ساجده رحیمی، اقتصاد۲۴ - منطقه آزاد تجاری - صنعتی ماکو یکی از هفت منطقه آزاد ایران و یکی از مهمترین مسیرهای ترانزیتی کشور است که به عنوان گذرگاه بین ایران و کشورهای اروپایی شناخته می شود. منطقه آزاد ماکو به عنوان بزرگترین منطقه آزاد کشور دارای ۱۴۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور جمهوری آذربایجان و ۱۳۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکیه است.
وسعت این منطقه به قدری است که آن را بعد از شانگهای چین در رتبه دوم بزرگترین مناطق آزاد جهان قرار داده و از لحاظ جمعیتی و نیروی انسانی بعد از منطقه آزاد اروند قرار می‌گیرد.
از اتفاقات مهم منطقه آزاد ماکو تغییر مدیر عامل این سازمان بود که مرداد ماه با حکم مرتضی بانک مشاور رییس جمهور و دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، محمدرضا عبدالرحیمی به عنوان رییس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی ماکو منصوب شد. مرتضی بانک از مدیرعامل پیشین این منطقه غلامرضا سلیمانی سپاسگزاری کرد به این دلیل که در شرایط سخت تحریم ها و فشارهای اقتصادی ایستاد و نگذاشت در حرکت های توسعه ای منطقه خللی ایجاد شود.
سلیمانی گفته بود: افزایش سرمایه سازمان منطقه آزاد ماکو نشان از توان مالی و افزایش اعتبار آن نزد سرمایه گذاران بخش خصوصی داخلی و خارجی دارد.
بیشتر بخوانید: سرمایه منطقه آزاد ماکو هزار برابر شد/ وعده دولت برای رفع محدودیت‌های مناطق آزاد
طرح جامع لجستیک ماکو و دروازه مشترک تجاری ایران و ترکیه
یکی از اتفاقاتی که تعیین کننده مسیر این منطقه بود و اثر مثبتی بر آینده آن خواهد گذاشت تدوین طرح جامع لجستیک برای این منطقه بود که اردیبهشت ماه با همکاری گمرک جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت.
غلامرضا سلیمانی در این مورد گفت: با توجه به وسعت بسیار زیاد منطقه آزاد ماکو و عدم امکان فنس کشی برای منطقه، تدوین برنامه راهبردی برای بهره مندی از مزایا و فرصت‌های منطقه آزاد در تسهیل تجارت و رونق تولید ضروری است.
وی با اشاره به اینکه اجرای طرح جامع با محوریت ایجاد شهرک لجستیک در برنامه کاری منطقه آزاد ماکو قرار گرفته است اظهار داشت: امکان تردد روزانه ۳۰۰۰ کامیون از مرز بازرگان ضرورت ساماندهی مناسب حمل و نقل و ایجاد شهرک لجستیکی را دوچندان می‌کند لذا یکپارچه سازی اطلاعات، انبارداری اصولی، جابه جایی کالا، بسته بندی و برنامه ریزی امنیتی از اهدافی است که در ایجاد شهرک لجستیکی مورد توجه خاص قرار خواهد گرفت.
مدیرعامل وقت سازمان منطقه آزاد ماکو از ایجاد دروازه مشترک تجاری بین ایران و ترکیه در مرز بازرگان نیز خبر داد و گفت: با تعاملی که بین سازمان منطقه آزاد ماکو و گمرک ایجاد شده است طرح جامع لجستیکی به منظور تسهیل ترانزیت و حمل و نقل با ایجاد ارزش افزوده برای منطقه اجرا می‌شود.
برگزاری نخستین میز ملی لجستیک ایران در منطقه آزاد ماکو از اتفاقات مهم در این حوزه بود که تیرماه سال جاری برگزار شد.
افزایش توانمندی ماکو در حوزه معدن
مدیر تسهیل تولید، صنایع و معادن سازمان منطقه آزاد ماکو در این مورد گفت: ظرفیت‌های منحصر بفرد و ویژه منطقه آزاد ماکو در حوزه معدن، فرصت‌های خوبی را برای سرمایه گذاران فراهم کرده است. وی به حجم سرمایه گذاری از سال ۹۷ در حوزه معدن و صنایع معدنی اشاره کرد و گفت: در حوزه معدن ۸۰۰ میلیارد ریال (بهره برداری و اکتشاف)، در حوزه صنایع معدنی (فرآوری مواد معدنی) خارجی ۱۵ میلیون دلار و داخلی ۲۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری شده است.
قیف ترانزیتی کشور نیازمند زیرساخت های مناسب
میرعلی محمدی عضو هیات مدیره سازمان منطقه آزاد ماکو نیز در گفتگو با اقتصاد۲۴ گفت: منطقه آزاد ماکو را به عنوان قیف ترانزیتی کشور معرفی می کنند اما باید این سوال را مطرح کنیم که برای این ظرفیت چه بسترسازی هایی را انجام داده ایم؟ باید طرح جامع شهرسازی و معماری به درستی مورد بازبینی و اجرا قرار گیرد و فعالیت های رسانه ای و ارتباط جمعی در منطقه با قوت بیشتری انجام شود و مستمرا اخبار و اطلاعات منطقه رسانه ای شود تا مردم در جریان اتفاقات و تصمیمات قرار بگیرند.
طرح جامع منطقه آزاد ماکو
طرح جامع منطقه آزاد ماکو در محور‌های مختلف از جمله لجستیک، صنعت، کشاورزی، گردشگری و فناوری نوین با اهداف ملی و منطقه‌ای تصویب شد که به افزایش ظرفیت‌های تولیدی و صادراتی منطقه به کشورهای مجاور با تکیه بر پتانسیل‌های کریدور‌های ترانزیتی شمال جنوب و شرق به غرب و توانمندی‌های زیرساختی، صنعتی، اقتصادی و کشاورزی منطقه و همچنین توسعه گردشگری ماکو با تقویت زیرساخت‌ها و امکانات منجر خواهد شد.
قوت گردشگری ترکیبی در ماکو
از اتفاقات مهم در حوزه گردشگری برای منطقه آزاد ماکو، انعقاد تفاهم نامه توسعه همکاری تجاری و گردشگری در قالب گردشگری ترکیبی بین منطقه آزاد ماکو و جمهوری نخجوان بود.
مدیر توسعه گردشگری سازمان منطقه آزاد ماکو در این باره گفت: طی ۶ ماهه نخست سال‌جاری اقامت گردشگران خارجی در محدوده این سازمان ۵۱ درصد افزایش داشت. عبدالله زاده افزود: تعداد گردشگران خارجی اقامت‌کننده در این منطقه طی سال گذشته یک هزار و ۵۶۵ نفر بود، که امسال به ۲ هزار و ۵۱۰ نفر رسیده است.
وی همچنین تعداد اقامت مسافران داخلی در این منطقه طی ۶ ماهه نخست سال ۹۸ را ۴۳ هزار و ۸۵۵ نفر اعلام کرد.
مهدی خلف خانی، معاون توسعه و تجارت بین الملل سازمان منطقه آزاد ماکو نیز در مورد تورهای ترکیبی ماکو گفت: برقراری تورهای ترکیبی باکو ـ ماکو ـ مشهد و نخجوان ـ ماکو ـ مشهد و اعمال تسهیلات برای بازنشستگان دو کشور از توافقات انجام شده بود. خوشبختانه مسئولان جمهوری خودمختار نخجوان و شرکت‌های فعال در عرصه گردشگری به دنبال توسعه همکاری و صمیمانه‌تر شدن روابط دوجانبه در همه زمینه‌ها به ویژه فرهنگی و گردشگری هستند.
طرح تیر الکترونیکی برای تسهیل تجارت و حمل‌ونقل
معاون ترانزیت گمرک جمهوری اسلامی ایران گفت: طرح موسوم به «تیر الکترونیکی» برای نخستین بار در جهان بین منطقه آزاد ماکو و ۲ کشور همسایه اجرایی شده است. این طرح با همکاری کشورهای ترکیه و جمهوری آذربایجان در حال اجراست و به زودی با کشورهای همسایه دیگر نیز اجرایی خواهد شد.
وی اضافه کرد: پس از این، رویه و تشریفات قانونی ترانزیت و صادرات به صورت الکترونیکی انجام می گیرد که این امر موجب کاهش توقف کارنه تیر در مرز بازرگان خواهد شد.
کلمه تیر (TIR) مخفف حمل و نقل جاده‌ای بین‌المللی است و در حال حاضر سیستم TIR تنها سیستم ترانزیت جهانی و تحت نظارت کمیسیون اقتصادی اروپایی سازمان ملل است که تحت آن کالاها از گمرک مبدأ به گمرک مقصد با کنترل‌های هماهنگ و پروسه‌های مشترک با تضمین بین‌المللی معتبر منتقل می‌شود. این امر موجب تسهیل تجارت و حمل‌ونقل شده و از بروز مشکل در جمع‌آوری حقوق و عوارض گمرکی جلوگیری می‌کند.
ماکو بهشت سرمایه گذاری خارجی
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد ماکو در دیدار با سید علی محمد موسوی رئیس سازمان سرمایه گذاری و کمک های اقتصادی و فنی ایران گزارشی از وضعیت سرمایه گذاری خارجی در منطقه را ارائه کرد. وی در این دیدار با بیان اینکه منطقه آزاد ماکو بهشت سرمایه گذاری خارجی است، گفت: منطقه آزاد ماکو نقش اصلی در ورود سرمایه گذاران خارجی به استان آذربایجان غربی را ایفا می کند.
شهریور ماه هیئتی متشکل از اعضای اتحادیه کارآفرینان و صاحبان صنایع استان ارزروم ترکیه به منظور دیدار با مسئولان و فعالان اقتصادی ایران و بازدید از مناطق آزاد ارس و ماکو، تبریز، ارومیه و منطقه آزاد ماکو وارد ماکو شدند.
رییس اتحادیه کارآفرینان و صاحبان صنایع ارزروم گفت: در این سفر ضمن بازدید از شهرهای مختلف و آشنایی با فرصت ها و مزیت های سرمایه گذاری در ایران به خصوص منطقه آزاد ماکو و ارس در زمینه کشاورزی، ساخت و ساز، اطلاعات، حمل و نقل، تولید مواد غذایی، صنعت پلاستیک و تجارت متقابل با بسیاری از نمایندگان این بخش‌ها دیدار و تبادل نظر خواهیم کرد.
ابراهیم گوزوتوک افزود: روابط خوب سیاسی و اقتصادی ترکیه و ایران این فرصت را فراهم آورده است که بتوانیم از ظرفیت های هر دو کشور در جهت رشد و رونق اقتصادی استفاده کنیم و همسایگی ارزروم با منطقه آزاد ماکو امکان روابط نزدیک اقتصادی را فراهم کرده است.
همچنین در نشست شورای کار ترکیه و ایران که اواخر شهریور با حضور هیئت ایرانی به ریاست رييس دفتر رئیس جمهور و با حضور مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو و دیگر مسئولان کشوری برگزار شد، فرصت‌ها و امکانات سرمایه گذاری در ایران، سیاست های جذب سرمایه گذاری خارجی و فرصت‌های سرمایه گذاری در مناطق آزاد جمهوری اسلامی بویژه منطقه آزاد ماکو که هم مرز ترکیه است تشریح شد.
محمدرضا عبدالرحیمی مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو نقش منطقه آزاد ماكو در این نشست گفت: امروز منطقه آزاد ماكو با برخورداري از حدود ٨٠ درصد مساحت مجموعه مناطق آزاد كشورمان و با ١٣٠ كيلومتر مرز مشترك با جمهوري تركيه و قرار داشتن مهمترين دروازه تبادلات دوكشور و مزيت هاي جغرافيايي و اقتصادي خود در حوزه هاي لجستيك و حمل و نقل، كشاورزي و دامپروري، معادن سيليس، منگنز، مس، سنگ هاي ساختماني و صنايع پايين دست آنها، گردشگري طبيعت و بوم گردي و صنايع ترك مزيت گيرنده از انرژي ارزان و نيروي كار فراوان به همراه مشوق هاي قانوني مناطق آزاد از جمله معافيت بيست ساله مالياتي براي انواع فعاليت هاي اقتصادي ، معافيت خدمات و محصولات عرضه شده در منطقه از ماليات بر ارزش افزوده ، واردات، مواد اوليه و ماشين آلات توليدي معاف از عوارض گمركي، صادرات بدون عوارض گمركي، امكان تاسيس شركت هاي مختلف با سهامداري كامل و مشاركتي، جامعه محلي فهيم و فرهيخته ٢٠٠ هزار نفري منطقه و ساير مزيت هاي حمايتي قانوني آماده پذيرش و ميزباني همه سرمايه گذاران به ويژه اتباع تركيه است.
در ادامه این نشست قرارداد طرح عمل همکاری بین وزارت بهداری ترکیه و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران و نیز پروتکل همکاری بیست و هفتمین کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکیه به امضای دو طرف رسید.
بیشتر بخوانید: منطقه آزاد ماكو فرصت بی‌نظير همكاری برای فعالان اقتصادی ایران و ترکیه است
اقتصاد ماکو در مسیر پیشرفت
معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد ماکو با اشاره به اینکه بهره‌برداری از چندین واحد تولیدی پوشاک در این منطقه آغاز شده است، گفت: تعداد قابل توجهی تقاضا برای اجرای طرح‌های تولیدی پوشاک و تکمیل زنجیره آن در حال بررسی و جانمایی است که با تحقق آنها، این منطقه به قطب پوشاک کشور تبدیل می‌شود.
وی با اشاره به اینکه حدود ۱۷ میلیارد دلار انواع پوشاک در سال به کشور قاچاق می‌شود، تاکید کرد: طبق قانون، مجموع سقف مجاز ورود پوشاک به هفت منطقه آزاد فعال کشور، ۱۷۶ میلیون دلار است تا محصولات به صورت قانونی و تحت تدابیر نظارتی و امنیتی وارد مناطق آزاد کشور شود که تاکنون مقدار قابل توجهی از این میزان محقق نشده است.
بیشتر بخوانید: منطقه آزاد ماکو در حال تبدیل شدن به قطب پوشاک کشور است
جلیلی افزود: فقط در ۹ ماهه سال ۹۸ تعداد ۱۶ واحد صنعتی به بهره برداری رسیده است یعنی حدودا در طول دو هفته یک کارخانه. میزان سرمایه گذاری صورت گرفته در طول این مدت ۱۰۳۵ میلیارد ریال بوده که منجر به اشتغال ۶۶۱ نفر در حوزه صنعت شده است.
وی همچنین اظهار داشت: لجستیک و خدمات، صنعت و معدن، کشاورزی و گردشگری از جمله مهمترین محور‌های توسعه منطقه آزاد ماکو به شمار می‌روند، بنابراین جذب سرمایه گذاری به صورت هدفمند، برنامه ریزی و عملیاتی می‌شود، به طوری که در طول ۹ ماهه سال ۹۸، تعداد ۹۴ فقره مجوز سرمایه گذاری در حوزه‌های مختلف صادر شده است که پیش بینی می‌شود این تعداد مجوز منجر به سرمایه گذاری به مبلغ ۵۹۰۶ میلیارد ریال و اشتغال ۲۴۵۱ نفر شود که این میزان حجم سرمایه گذاری نسبت به مدت مشابه قبل رشد ۱۰۰ درصدی داشته است.
بیشتر بخوانید: فرصت‌های سرمایه گذاری در منطقه آزاد ماکو کدام است؟/ آشنایی با فعالیت‌های اقتصادی منطقه
ارتقای نظام پولی بانکی ماکو در دستور کار
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو با تاکید بر ضرورت حل مشکل فنی نظام بانکی در خصوص واردات کالا به منظور عرضه به مسافران در بازارچه‌های منطقه گفت: با تمام توان پیگیر ارتقای نظام پولی بانکی در منطقه آزاد ماکو هستم.
محمدرضا عبدالرحیمی در دیدار با رئیس کل بانک مرکزی با بیان ضرورت تکمیل فرایند ثبت سفارش کالا‌های وارداتی بازارچه‌های منطقه آزاد به منظور عرضه به مسافرین افزود: علیرغم همکاری‌های خوب منطقه آزاد ماکو با گمرک جمهوری اسلامی به منظور رفع مشکل ترخیص کالای بازاریان بازارچه‌های مرزی با این وجود لازم است موضوع بطور رسمی و قانونمند حل شود.
تندیس چهره سال مناطق آزاد کشور برای منطقه آزاد ماکو
همزمان با انتخاب مردمی چهره های سال در حوزه های مختلف مناطق آزاد، شهرداری ها، ادارات کل راهداری، شهرهای جدید و .. تندیس چهره سال مناطق آزاد کشور به منطقه آزاد ماکو تعلق گرفت.
چهره‌های سال ۹۸ مانند سال‌های گذشته، با رای و مشارکت مردم کشور انتخاب می‌شود که منطقه آزاد ماکو با اکثریت آرا به عنوان چهره سال انتخاب شد. در این میان نقش مردم قدرشناس منطقه آزاد ماکو و مشارکت بی‌نظیر آنها قابل تقدیر است.
آخر سال منطقه آزاد ماکو و کرونا
با شیوع ویروس کرونا در کشور، منطقه آزاد ماکو نیز با اقدامات پیشگیرانه خود برای کنترل این بیماری دست به کار شد. در این راستا کمیته اضطراری پیشگیری و مقابله با بیماری کرونا دراین منطقه تشکیل شد. در همان ابتدا گزارش شد به پیشنهاد مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو و با همکاری موثر روسای شبکه بهداشت شهرستان‌های ماکو، شوط و پلدشت و فرماندهی انتظامی شهرستان ماکو، برای مهار ویروس کرونا، جاده های ورودی به منطقه آزاد ماکو به روی مسافران و ورود خودروهای غیر پلاک شهرستان های ماکو، شوط و پلدشت مسدود می شود.
دکتر اسلام یادگاری مدیر غذا و داوری سازمان منطقه آزاد ماکو گفت: در کمیته اضطراری پیشگیری و مقابله با بیماری کرونا آخرین وضعیت ابتلا و شیوع بیماری کرونا در کشور مورد بررسی قرار گرفت و بر اطلاع رسانی و آموزش مکرر مراقبت های بهداشت فردی به منظور پیشگیری از شیوع کرونا تاکید شد.
وی افزود: همچنین جلوگیری از برگزاری مراسم و تجمعات غیر ضروری در سطح جامعه، استفاده از ظرفیت تمامی دستگاه ها برای آموزش و اطلاع رسانی همگانی، پیش بینی اتاق ایزوله مجزا برای جداسازی بیماران مشکوک در بیمارستان ها و تشدید نظارت و بازرسی بر قیمت عرضه ماسک و محلول های ضدعفونی کننده در داروخانه ها از دیگر موارد مطرح شده در این جلسه بود.
دکتر یادگاری با اشاره به اینکه اطلاع رسانی و آموزش مکرر الزامات بهداشت فردی و اقدامات پیشگیرانه در سطح جامعه با منبع رسمی وزارت بهداشت و درمان از طریق رسانه های جمعی صورت می گیرد اظهار داشت: آموزش و اطلاع رسانی به پزشکان مراکز دولتی و خصوصی درباره نحوه مواجهه بابیماران مشکوک به کرونا ازطریق کارشناس نظارت بر درمان از مصوبات این جلسه بود.
او از لغو مراسم ها و تجمعات غیر ضروری در سطح جامعه با همکاری شورای تامین و فرمانداری ها خبر داد و گفت: مقرر شد نظارت بر قیمت عرضه ماسک و محلول های ضدعفونی کننده در داروخانه ها تشدید شود.