اقتصاد۲۴ -محمد حسین صوفی درباره‌ی تلویزیون و حواشی این روزهایش در پاسخ به این پرسش که نظارتی که بر محتوای سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی اتفاق می‌افتد، اساساً چه تاثیری بر خروجی برنامه‌ها دارد و چقدر این نظارت هنرمندانه و با تعامل با عوامل سازنده انجام می‌شود؟ با بیان اینکه نظارت در صداوسیما اساساً در همه سطوح انجام می‌شود، گفت: مقوله نظارت بر برنامه‌های رادیو و تلویزیون، فرآیندی دارد که بخشی از آن درون سازمانی و بخشی از آن بیرون سازمانی است؛ آنچه در درون سازمان وجود دارد فرآیند خودش را دارد؛ به عنوان مثال گروه‌های برنامه‌ساز یک بخش نظارتی دارند و هر برنامه‌ای که تولید و پخش می‌کنند، چه به صورت تولیدی و چه ضبطی و زنده و آنلاین، حتماً باید یک فرایند نظارتی در آن‌ها طی شود. ضوابط و معیار‌ها و استاندارد‌ها در آنجا باید رعایت شود. پس از گروه‌ها، در حوزه مدیریت شبکه هم بخش‌های نظارتی وجود دارد؛ یعنی اگر شما ساختار شبکه‌ها را بررسی کنید، می‌بینید که معمولاً در همه شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی بخشی به نام نظارت و ارزیابی وجود دارد که وظیفه آن‌ها نظارت و ارزیابی قبل از پخش است، هم نظارت و ارزیابی بعد از پخش. معمولاً عملکرد نظارت شبکه‌های تلویزیونی بیشتر نظارت قبل از پخش است. باید‌ها و نباید‌ها و اینکه آیا ضوابط و استاندارد‌ها در برنامه‌ها رعایت می‌شوند یا نمی‌شوند را مراقبت می‌کنند.
معاون پیشین صدا ادامه داد: پس از معاونت‌های برنامه‌ساز که شامل معاونت صدا، معاونت سیما و معاونت سیاسی می‌شود، یک حوزه نظارت بالاتری وجود دارد که شبکه‌ها و معاونت‌ها را نظارت می‌کند و آن مرکز نظارت و ارزیابی است. وظیفه این مرکز به تعبیری نظارت پس از پخش است. در واقع شورای نظارت آنچه را که در آنتن تلویزیون پخش شده است، بررسی می‌کند و می‌بیند که آیا برنامه‌ای که پخش شده است متناسب استاندارد‌های سازمان صداوسیما بوده است یا خیر. همه‌ی این سطوح نظارتی که مطرح شد، باید در سطح دقیق و مناسبی به وظایف خود عمل کنند. اما گاهی اوقات شما برنامه‌ای را می‌بینید که آن استاندارد‌های لازم را ندارد و هنجار‌ها در آن رعایت نشده است و این بیانگر آن است که یکی از این فرایند‌های نظارتی که مطرح کردم حال یا در گروه یا در پخش اصول را رعایت نکرده است که نظارت قبل از تولید داشته باشد و پس از آن است که مرکز نظارت بر صداوسیما باید وارد شود.
بیشتر بخوانید:فیلم/چه کسی قرار بود جای بابا پنجعلی را در «پایتخت 6» بگیرد؟
محمد حسین صوفی سپس مطرح کرد: بالاتر از همه‌ی این نظارت‌ها، شورای نظارت بر صداوسیماست که بر اساس اصل ۷۵ قانون اساسی، متشکل از نمایندگان قوه مقننه، مجریه و قضایی است و وظیفه نظارت بر کلیت سازمان صداوسیما را دارد و نه نظارت بر یک بخش. نظارت بر عملکرد سازمان صدا و سیما در حوزه تولید، چه در حوزه پشتیبانی و چه فنی و چه نیروی انسانی و امثالهم. یکی از بخش‌ها هم نظارت بر تولید و محتوا است؛ چه در مناسبت‌ها و چه غیرمناسبت‌ها. این محتوا‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و در مدت زمان مشخص طی گزارشی به سازمان صداوسیما ارسال می‌شوند.
دبیر شورای نظارت بر سازمان صداوسیما سپس در پاسخ به این پرسش ایسنا که چرا وضعیت در این رسانه به گونه‌ای شده است که شبکه‌ها و برنامه‌سازان برای جذب مخاطب و رقابت دست به هر کاری می‌زنند؟ اظهار کرد: کمی باید نسبت به عملکرد رسانه و رسانه‌ها در این مقطع زمانی که در آن واقع شده‌ایم، هم واقع‌بین بود و هم منصف. وقتی از رسانه‌ها صحبت می‌کنم، شامل رسانه‌های دیداری شنیداری، مکتوب مجازی و امثالهم است. در شرایطی که ما همگان را دعوت می‌کنیم در خانه‌ها بنشینند و مراقبت داشته باشند و اجتماع نداشته باشند، جماعتی از نیروی انسانی کشور هم در رسانه‌ها مشغولند و به سختی محتوا تولید و برنامه‌سازی می‌کنند، کمی واقع‌بین باشیم و انصاف را رعایت کنیم. در شرایطی که پیامی داده می‌شود که مردم در خانه‌هایشان بنشینند از این طرف هم پیام می‌دهیم که برنامه‌ساز گوینده، گزارشگر، مجری و تهیه‌کننده مدیرگروه مدیر شبکه مدیر رسانه مجازی، مدیر خبرگزاری و خبرنگار در محل کار باشند و نسبت به تولید و انتشار پیام اقدام کنند که کار بسیار دشواری است؛ بنابراین وقتی با این سختی برنامه تولید می‌شود که البته وظیفه‌شان است، در درجه اول باید قدردان همه آن‌ها بود که در این شرایط که به عنوان مثال پزشکان و کادر درمانی در بیمارستان آنگونه فداکاری می‌کنند، اهالی رسانه هم این طرف ایستاده اند و عملکرد آن‌ها را منعکس می‌کنند و هم اینکه شرایطی ایجاد می‌کنند که کشور را در آرامش و امنیت و سرحال نشان بدهند؛ بنابراین در درجه اول باید قدردان زحمات آن‌ها بود و از طرفی می‌بایست شرایطی را فراهم کرد که میزان مخاطبان را افزایش بدهیم. اینکه همگان را دعوت می‌کنیم در منازل بنشینند، بایستی متناسب با ذائقه و سلیقه مردم متناسب با میل و مصلحت و نیاز مردم برنامه پر حجم تولید و پخش کرد؛ البته با ذکر این مطلب که نبایستی ناهنجاری‌ها را ترویج بدهیم.
صوفی در ادامه یادآور شد: متاسفانه برخی از سریال‌ها یا برخی از آثار نمایشی ما، با همه ضوابط نظارتی نتوانسته‌اند در اندازه توقعات و در اندازه تجربیات ارزشمندی که رسانه ملی دارد، ظاهر شوند.
وی درباره اظهارات اخیر رییس صداوسیما درباره «پایتخت» و نامه‌ای که به وی منسوب شد، گفت: در ارتباط با صحبت‌های ایشان واقعاً نمی‌دانم که آیا این نامه واقعی بوده است یا نه. اینکه آیا رسما انتشار پیدا کرده یا غیر رسمی بوده است و از کانال رسمی منتشر شده است یا نه. اما اگر چنانچه دقت‌های لازم انجام شود و چنانچه همیشه از واژه‌ای به نام سواد رسانه حرف می‌زنیم، این سواد را هم بایستی برنامه سازان داشته باشند و هم مردم.
دبیر شورای نظارت بر صداوسیما در ادامه این گفتگو درباره حواشی مجموعه «پایتخت» ضمن بیان انتقاداتی، مطرح کرد: در درجه اول از تیم تولید مجموعه «پایتخت» به عنوان شهروند و کارشناس رسانه‌ای گله‌مندم. منتقدم که چرا بعد از ۴۰ سال به جای اینکه الگوی سینمایی خودمان و نماد سینمایی خودمان را در برنامه‌هایشان بیاورند، متاسفانه کهنه‌پرستند و به سراغ نمادی از یک سینمای مبتذل می‌روند. یک وقت است که ما نمادی از تاریخ و تمدنمان را می‌آوریم که خوب و ارزشمند است. ما به هر حال تاریخ و تمدن چند هزار ساله در همه عرصه‌ها داریم. وقتی نخست وزیر اسپانیا به شاعر پارسی‌گوی ما، فردوسی استناد می‌کند و آن شعر را می‌خواند، معنایش این است که به تاریخ و تمدن ما استناد کرده است. وقتی که ما این تاریخ و تمدن را داریم، چرا باید به یک جریان مبتذل که به آن فیلم فارسی گفته می‌شود، استناد کنیم؛ جریانی که حتی در آن زمان شما اگر به عناصر سینمایی مولف دهه ۴۰ و ۵۰ هم مراجعه کنید، می‌بینید که همه آن‌ها منتقد آن جریان سینمایی هستند، ولی متاسفانه بعضی از این برنامه‌سازان ما، یک خودباختگی و وادادگی دارند که به آن‌ها استناد می‌کنند.
صوفی با مطرح کردن این پرسش که «چرا تیم پایتخت از این وضعیت سوء استفاده کرده‌اند؟» متذکر شد: در درجه اول انتقاد من به تیم تولید پایتخت است که چرا از این شرایط سوءاستفاده کردند در حالی‌که می‌توانستند بهترین‌ها را عرضه و کام مردم را شیرین کنند.
صوفی با بیان اینکه مخالف این مسئله است که تلویزیون دست به هر کاری می‌زند، تا مخاطب جذب کند، توضیح داد: ما نمی‌توانیم با یک برنامه، ارزیابی کلی نسبت به تلویزیون داشته باشیم. در حال حاضر تلویزیون و رادیو تعداد شبکه‌های مختلفی دارند، اگر بخواهیم واقعاً یک قضاوت منصفانه داشته باشیم، به عنوان مثال اگر یک بازه زمانی یک ماهه را در نظر بگیریم، باید نسبت به ۹ هزار ساعت برنامه تلویزیونی، ارزیابی داشته باشیم و آن وقت بگوییم در این ۹ هزار ساعت آیا واقعاً تلویزیون برای اینکه مخاطب جذب کند، به هر چیزی متوسل شده یا اینکه واقعا برنامه داشته است؛ بنابراین نمی‌شود با یک برنامه نسبت به کل برنامه‌های تلویزیون قضاوت کرد.
صوفی در پایان گفت: حواشی «پایتخت» در دستور کار شورای نظارت بر صداوسیماست. کمی به خاطر این شرایط (کرونا) جلسات ما کم است، ولی گزارش‌ها آماده شده و هفته آینده جلسه شورای نظارت تشکیل می‌شود. یکی از دستورات جدی ما برنامه‌های نوروزی و ویژه برنامه‌های سازمان است که حواشی پایتخت هم بخشی از آن است.
معاون پیشین صدا ادامه داد: پس از معاونت‌های برنامه‌ساز که شامل معاونت صدا، معاونت سیما و معاونت سیاسی می‌شود، یک حوزه نظارت بالاتری وجود دارد که شبکه‌ها و معاونت‌ها را نظارت می‌کند و آن مرکز نظارت و ارزیابی است. وظیفه این مرکز به تعبیری نظارت پس از پخش است. در واقع شورای نظارت آنچه را که در آنتن تلویزیون پخش شده است، بررسی می‌کند و می‌بیند که آیا برنامه‌ای که پخش شده است متناسب استاندارد‌های سازمان صداوسیما بوده است یا خیر. همه‌ی این سطوح نظارتی که مطرح شد، باید در سطح دقیق و مناسبی به وظایف خود عمل کنند. اما گاهی اوقات شما برنامه‌ای را می‌بینید که آن استاندارد‌های لازم را ندارد و هنجار‌ها در آن رعایت نشده است و این بیانگر آن است که یکی از این فرایند‌های نظارتی که مطرح کردم حال یا در گروه یا در پخش اصول را رعایت نکرده است که نظارت قبل از تولید داشته باشد و پس از آن است که مرکز نظارت بر صداوسیما باید وارد شود.
بیشتر بخوانید:فیلم/چه کسی قرار بود جای بابا پنجعلی را در «پایتخت 6» بگیرد؟
محمد حسین صوفی سپس مطرح کرد: بالاتر از همه‌ی این نظارت‌ها، شورای نظارت بر صداوسیماست که بر اساس اصل ۷۵ قانون اساسی، متشکل از نمایندگان قوه مقننه، مجریه و قضایی است و وظیفه نظارت بر کلیت سازمان صداوسیما را دارد و نه نظارت بر یک بخش. نظارت بر عملکرد سازمان صدا و سیما در حوزه تولید، چه در حوزه پشتیبانی و چه فنی و چه نیروی انسانی و امثالهم. یکی از بخش‌ها هم نظارت بر تولید و محتوا است؛ چه در مناسبت‌ها و چه غیرمناسبت‌ها. این محتوا‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و در مدت زمان مشخص طی گزارشی به سازمان صداوسیما ارسال می‌شوند.
دبیر شورای نظارت بر سازمان صداوسیما سپس در پاسخ به این پرسش ایسنا که چرا وضعیت در این رسانه به گونه‌ای شده است که شبکه‌ها و برنامه‌سازان برای جذب مخاطب و رقابت دست به هر کاری می‌زنند؟ اظهار کرد: کمی باید نسبت به عملکرد رسانه و رسانه‌ها در این مقطع زمانی که در آن واقع شده‌ایم، هم واقع‌بین بود و هم منصف. وقتی از رسانه‌ها صحبت می‌کنم، شامل رسانه‌های دیداری شنیداری، مکتوب مجازی و امثالهم است. در شرایطی که ما همگان را دعوت می‌کنیم در خانه‌ها بنشینند و مراقبت داشته باشند و اجتماع نداشته باشند، جماعتی از نیروی انسانی کشور هم در رسانه‌ها مشغولند و به سختی محتوا تولید و برنامه‌سازی می‌کنند، کمی واقع‌بین باشیم و انصاف را رعایت کنیم. در شرایطی که پیامی داده می‌شود که مردم در خانه‌هایشان بنشینند از این طرف هم پیام می‌دهیم که برنامه‌ساز گوینده، گزارشگر، مجری و تهیه‌کننده مدیرگروه مدیر شبکه مدیر رسانه مجازی، مدیر خبرگزاری و خبرنگار در محل کار باشند و نسبت به تولید و انتشار پیام اقدام کنند که کار بسیار دشواری است؛ بنابراین وقتی با این سختی برنامه تولید می‌شود که البته وظیفه‌شان است، در درجه اول باید قدردان همه آن‌ها بود که در این شرایط که به عنوان مثال پزشکان و کادر درمانی در بیمارستان آنگونه فداکاری می‌کنند، اهالی رسانه هم این طرف ایستاده اند و عملکرد آن‌ها را منعکس می‌کنند و هم اینکه شرایطی ایجاد می‌کنند که کشور را در آرامش و امنیت و سرحال نشان بدهند؛ بنابراین در درجه اول باید قدردان زحمات آن‌ها بود و از طرفی می‌بایست شرایطی را فراهم کرد که میزان مخاطبان را افزایش بدهیم. اینکه همگان را دعوت می‌کنیم در منازل بنشینند، بایستی متناسب با ذائقه و سلیقه مردم متناسب با میل و مصلحت و نیاز مردم برنامه پر حجم تولید و پخش کرد؛ البته با ذکر این مطلب که نبایستی ناهنجاری‌ها را ترویج بدهیم.
صوفی در ادامه یادآور شد: متاسفانه برخی از سریال‌ها یا برخی از آثار نمایشی ما، با همه ضوابط نظارتی نتوانسته‌اند در اندازه توقعات و در اندازه تجربیات ارزشمندی که رسانه ملی دارد، ظاهر شوند.
وی درباره اظهارات اخیر رییس صداوسیما درباره «پایتخت» و نامه‌ای که به وی منسوب شد، گفت: در ارتباط با صحبت‌های ایشان واقعاً نمی‌دانم که آیا این نامه واقعی بوده است یا نه. اینکه آیا رسما انتشار پیدا کرده یا غیر رسمی بوده است و از کانال رسمی منتشر شده است یا نه. اما اگر چنانچه دقت‌های لازم انجام شود و چنانچه همیشه از واژه‌ای به نام سواد رسانه حرف می‌زنیم، این سواد را هم بایستی برنامه سازان داشته باشند و هم مردم.
دبیر شورای نظارت بر صداوسیما در ادامه این گفتگو درباره حواشی مجموعه «پایتخت» ضمن بیان انتقاداتی، مطرح کرد: در درجه اول از تیم تولید مجموعه «پایتخت» به عنوان شهروند و کارشناس رسانه‌ای گله‌مندم. منتقدم که چرا بعد از ۴۰ سال به جای اینکه الگوی سینمایی خودمان و نماد سینمایی خودمان را در برنامه‌هایشان بیاورند، متاسفانه کهنه‌پرستند و به سراغ نمادی از یک سینمای مبتذل می‌روند. یک وقت است که ما نمادی از تاریخ و تمدنمان را می‌آوریم که خوب و ارزشمند است. ما به هر حال تاریخ و تمدن چند هزار ساله در همه عرصه‌ها داریم. وقتی نخست وزیر اسپانیا به شاعر پارسی‌گوی ما، فردوسی استناد می‌کند و آن شعر را می‌خواند، معنایش این است که به تاریخ و تمدن ما استناد کرده است. وقتی که ما این تاریخ و تمدن را داریم، چرا باید به یک جریان مبتذل که به آن فیلم فارسی گفته می‌شود، استناد کنیم؛ جریانی که حتی در آن زمان شما اگر به عناصر سینمایی مولف دهه ۴۰ و ۵۰ هم مراجعه کنید، می‌بینید که همه آن‌ها منتقد آن جریان سینمایی هستند، ولی متاسفانه بعضی از این برنامه‌سازان ما، یک خودباختگی و وادادگی دارند که به آن‌ها استناد می‌کنند.
صوفی با مطرح کردن این پرسش که «چرا تیم پایتخت از این وضعیت سوء استفاده کرده‌اند؟» متذکر شد: در درجه اول انتقاد من به تیم تولید پایتخت است که چرا از این شرایط سوءاستفاده کردند در حالی‌که می‌توانستند بهترین‌ها را عرضه و کام مردم را شیرین کنند.
صوفی با بیان اینکه مخالف این مسئله است که تلویزیون دست به هر کاری می‌زند، تا مخاطب جذب کند، توضیح داد: ما نمی‌توانیم با یک برنامه، ارزیابی کلی نسبت به تلویزیون داشته باشیم. در حال حاضر تلویزیون و رادیو تعداد شبکه‌های مختلفی دارند، اگر بخواهیم واقعاً یک قضاوت منصفانه داشته باشیم، به عنوان مثال اگر یک بازه زمانی یک ماهه را در نظر بگیریم، باید نسبت به ۹ هزار ساعت برنامه تلویزیونی، ارزیابی داشته باشیم و آن وقت بگوییم در این ۹ هزار ساعت آیا واقعاً تلویزیون برای اینکه مخاطب جذب کند، به هر چیزی متوسل شده یا اینکه واقعا برنامه داشته است؛ بنابراین نمی‌شود با یک برنامه نسبت به کل برنامه‌های تلویزیون قضاوت کرد.
صوفی در پایان گفت: حواشی «پایتخت» در دستور کار شورای نظارت بر صداوسیماست. کمی به خاطر این شرایط (کرونا) جلسات ما کم است، ولی گزارش‌ها آماده شده و هفته آینده جلسه شورای نظارت تشکیل می‌شود. یکی از دستورات جدی ما برنامه‌های نوروزی و ویژه برنامه‌های سازمان است که حواشی پایتخت هم بخشی از آن است.