اقتصاد۲۴- جذابیتی که طلا دارد باعث شده تا بازارش در سراسر دنیا به یکی از بازار‌های اصلی سرمایه‌گذاری بدل شود اما این بازار سالهاست که برای ایرانیان از جذابیتی دوچندان برخوردار است؛ بعید است کسی تاریخ دقیقش را بداند، اما می‌توان حدس زد از همان وقتی که حالِ اقتصاد ایران رو به وخامت گذاشت پاخور بازار زرگران هم رو به فزونی گذاشت.
دلیل این امر می‌تواند روند تنزلی باشد که ارزش پول ملی ایران در چند دهه گذشته آن را تقریبا یک نفس پیموده است و شاهد همیشه دم دست آن هم چیزی غیر از نقل قول‌های کوچه و بازاری نیست که گفتنش به بهانه‌ای جز مقایسه گرانی امروز با ارزانی دیروز نیاز ندارد؛ بنابراین معقول و منطقی است که در چنین موقعیتی مردم خود را برای روز مبادا آماده کنند و با تبدیل کردن پول مازاد دم دستشان به کالایی با ارزش‌تر مثل ملک، ماشین، ارز و طلا مسیری را در پیش بگیرند تا دستکم در جریان بیمارتر شدن اقتصاد ایران، مال و منالشان کمترین لطمه و صدمه را ببیند.
بیشتر بخوانید: علت هجوم مردم به طلافروشی‌ها چیست؟
بیشتر بخوانید: علت هجوم مردم به طلافروشی‌ها چیست؟
همه فروشنده شدند!
در تمامی این سال‌ها بازار پررونق طلای ایران به اقتضای موقعیت‌های پیش آمده فراز و فرود‌های خاص خود را داشته است، اما دستکم از دیروز تا حالا اتفاقاتی در این بازار افتاده است که بعید است مشابه آن رخ داده باشد؛ به اذعان محمد کشتی آرا از معروفترین چهره‌های صنف طلا فروشان پایتخت، مراجعات مردم برای فروش طلا آنقدر زیاد بوده است که اهالی این صنف دیگر برای خرید کم آورده اند و ظاهرا کسی غیر از خدا نمی‌داند که این وضعیت تا کجا طول خواهد کشید.
وی بدون اینکه بخواهد از کم و کیف اعضای تشکل متبوعش صحبتی بکند به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: در مورد اعضای اتحادیه آمار‌هایی داریم، اما به لحاظ تعهد صنفی نمی‌توانم در موردش حرفی بزنم. بازار طلا مثل بازار ارز موجودی شفاف و مشخصی ندارد که بتوان آن را سهم بندی کرد برای همین اصلا نمی‌دانیم که در نزد مردم چه مقدار ذخیره طلا وجود دارد، کسی هم گزارش نمی‌دهد، فقط بدانید که مردم الان فروشنده شده اند و همکاران ما مانده اند که چگونه جواب مراجعان را بدهند.
صنف طلا فروشان در فهرست کسب و کار‌هایی قرار داشت که به دلیل شیوع کرونا دستکم تا ۲۰ فروردین ماه اجازه بالا دادن کرکره‌ها را نداشتند و با این همه در تمام این مدت خبر قیمت انواع سکه و طلا مانند اخبار مربوط به آخرین وضعیت تلفات کرونا مدام در حال به‌روز شدن بود؛ محمد کشتی آرا در توضیح این مطلب پاسخ می‌دهد: تغییرات قیمت طلا مانند تغییرات قیمت ارز و نفت تابع قیمت جهانی است و دستکم روزی یکبار از نو تعیین می‌شود، درست است که طلافروشان تا همین ۲۰ روز پیش حق بازگشایی محل کسبشان را نداشتند، اما صنف ملزم بود هر روز قیمت‌های جدید را اعلام کند، حالا در این مدت چه کسانی توانسته اند بخرند و چه کسانی توانسته اند بفروشند موضوعی است که شرح وظایف صنف نیست و ما هم از آن خبر نداریم و راجع به آن حرفی برای گفتن نداریم.
دردسر زرگران چیست؟
عمده صحبت‌های این عضو سرشناس اتحادیه طلافروشان پایتخت با اقتصاد ۲۴ تکرار همان مطالبی است که پیش از این به نقل از او در رسانه‌ها منتشر شده بود؛ اینکه بیشتر مردم از طبقات متوسط و پایینی جامعه گرفته تا اشخاص توانگر و دهک بالایی هر یک به بهانه‌ای قصد فروش اندوخته طلای خود را دارند؛ طبیعتا دست نخست اول برای تامین معاش و گذران هزینه‌های جاری زندگی و دست دوم نیز برای تادیه تعهدات اقتصادی معوقه و پیش رو در صف فروشندگان هستند؛ شرایط از هر مراجعه کننده به مراجه کننده بعدی متفاوت است، برخی می‌خواهند سکه بفروشند و برخی دیگری سرویس و زیورآلات و برخی هم طلای مستعمل؛ اهمیت موضوع آنجاست که خیلی از مردم باور ندارند که یک زرگر الآن اینقدر نقدینگی ندارد که بخواهد پول همه را بدهد.
وی در تشریح عجیب و بی سابقه بودن وضعیت جدید حاکم در بازار طلا می‌گوید: شاید طلافروشان از دور متفاوت با بقیه باشند، اما آن‌ها هم باید اجاره بدهند و هزار و یک جور تعهد بانکی و غیر بانکی دارند، اما واقعیت این است که نقدینگی آن‌ها هم محدود است؛ این اتفاق به خصوص در مواجهه با مراجعه کنندگانی که قصدشان فروش سرویس جواهرات است حادتر است؛ می‌دانید که عرف بازار است که خریدار برای فروش سرویس طلای جواهر دار معمولا به همان فروشنده رجوع کند و درنظر بگیرید که در یک بازه زمانی کوتاه بیشتر خریداران قبلی برای فروش مراجعه کنند و طبیعی است که نه در گاوصندوق و نه در حساب بانکی زرگر آنقدر پول نقد نباشد که بتواند بهای همه را حساب کند؛ خب متاسفانه مواردی داشتیم که مراجعه کنندگان با نادیده گرفتن این واقعیت وارد بگومگو شده اند و گفته اند اگر طلافروش پول نداشته باشد دیگر چه کسی پول دارد؟
کشتی آرا در ادامه این گفتگو می‌گوید که قادر نیست برآوردی از وضعیت موجود ارائه کند؛ از نظر صنفی اتحادیه باید جویای مشکلات اعضایش باشد، اما نمی‌تواند بگوید این روزها چه کسانی برای فروش چه چیز‌هایی اقدام کرده اند، الان مشکل اینجاست که بعد از ۵۰ روز تعطیلی، طلا فروشان با صف پیش بینی نشده از فروشندگان روبرو هستند و چون در این مدت حتی یک ریال درآمد نداشته اند نمی‌دانند چه جوابی به مراجعه کنندگان خود بدهند.
بعد چه می‌شود؟
با آمدن کرونا به ایران این روزها در بازار طلای ایران اتفاق کم سابقه‌ای افتاده است و به احتمال زیاد ماجرایش با آب و تاب فراوان در محافل رسمی و غیر رسمی در حال نقل قول شدن باشد؛ اتفاقی که نظیر آن شاید در ماه‌های پایانی سال برای بازار خودرو افتاده بود و به گفته فعالان این بازار نوعی قفل شدگی در عرضه و تقاضا ایجاد کرده بود.
هرکس که به قدر ذره‌ای با اقتصاد آشنا باشد می‌داند که وقتی در بازاری میزان عرضه به صورت چشمگیری زیاد می‌شود، روند افزایش قیمت‌ها به کندی پیش خواهد رفت و حتی از نظر تئوری ممکن است در صورت ادامه یافتن این وضعیت قیمت‌ها بعد از ثابت شدن، روندی نزولی و معکوس در پیش بگیرند، اما این اتفاق چه اندازه برای بازار طلا خواهد افتاد؟ و آیا قرار است روزی برسد که در راسته بازار زرگران، فروشندگان چوب حراج و متاع خود را به زیر قیمت واقعی بفروشند؟ این پرسشی است که بعید است بتوان در گفتگو با کسبه این صنف پاسخ دقیق و روشنی برای آن یافت؛ هرچه باشد پای طلا در میان است و اهالی این صنف قبلا با مقاومت‌هایشان در برابر اجرای قوانینی نظیر مالیات بر ارزش افزوده نشان داده‌اند که بالاخره می‌توانند راهی بیابند که بتوانند از مهلکه نجات پیدا کنند.
هرچه باشد بازار طلا امروز رقیب قدری به نام بورس را پیش روی خود دارد و بعید نیست بسیاری از فروشندگان طلا کسانی باشند که یا کد بورسی جدید برای ورود به معاملات بازار سرمایه دریافت کرده‌اند یا قصد دارند نقدینگی خود را وارد این بازار کنند تا سود بیشتری نصیب‌شان شود، سودی که فعلا از طلا بیشتر است.