اقتصاد ۲۴- چالش تأمین مواد اولیه، مهمترین چالش صنایع بالادستی و پایین دستی زنجیره صنعت آلومینیوم در کشور است. این در حالی است که سیاست گذاری و برنامه ریزی به منظور تأمین مواد اولیه مورد نیاز در این زنجیره باید به اولویت اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت و ایمیدرو در توسعه زنجیره ارزش آلومینیوم کشور تبدیل شود.
این در حالی است که مس و آهن به دلیل داشتن منابع غنی از دیرباز به عنوان صنایع پیشرو مطرح بوده‌اند، اما درباره آلومینیوم شک و شبهه وجود دارد. در نگاهی به وضعیت تولید و مصرف آلومینیوم در کشور و مصارف این فلز استراتژیک می‌توان نکته‌های مهمی را در نظر گرفت.
آلومینیوم پس از فولاد، بیشترین تولید و مصرف را در جهان دارد و میزان مصرف آن به تنهایی از مجموع فلزات غیرآهنی بیشتر است. صنعت آلومینیوم در جهان به‌طور مستقیم برای حدود ۱.۵ میلیون نفر و به‌طور غیر مستقیم برای ۶ میلیون نفر شغل ایجاد کرده است.
حالا شیوع ویروس کرونا بر صادرات کالا‌های اساسی و سایر محصولات فولادی و معدنی تأثیر زیادی داشته است و کارشناسان سناریو‌های مختلفی را برای بازار‌های مختلف پیش بینی می‌کنند.
رقابت نفس گیر در بازار آلومینیوم
صنعت نقره‌ای آلومینیوم در پایین‌دست خود با وجود ۲ کارخانه تولید شمش آلومینیوم در کشور در سال‌های گذشته همواره با کمبود تامین مواد اولیه روبه‌رو بوده، اما این روز‌ها علاوه بر تامین مواد اولیه با وجود قوانین مختلف دچار سردرگمی و مشکلات صادراتی شده است. قوانینی همچون ثبت سفارش واردات مواد اولیه یا تعهدات ارزی برای صادرات و... فضای تولید و رقابت را برای تولیدکنندگان تنگ کرده است.
حالا با شیوع کرونا ویروس و مسدود شدن مرز‌ها بیم کاهش صادرات آلومینیوم بیش از گذشته نگرانی را در بین فعالان این بخش بیشتر کرده است.
آریا صادق نیت حقیقی، عضو هیئت مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در همین رابطه در گفتگو با خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: مسئله موانع صادرات صنایع آلومینیوم، به مشکل بزرگی برای فعالان این بخش تبدیل شده است.
به گفته صادق نیت، مشکلاتی نظیر تامین مواد اولیه برای تولیدکنندگان آلومینیوم، قرار نگرفتن گروه‌های کالایی و مواد اولیه آن‌ها در یک ردیف و از همه مهمتر فروش با قیمت مناسب محصول در بازار جهانی و سوء استفاده خریداران خارجی از عدم مبادلات پولی به دلیل تحریم و سود بالای تسهیلات بانکی در داخل، عرصه را برای تولید کنندگان و صادرگنندگان این عرصه تنگ کرده است.
وی در ادامه با بیان اینکه البته تحریم‌هایی که ترامپ روی فلزات ایران و آلومینیوم وضع کرد، به این رکود دامن زده است، خاطرنشان کرد: این روز‌ها در شرایط ناپایدار اقتصادی قرار داریم و این موضوع می‌تواند بر بازار تاثیرگذار باشد.
عضو هیئت مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در پاسخ به این سوال که میزان صادرات آلومینیوم با وجود تحریم‌ها تا چه میزان کاهش داشته است؟ گفت: میزان صادرات شاید به دلیل کمبود‌ها در داخل کاهش یابد، اما تولیدکنندگان به فعالیت صادراتی خود ادامه می‌دهند. مهم قیمت پایین فروش در بازار جهانی است که در کنار قیمت بالای مواد اولیه خریداری شده مرقون به صرفه نیست.
وی در پاسخ به این پرسش که در کل تهیه مواد اولیه آلومینیوم تا چه اندازه به دلار بستگی دارد، عنوان کرد: آلومینیوم نرخ جهانی دارد، اگر قرار باشد محصول نهایی را پایین‌تر از نرخ جهانی به فروش برسانیم و سپس نصف ارز صادرات آن را هم با نرخ کمتر به سامانه نیما برگردانیم، صادرات دیگر به‌صرفه نخواهد بود. از اینرو قوانین داخلی را باید به سمتی سوق دهیم که صادرات برای صادرکننده به‌صرفه باشد.
صادق نیت تصریح کرد: در صنایع بالادستی به خاطر شرایط تحریم، صادرات ساخت ایران به سختی و گا‌ها غیر ممکن شده است. از سوی دیگر تهیه مواد اولیه جهت تولیدات این صنعت نیز با مشکل به دست تولید کنندگان می‌رسد.
عضو هیئت مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم ایران ادامه داد: از اینرو شمش حاصل از آلومینیوم خالص با قیمت پایین‌تر از قیمت جهانی معامله می‌شود. این بدان معنی است که برای فروش محصولی که با قیمت بالای مواد اولیه مواجه بوده است باید توسط دلالان با قیمت بسیار پایین خریداری شود که این بسیار متضررکننده بوده و هست.
صادق نیت گفت: از آنجایی که قیمت مواد اولیه بالاتر از قیمت جهانی است عرصه برای تولیدکنندگان جهت رقابت سخت و گاهی ناممکن شده است. زمانی که مواد اولیه حدود ۱۵۰ دلار بالاتر از قیمت صادراتی خریداری می‌شود و در کنار سود‌های تسهیلاتی ۲۰ درصدی بانکی، تولید کننده و صادرکننده دیگر نمی‌تواند به موضوع مهم دیگری فکر کند چراکه همواره در نگرانی تامین منابع تولید است.
عضو هیئت مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در پایان تاکید کرد: هنوز شرایط صادرات محصولات این صنعت بهبود نیافته و نگرانی از بحرانی تر شدن شرایط صادرات با توجه به شیوع کرونا در بین تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنعت آلومینیوم کشور بیشتر شده است.