اقتصاد۲۴- اقتصاد ایران پیش از شیوع کرونا با مشکلات متعددی از جمله تحریم‌های بین المللی، لیست سیاه FATF و محدودیت در فروش نفت مواجه بود. ساختار اقتصادی کشور هم توان کافی برای مواجهه با چنین مشکلاتی را نداشت، اما شیوع کرونا به عنوان یک مشکل جهانی بار مضاعفی را بر اقتصاد ایران تحمیل کرد به گونه‌ای که حتی دولت به جای اقدام تجربه شده قرنطینه با طرح فاصله هوشمند اجتماعی جایگزین کرد، اقدامی که سرانجام معلوم نخواهد شد که می‌تواند نتیجه بخش باشد یا نه؟
به عبارتی دولت توان پوشش تبعات قرنطینه از جمله بیکاری فزاینده را نداشت. علی ربیعی سخنگوی دولت نیز در یادداشتی سعی کرده به برخی از آمار و ارقامی بپردازد که نشان می‌دهد چرا باید با استراتژی سلامت‌محور به سمت فاصله‌گذاری هوشمند حرکت کرد، زیرا در غیر این صورت در میان مدت، توانی در اقتصاد تحریم‌زده برای حتی حفظ سیاست‌های سلامت‌محور باقی نخواهد ماند.
اما در این میان کارشناسانی معتقد بودند که حتی به قیمت افزایش نقدینگی و تورم بهتر است دولت چتر حمایتی خود را بر کسب و کار‌ها و مردم بیشتر کند. موضوعی که البته تنها با وام یک میلیون تومانی تا به حال تدبیر شده است. با این همه، اما برخی نیز می‌گویند می‌توان با کمک نهاد‌هایی با ماهیت خیریه که در حال حاضر بنگاه داران اقتصاد کشور هستند بر بحران کرونا چیره شد.
پیش از این مسیح مهاجری مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی گفته بود پول‌های ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد مستضعفان را خرج کرونا کنید. هر چند این نهاد‌ها مانند بنیاد مستعضعفان کمک‌هایی را به موضوع کرونا اختصاص داده اند، اما باز هم برخی کارشناسان معتقدند می‌توان با تخصیص درست منابع حتی به مدت دو سال کشور را با بحران کرونا اداره کرد.
بیشتر بخوانید: توضیحات روحانی از وام دولت به یارانه بگیران
ایران راه حل جادویی برای بحران کرونا ندارد
احسان سلطانی پژوهشگر اقتصادی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ می‌گوید: در وهله نخست باید بحران کرونا حل شود چرا که این معضل از سایر مشکلات اقتصادی مهم‌تر است. بسیاری از کشور‌های دنیا ناچاراً به قرنطینه‌سازی روی آوردند و کشور ما هم برای عبور از این مشکل باید قرنطینه انجام می‌داد.
وی می‌افزاید: به گفته مسئولان کشور با قرنطینه سازی، حدود ۴ تا ۵ میلیون نفر دچار مشکل بیکاری می‌شوند این در حالی است که در بیشتر کشور‌های دنیا این افراد تحت حمایت قرار گرفتند و متاسفانه این کار در کشور ما به درستی صورت نگرفت. به هر حال برای عبور از کرونا ما راه حل جادویی خاص و متفاوتی از سایر کشور‌ها نداریم؛ بنابراین طرح موضوعاتی مانند فاصله اجتماعی هوشمند در عمل نتیجه بخش نخواهد بود.
سلطانی تصریح می‌کند: در حالی که حتی در تامین ماسک و اقلام بهداشتی همچنان دچار مشکل هستیم و متاسفانه این حجم جمعیت با این تراکم در وسایل حمل و نقل عمومی می‌تواند به تشدید بحران منجر شود.
دولت برای مردم منابع ندارد؟
این کارشناس اقتصادی می‌گوید: دولت تاکید می‌کند که منابع لازم برای اجرای قرنطینه و حمایت از افراد بیکار شده را ندارد در حالی که در همین دو ماه کرونا حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان حباب سفطه بازی و دارایی در بورس ایجاد شده است در شرایطی که بورس در همه جای دنیا با افت روبرو شده است. بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان رانت منابع به بنگاه‌های تعطیل شده پرداخت و حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان سود بانکی پرداخت شده است و ۱۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی هم اضافه شده است. حالا تصور کنید اگر قرار بود به ۴ میلیون نفر در این ۲ ماه ۲ میلیون تومان پرداخت شود چیزی حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان می‌شد.
با فروش ۱۰ درصد از دارایی‌های بنیاد‌ها و نهاد‌ها می‌توان خسارت کرونا را جبران کرد
سلطانی می‌افزاید: در کشور منابع توزیع می‌شود، اما متاسفانه وقتی به مردم می‌رسد با بهانه افزایش تورم و نقدیندگی جلوی آن گرفته می‌شود.
وی بابیان اینکه متاسفانه دولت رای را از مردم می‌گیرد، اما عملاً این شرکت‌های خصولتی و بنگاه‌های رانتی هستند که منتفع می‌شوند، اظهار می‌کند: در اقتصاد کشور این همه بنیاد و نهاد داریم که ماهیت تاسیس آن‌ها هم انجام کار خیر است اگر هر کدام از آن‌ها ۱۰ درصد دارایی خود را بفروشند کرونا تا ۲ سال هم طول بکشد می‌توان هزینه آن را پرداخت کرد.
این کارشناس اقتصادی تاکید می‌کند: در نهایت اقتصاد ایران ۱۰ تا ۱۵ درصد کوچک شده و تعطیل نشده است؛ بنابراین دولت اگر درست به مسئولیت خود عمل کند می‌تواند بر این بحران چیره شود. درست است که بسیاری از نهاد‌ها در حاکمیت می‌توانند نقش داشته باشند، اما همان طور که در یک مجموعه مدیر اجرایی باید پاسخگو باشد در کشور هم رئیس اجرایی دولت که با رای مردم بر سر کار آمده است، باید بتواند از اختیارات خود استفاده و پاسخگو باشد.
شفافیت حلقه گمشده عبور از بحران
سلطانی در ادامه می‌گوید: مدام گفته می‌شود که کشور ما در مدیریت کرونا بهتر از همه دنیا عمل کرده است، اما متاسفانه اینگونه نیست. بانک جهانی در آخرین گزارش خود عنوان کرده که در منطقه خاورمیانه مشکل بزرگ برای مقابله با کرونا عدم شفافیت است. عدم شفافیت در آمار‌های اقتصادی نیز که طی دو سال اخیر همواره مورد مناقشه بوده است یکی از دلایل به وجود آمدن مشکلات در اقتصاد است.
این کارشناس اقتصادی یادآور می‌شود: متاسفانه همه ما در تاریکی نگه داشته شده ایم و در این شرایط نمی‌توان تصمیم روشنی گرفت و فعالان اقتصادی هم نمی‌توانند در این شرایط چشم اندازی تعریف کنند.