی تولید می‌کند. "
بیشتر بخوانید: اینفوگرافی/ آلوده‌ترین وسایل شخصی در روز‌های کرونایی
به گفته شوچ اسپانا؛ تحقیقات مبهم و جدید درباره کرونا یکی از دلایلی است که این ویروس را تبدیل به یک عامل اضطراب قدرتمند می‌کند. حتی به نظر می‌رسد سمت و سوی اخبار و اطلاعات و پژوهش‌ها با اضطراب عمومی هماهنگ شده است. شوچ اسپانا می‌گوید: "شما نمی‌توانید آن را (ویروس را) ببینید، نمی‌توانید بو کنید. اما گردباد ناشی از شیوع ویروس را می‌بینید و آسیب ناشی از آن را فورا حس می‌کنید. هنگامی که یک بیماری زای نامرئی در حرکت است و حتی متخصصان درباره آن اجماع نظر ندارد، طبیعتا مردم عادی عصبی و پرخاشگر‌تر می‌شوند. "
روانشناسان می‌گویند: اجازه ندهید که کرونا باعث وحشت جامعه شود
به اعتقاد روانشناسان؛ در مواجهه با یک تهدید سریع و ناشناخته، مردم، گرسنه اطلاعات هستند، این فرصتی را برای مسئولان ایجاد می‌کند تا به افرادی که معمولاً از توصیه‌های بهداشت عمومی برخوردار نیستند، دسترسی پیدا کنند و این افراد را مورد حمایت قرار دهند. مسئولان وظیفه دارند چابک و زیرک باشند و علم را تا حد امکان قابل فهم کنند. درست است که مردم در روز‌های عادی چندان توجهی به توصیه‌های علمی نمی‌کنند، اما واقعیت این است که در شرایط بحرانی همه مردم گوش به زنگ هشدار‌های بهداشتی هستند.
اگر مقامات قدم به قدم در کنار مردم گام بردارند، می‌توانند نقاط کور اطلاعاتی را یافته و شایعات را کمرنگ‌تر کنند. اغلب اضطراب‌های جمعی ناشی از آمار‌ها و اطلاعات جعلی است که در فضای مجازی پخش می‌شود. بسیاری از سایت‌های آنلاین با هدف افزایش بازدید خود، اقدام به انتشار خبرهای جعلی می‌کنند.
زیبو کیو، استاد روانشناسی سیاسی در دانشکده بازرگانی دانشگاه آکسفورد معتقد است که مسئولان باید "رفتار گله ای" را که می‌تواند در یک بحران به وجود بیاورد پاسخ دهند، زیرا اضطراب باعث می‌شود افراد به یکدیگر نزدیک‌تر شوند و برای غلبه بر اضطراب خود هر نوع راهنمایی را بپذیرند. حتی مردم در چنین شرایطی حاضرند یک رفتار اجباری را رعایت کنند. برای مثال؛ بسیاری از مردم آسیا معتقدند پوشیدن ماسک یک شبکه ایمنی ایجاد می‌کند. حتی اگر بار‌ها گفته شود ماسک تاثیر چندانی ندارد، باز هم عده‌ای از ماسک استفاده می‌کنند تا مصون باشند. این نشانه وحشت عمومی است و یک سندرم متداول است.
اما این خطر وجود دارد که رفتار‌های اینچنینی نتواند در کنترل اضطراب‌های واقعی موثر باشند و مردم را به سمت نادیده گرفتن سایر اقدامات ایمنی مانند شستن دست‌ها یا پیروی از دستورالعمل‌های قرنطینه سوق دهند. به گفته اندی یاپ، استادیار رفتار‌های سازمانی در کالج بازرگانی اینساد در سنگاپور، وضعیت‌های بحرانی تمایل دارند که به غرایز مصرف کننده ما ضربه بزنند. یاپ گفت: "کنترل یک نیاز اساسی در زندگی روزمره ما الزامی است. " "با توجه به اینکه Covid-۱۹ احساس از دست دادن کنترل ایجاد می‌کند، مردم راه‌هایی برای ترمیم آن پیدا خواهند کرد. "
انبار کردن محصولاتی مانند ضد عفونی کننده، ماسک صورت و نودل فوری یک واکنش رایج در هنگام اضطراب است که بیشتر توسط شبکه‌های اجتماعی و گزارش رسانه‌ها در مورد کمبود مواد ضروری دامن زده می‌شود. یاپ می‌گوید: "ما تصاویر و فیلم‌های افرادی را می‌بینیم که در حال خرید و خالی کردن قفسه‌ها هستند. دیدن این تصاویر باعث می‌شود عده‌ای دیگر نیز از این رفتار مضطرب، تقلید کنند و این چرخه تبدیل به یک چرخه اضطرابی بزرگ شود. "
احساس اینکه دنیا مکانی ترسناک و نامطمئن است، می‌تواند به تعصبات عمیق نیز دامن بزند یا منجر به ناامیدی و افسردگی افراد شود. اسپانا می‌گوید: "وقتی مردم در این شرایط روحی قرار دارند، هر نوع خبر منفی به اضطرابشان می‌افزاید، در چنین شرایطی توصیه می‌شود از افراد یا مکان‌هایی که به این شرایط روحی تشدید می‌کنند، اجتناب شود. اگر شما منبع اضطرابتان از کرونا (رسانه ها، دوستان، شبکه‌های اجتماعی، و ...) را پیدا کنید، می‌توانید روی شرایط روانی خود نیز مسلط‌تر باشید و این موضوع به شما حس کنترل می‌دهد و شما را آرام می‌کند. "
با این حال، شوچ اسپانا اضافه کرد که با وجود رفتار‌های بعضاً ناشایست که در مواقع بحران پدیدار می‌شود، ویژگی‌های قابل توجهی مثل ایثارگری و همبستگی مردمی نیز دیده می‌شود. برای مثال کمک به نیازمندان و بیماران و افزایش حمایت‌های خیریه از مثال‌های مثبت روانی در مواقع بحرانی محسوب می‌شوند.
مونیکا شوچ اسپانا، دانشمند ارشد مرکز بهداشت درمانی جانز هاپکینز می‌گوید: "اگر به سابقه تاریخی بیماری‌های اپیدمیک نگاه کنید، متوجه می‌شوید که وقتی شیوع بیماری جدید رخ می‌دهد، اضطراب، عدم اطمینان و ترس زیادی ایجاد می‌شود. این موضوع عجیبی نیست، به خصوص در مورد یک بیماری مثل کرونا که نه تنها ناشناخته است، بلکه فاقد درمان‌هایی مانند واکسن یا دارو‌های کنترل کننده است. اما اضطراب بیش از حد نسبت به این بیماری نوعی سم روانی تولید می‌کند. "
بیشتر بخوانید: اینفوگرافی/ آلوده‌ترین وسایل شخصی در روز‌های کرونایی
به گفته شوچ اسپانا؛ تحقیقات مبهم و جدید درباره کرونا یکی از دلایلی است که این ویروس را تبدیل به یک عامل اضطراب قدرتمند می‌کند. حتی به نظر می‌رسد سمت و سوی اخبار و اطلاعات و پژوهش‌ها با اضطراب عمومی هماهنگ شده است. شوچ اسپانا می‌گوید: "شما نمی‌توانید آن را (ویروس را) ببینید، نمی‌توانید بو کنید. اما گردباد ناشی از شیوع ویروس را می‌بینید و آسیب ناشی از آن را فورا حس می‌کنید. هنگامی که یک بیماری زای نامرئی در حرکت است و حتی متخصصان درباره آن اجماع نظر ندارد، طبیعتا مردم عادی عصبی و پرخاشگر‌تر می‌شوند. "
روانشناسان می‌گویند: اجازه ندهید که کرونا باعث وحشت جامعه شود
به اعتقاد روانشناسان؛ در مواجهه با یک تهدید سریع و ناشناخته، مردم، گرسنه اطلاعات هستند، این فرصتی را برای مسئولان ایجاد می‌کند تا به افرادی که معمولاً از توصیه‌های بهداشت عمومی برخوردار نیستند، دسترسی پیدا کنند و این افراد را مورد حمایت قرار دهند. مسئولان وظیفه دارند چابک و زیرک باشند و علم را تا حد امکان قابل فهم کنند. درست است که مردم در روز‌های عادی چندان توجهی به توصیه‌های علمی نمی‌کنند، اما واقعیت این است که در شرایط بحرانی همه مردم گوش به زنگ هشدار‌های بهداشتی هستند.
اگر مقامات قدم به قدم در کنار مردم گام بردارند، می‌توانند نقاط کور اطلاعاتی را یافته و شایعات را کمرنگ‌تر کنند. اغلب اضطراب‌های جمعی ناشی از آمار‌ها و اطلاعات جعلی است که در فضای مجازی پخش می‌شود. بسیاری از سایت‌های آنلاین با هدف افزایش بازدید خود، اقدام به انتشار خبرهای جعلی می‌کنند.
زیبو کیو، استاد روانشناسی سیاسی در دانشکده بازرگانی دانشگاه آکسفورد معتقد است که مسئولان باید "رفتار گله ای" را که می‌تواند در یک بحران به وجود بیاورد پاسخ دهند، زیرا اضطراب باعث می‌شود افراد به یکدیگر نزدیک‌تر شوند و برای غلبه بر اضطراب خود هر نوع راهنمایی را بپذیرند. حتی مردم در چنین شرایطی حاضرند یک رفتار اجباری را رعایت کنند. برای مثال؛ بسیاری از مردم آسیا معتقدند پوشیدن ماسک یک شبکه ایمنی ایجاد می‌کند. حتی اگر بار‌ها گفته شود ماسک تاثیر چندانی ندارد، باز هم عده‌ای از ماسک استفاده می‌کنند تا مصون باشند. این نشانه وحشت عمومی است و یک سندرم متداول است.
اما این خطر وجود دارد که رفتار‌های اینچنینی نتواند در کنترل اضطراب‌های واقعی موثر باشند و مردم را به سمت نادیده گرفتن سایر اقدامات ایمنی مانند شستن دست‌ها یا پیروی از دستورالعمل‌های قرنطینه سوق دهند. به گفته اندی یاپ، استادیار رفتار‌های سازمانی در کالج بازرگانی اینساد در سنگاپور، وضعیت‌های بحرانی تمایل دارند که به غرایز مصرف کننده ما ضربه بزنند. یاپ گفت: "کنترل یک نیاز اساسی در زندگی روزمره ما الزامی است. " "با توجه به اینکه Covid-۱۹ احساس از دست دادن کنترل ایجاد می‌کند، مردم راه‌هایی برای ترمیم آن پیدا خواهند کرد. "
انبار کردن محصولاتی مانند ضد عفونی کننده، ماسک صورت و نودل فوری یک واکنش رایج در هنگام اضطراب است که بیشتر توسط شبکه‌های اجتماعی و گزارش رسانه‌ها در مورد کمبود مواد ضروری دامن زده می‌شود. یاپ می‌گوید: "ما تصاویر و فیلم‌های افرادی را می‌بینیم که در حال خرید و خالی کردن قفسه‌ها هستند. دیدن این تصاویر باعث می‌شود عده‌ای دیگر نیز از این رفتار مضطرب، تقلید کنند و این چرخه تبدیل به یک چرخه اضطرابی بزرگ شود. "
احساس اینکه دنیا مکانی ترسناک و نامطمئن است، می‌تواند به تعصبات عمیق نیز دامن بزند یا منجر به ناامیدی و افسردگی افراد شود. اسپانا می‌گوید: "وقتی مردم در این شرایط روحی قرار دارند، هر نوع خبر منفی به اضطرابشان می‌افزاید، در چنین شرایطی توصیه می‌شود از افراد یا مکان‌هایی که به این شرایط روحی تشدید می‌کنند، اجتناب شود. اگر شما منبع اضطرابتان از کرونا (رسانه ها، دوستان، شبکه‌های اجتماعی، و ...) را پیدا کنید، می‌توانید روی شرایط روانی خود نیز مسلط‌تر باشید و این موضوع به شما حس کنترل می‌دهد و شما را آرام می‌کند. "
با این حال، شوچ اسپانا اضافه کرد که با وجود رفتار‌های بعضاً ناشایست که در مواقع بحران پدیدار می‌شود، ویژگی‌های قابل توجهی مثل ایثارگری و همبستگی مردمی نیز دیده می‌شود. برای مثال کمک به نیازمندان و بیماران و افزایش حمایت‌های خیریه از مثال‌های مثبت روانی در مواقع بحرانی محسوب می‌شوند.