اقتصاد۲۴- در پایان فروردین ماه سال ۹۸، شاخص کل بورس کانال ۲۰۰ هزار واحدی را فتح کرده و پیش به سوی رشدی تاریخی رفت، در پایان خرداد، بورس بهار را در کانال ۲۳۴ هزار واحد ترک کرد تا خبر از رشدی بی نظیر دهد.
در پایان مرداد ماه بورس به کانال ۲۶۶ هزار واحدی رسید. در پایان معاملات روز ۳۱ شهریور ۹۸ بورس کانال ۳۰۰ هزار واحدی را فتح کرده و به عدد ۳۰۲ هزار واحد رسید.
کم کردن دامنه نوسان در نماد‌های بازار پایه
سازمان بورس به علت کم کردن دامنه نوسان نماد‌های بازار پایه از ۱۰ درصد به ۳، ۲ و یک درصد نفس بازار را در پایان مرداد گرفت و بسیاری از نماد‌هایی که تا قبل از اجرای این قانون به صورت شگفت انگیز بالا می‌رفتند از مثبت ۱۰ درصد به سه تا یک درصدی تغییر جهت داده و این موضوع باعث مالباخته شدن و ضرر بسیاری از فعالان بازار سرمایه شد.
بازار پایه برای شرکت‌هایی تشکیل شده است که نتوانسته اند به بازار اصلی فرابورس و بورس راه پیدا کنند، جالب اینجاست که شرکت‌های پذیرفته شده در بازار پایه فرابورس مراحل سخت عرضه اولیه را طی نکرده و بسیار راحت‌تر جذب بورس می‌شوند.
شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس نیز به چند گروه تقسیم می‌شوند، اولین گروه شرکت‌هایی هستند که نمی‌خواهند وارد بازار بورس شوند، اما طبق قانون و به دلیل بزرگتر شدن و عمیق‌تر شدن بازار سرمایه باید بورسی شوند، این شرکت‌ها به دلایل مختلف (برخی به دلیل عدم شفافیت، نبودن بازرسی‌های سختگیرانه و یا ارائه گزارش‌های دقیق به سازمان بورس) نمی‌خواهند بورسی شوند، اما قانون به زور آن‌ها را بورسی می‌کند.
بیشتر بخوانید: چه عواملی مانع رشد بازار سرمایه در دو هفته اخیر شد؟
گروه دوم شرکت‌های بازار پایه آن‌هایی هستند که می‌خواهند در بازار اصلی بورس یا فرابورس باشند، اما شرایط را ندارند به نوعی شرکت‌های درجه دو یا سه محسوب شده و این نوع شرکت‌ها مجبور به حضور در بازار پایه هستند. گروه سوم نیز شرکت‌های لغو امتیاز شده بورسی یا فرابورسی هستند که برای حضور مجدد در بازار اصلی بورس یا فرابورس باید دوباره فرایندی سختگیرانه را طی کرده و از بازار پایه به بازار اصلی فرابورس و بعد به بورس بیایند.
سوال مهمی که در این میان مطرح است، این بوده که چرا سازمان بورس برای این شرکت‌ها امتیاز قائل شده و دامنه نوسان آنان را در محدوده ۱۰ درصد قرار داده بود، حال اینکه دامنه نوسان در شرکت‌های درجه یک بورسی بیش از ۵ درصد نیست. جالب است که این نوع شرکت‌ها در وضعیت زیان انباشته و برخی دیگر از آنان به وضعیت بغرنج توقف نماد به علت ورشکستگی بودند و در بازار سهام رشد‌های غیرقابل باوری را تجربه می‌کردند.
فعالان بازار سرمایه از سازمان بورس گله داشتند که چرا از ابتدا جلوی این شرکت‌ها را نگرفته و باعث رشد عجیب آنان شده است.
نکته دیگری که بسیاری از فعالان بازار سرمایه را ناراحت کرد اظهارات برخی از کارشناسان بورسی بود که می‌گفتند قرمز شدن بازار پایه مهم نبوده، زیرا تاثیر بر شاخص کل بورس ندارد. این نگاه سخیف و آماتور مانع بزرگ شدن بورس ایران می‌شود که متاسفانه بار‌ها در بازار سرمایه شاهد این دست اظهارات بوده‌ایم، اقدام اصلی سازمان بورس باید حفظ سرمایه سرمایه گذاران باشد، زیرا سرمایه گذاران بورسی پس انداز‌هایی که برای آن یک عمر را صرف کرده اند داخل بورس گذاشته‌اند تا از اقتصاد حمایت شود در حالی که این سرمایه گذاران می‌توانستند به بازار‌های موازی دیگری بروند و در آنجا پول خود را سرمایه گذاری کنند، اما این ریسک را پذیرفته و وارد بازار بورس شده اند.
بنابراین سازمان بورس به هیچ وجه نباید شرکت‌هایی که بنیاد قوی ندارند را در بورس بپذیرد و عضویت اجباری و یا دسته چندمی به بازار سرمایه در شرایط فعلی بازار سرمایه هیچ توجیه عقلی ندارد.
شهادت سردار سلیمانی و ریزش بازار
دو سکته در بازار سرمایه باعث شد روند رکوردشکنی‌های بورس در سال ۹۸ کند شود؛ اول ترور سردار سلیمانی و دوم کاهش دامنه نوسان بورس از ۵ به ۲ درصد و شیوع کرونا که تقریبا همزمان با هم اتفاق افتاد.
اولین عامل خارج از بورس که توانست بورس را تا یک هفته به شدت قرمز کند ترور سردار سلیمانی بود، شاخص کل بورس بعد از ترور شهید سلیمانی با ریزش ۱۶۷۰۰ واحدی رکورد جدیدی از سقوط را زده و در پله ۳۶۷ هزار واحد قرار گرفت، اما این واقعه تلخ نیز نتوانست جلوی رشد بورس را بگیرد و بورس باز هم به شدت روند صعودی خود را ادامه داد و بعد از کانال ۴۰۰ هزار واحد کانال ۵۰۰ هزار واحدی را نیز به سرعت فتح کرد و در آستانه فتح کانال ۶۰۰ هزار واحد قرار گرفت، اما یک عامل درونی دیگر از سازمان بورس باز هم بازار را منفی کرد.بیشتر بخوانید: لغو محدودیت در دامنه نوسانات بورس به مصلحت بود
حجم مبنا و دامنه نوسان
اواخر سال ۹۸ بود که سازمان بورس با کم کردن حجم مبنا و دامنه نوسان باعث ریزش بازار در دو هفته شده و بازار پیشرونده در اواخر اسفند ماه به نوسانی تبدیل شد، اما در آخرین روز‌های سال ۹۸ باز هم با رشدی خوب نوید روز‌های صعودی در سال ۹۹ را داد.
وظیفه سازمان بورس حراست از بازار بوده و برای این کار باید چند نکته اساسی رعایت شود، مهمترین عامل برای ادامه رشد بورس نزدیک شدن بورس به استاندارد‌های جهانی است که باید سرلوحه مسئولان سازمان بورس قرار گیرد، برداشتن دامنه نوسان و حجم مبنا نکته‌ای است که می‌تواند بازار را برای سرمایه گذاران جذابتر کند سازمان بورس اگر دامنه نوسان و حجم مبنا را بر نمی‌دارد لااقل باید آن را افزایش دهد تا بازار سرمایه باز هم برای سرمایه گذاران جذاب باشد.