اقتصاد ۲۴- معضل افزایش نقدیندگی در کشور چند دهه است که با اقتصاد همراه است. این نقدینگی که گاه شوک‌های تورمی را به اقتصاد وارد کرده هر بار بازاری را دچار مشکل کرده است. با این حال همواره در حالت ایده آل کارشناسان امیدوار بوده اند که بتوانند مسیر نقدینگی را به جای بازار‌های کاذب به سمت تولید هدایت کنند. یکی از اقدامات اخیر دولت که در قانون بودجه ۹۹ هم آمده است طرح واگذاری سهام برخی از شرکت‌های دولتی در بورس است که البته همه مردم حتی با کد ملی هم می‌توانند سهامدار این شرکت‌ها باشند.
اقدامی که می‌تواند چند هدف را دنبال کند هم بحث خروج از بنگاه داری را کلید بزند و هم جریان نقدینگی را به سمت تولید و بازار سرمایه هدایت کند؛ بنابراین طی روز‌های گذشته موضوع خروج دولت از بنگاه‌داری شرکت‌های بورسی و فرابورسی وارد گام نهایی شد و حال تنها در انتظار تصویب از سوی هیات وزیران قرار دارد تا به این ترتیب بزرگ‌ترین مرحله از عرضه سهام در کشورمان آغاز شود. تصمیم دولت برای واگذاری باقیمانده سهام خود در شرکت‌های فعال بازار سرمایه در حالی از سال گذشته مطرح بوده که رونق اخیر ایجادشده در بورس، عاملی در جهت تسریع این موضوع در این روز‌ها شده است.
اما آیا این اقدام می‌تواند یک روی دیگر هم داشته باشد؟ ورود این حجم از نقدیندگی به بازار سرمایه در چه صورت می‌تواند زیان بار باشد؟
اما آیا این اقدام می‌تواند یک روی دیگر هم داشته باشد؟ ورود این حجم از نقدیندگی به بازار سرمایه در چه صورت می‌تواند زیان بار باشد؟
بیشتر بخوانید: جزئیات عرضه بزرگ سهام
واگذاری از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری؛ اقدامی که تجربه نشده است
سعید اسلامی بیدگلی، کارشناس بازار سرمایه و عضو شورای عالی بورس در گفتگو با اقتصاد ۲۴ می‌گوید: در قانون بودجه واگذاری سهام دولت از طریق بازار سرمایه آمده است. تبصره ۲ قانون بودجه سال ۹۹ می‌گوید که وزارت اقتصاد مجاز است که تمام یا بخشی از سهام و دارایی‌های دولت و دستگاه‌های زیر مجموعه قوه مجریه که مشمول واگذاری قانون اصل ۴۴ هستند را در قالب صندوق‌های سرمایه گذاری معامله در بورس واگذار کند.
وی می‌افزاید: در حال حاضر صحبت از واگذاری سهام از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) است و طبیعتاً این سهام شبیه ساز و کار‌های عرضه اولیه به مردم واگذار خواهد شد و در سران سه قوه ساز و کار‌های آن به تصویب رسیده و تخفیف‌هایی برای خریداران حقیقی پیش بینی شده است.
اسلامی با بیان اینکه این نوع واگذاری از طریق ETF جدید است، اظهار می‌کند: نکته کلیدی که خوشبختانه با پیشنهاد کارشناسان در تبصره ۲ هم گنجانده شده این است که دولت در نهایت تا پایان برنامه ششم توسعه مدیریت این‌ها را بر عهده خواهد داشت بعد از آن باید تصدی گری را رها کند.
عرضه بزرگ سهام مفید خواهد بود؟
اسلامی بیدگلی در ادامه می‌گوید: در این فرآیند دولت وجوه حاصل از فروش سهام را به دست می‌آورد و برای مدتی در حد دو سال چارچوب هیئت مدیره خود را دارد. اهداف متفاوتی از این اقدام پیگیری می‌شود که یکی از آن‌ها عمق بخشی به بازار سرمایه بوده است. توسعه بازار، جمع آوری نقدیندگی و کاهش تصدی گری دولت نیز از جمله اهداف این واگذاری خواهد بود.
عضو شورای عالی بورس تصریح می‌کند: برای ارزیابی آنکه این طرح موفق خواهد بود یا خیر باید صبر کنیم چرا که موضوع ETFها مشکلات خود را دارد. باید دید این تخصیص مناسبی خواهد بود و چه تاثیری در مجموعه بازار خواهد گذاشت.
وی یادآور می‌شود: باید توجه کنیم در کشوری زندگی می‌کنیم که روزانه حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان نقدینگی تولید می‌شود که البته میزان جذب این نقدینگی با این واگذاری بستگی به اندازه آن دارد.
اسلامی بیدگلی می‌گوید: در حال حاضر صحبت بر سر این است که امسال چیزی حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان واگذاری صورت گیرد، اما صندوق‌های سرمایه گذاری که آماده شده اند، این رقم را ندارند، اما بازار سرمایه باید امسال آمادگی واگذاری چیزی حدود ۱۵۰ هزار میلیارد تومان سهم را داشته باشد و گرنه ممکن است ورود نقدینگی به بازار موجب حبابی شدن بازار سرمایه شود البته در بلند مدت باید فکری به حال متغیر رشد نقدیندگی در کشور شود، ولی این حجم نقدینگی در هر بازاری سرازیر شود می‌تواند آن را آشفته کند.
تسهیل شرایط برای حفظ جذابیت بازار بورس
همچنین امیرحسین بنی صدر، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه در گفتگو با اقتصاد ۲۴ می‌گوید: در حال حاضر نگرانی‌هایی بابت حرکت نقدینگی به سمت بازار‌های مالی موازی مانند طلا و ارز وجود دارد، اما اقداماتی از این دست مانند عرضه اولیه سهام برخی پتروشیمی‌ها با کد ملی برای آن است تا کنترل نقدینگی در بازار سرمایه صورت بگیرد و جذابیت بورس همچنان پابرجا باشد.
وی می‌افزاید: دولت در حال تسهیل شرایط برای سرمایه گذاری افراد در بازار سرمایه است و از ابزار‌های موجود برای جذب نقدینگی استفاده می‌کند.
به گفته بنی صدر، اگرچه جذب بالای نقدینگی در بازار سرمایه مخاطراتی را نیز دارد، اما بازار بورس فعالانی دارد که از طریق سازمان بورس کنترل می‌شوند و مخاطرات آن از سایر بازار‌ها بسیار کمتر است.
این کارشناس بازار سرمایه اقدامات حمایتی مانند عرضه سهام پتروشیمی‌ها را مثبت عنوان می‌کند و می‌افزاید: همچنان بازار سرمایه جذاب است و هنوز هیچ سیگنالی برای خروج از این بازار وجود ندارد و به نظر می‌رسد سهامداران خرد همچنان می‌توانند بر روی سرمایه گذاری در بازار بورس حساب باز کنند.