اقتصاد۲۴- تشدید تحریم‌های غرب علیه ایران، برخی از فعالان اقتصادی را با این چشم‌انداز مواجه می‌کرد که حجم تجاری ما با بازیگران خارجی کاهش یابد؛ اما امروز شیوع کرونا ویروس در دنیا باعث شد کشور‌ها به دلیل جلوگیری از رفت و آمد تجار و کاهش تقاضا و رکود اقتصادی، مبادلات تجاری را به حد قابل توجهی کاهش دهند و مرز‌ها را برای حفظ سلامت مردمشان به روی یکدیگر ببندند. از این رو صادرات نفتی و غیر نفتی ایران نیز در این جریان جهانی دچار مشکل شده است.
به گفته فعالان اقتصادی، واردات و صادرات محصولات ایران بستگی به طولانی بودن حضور کرونا ویروس دارد، اما قطعا این موضوع تبعاتی را در اقتصاد ایران برجای خواهد گذاشت.
دنیا در انتظار کاهش ۶ درصدی تولید ناخالص
این روز‌ها، تجارت ایران با یکی از شرکای تجاری بزرگ خود، روند کاهش را پیش گرفته است. شیوع کرونا ویروس و کاهش قیمت نفت علت اصلی ریزش تجارت ایران و چین در ماه مارس بوده است.
مناسب بودن روابط سیاسی ایران و چین به علاوه مکمل بودن این دو اقتصاد باعث می‌شود که رابطه دو کشور بعد از انقلاب همیشه رابطه‌ای رو به رشد باشد و مبادلات آن‌ها هر سال افزایش یابد.
در حقیقت سهم کشور چین از صادرات غیرنفتی ایران آنقدر بزرگ شده که به یک چهارم کل صادرات رسیده، در واردات کالا به ایران هم دقیقا به همین میزان کالا‌های چینی سهم دارند. حال با شیوع بیماری کرونا آینده تجاری ایران و چین چه خواهد شد؟
تجارت چین با ایران به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. اطلاعات منتشر شده توسط اداره گمرک چین نشان داد حجم واردات اعلام شده نفت ایران به چین در ماه مارس تنها ۸۰ میلیون دلار بوده که ۹۲ درصد از سال گذشته کمتر است.
بیشتر بخوانید: راه نجات اقتصاد کشور/ بازار‌های جهانی برای ایران یکبار مصرف شده
مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در رابطه با کاهش تجارت چین با ایران طی ماه‌های اخیر در گفتگو با خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: موضوع کرونا به خودی خود، آمار‌ها را در دنیا تغییر و مجموع تجارت جهانی را افت داده است و پیش بینی شده که اگر تا آخر ماه می میلادی این موضوع تمام نشود و یا از شدت آن کاسته نشود، بین ۳ تا ۶ درصد تولید ناخالص ملی (GDP) دنیا منفی خواهد شد.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین گفت: در این حالت است که به اندازه ۲۰ درصد تجارت دنیا مسئله دار می‌شود و این به معنی کاهش تجارت جهانی است، در واقع این بحران مربوط به کرونا و تبعات آن است.
حریری یادآور شد: در حال حاضر پیش بینی وسعت این بحران کمی سخت است چراکه هنوز نمی‌دانند، بازار مصرف، خرده فروشی و در نهایت عرضه و تقاضا چه زمانی به حالت عادی برمی گردد و در کدام بخش پیشرفت‌های اقتصادی حاصل می‌شود و بخش‌های آسیب دیده چگونه و چه زمانی جبران می‌شوند؟!
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در ادامه با بیان اینکه در ماه مارس تجارت بین ایران و چین کاهش یافت، گفت: این اتفاق شاید خیلی به موضوع کرونا ویروس مربوط نمی‌شود چراکه در این زمان صادرات غیرنفتی ما با چین خیلی تغییری را نشان نداده است. کاهش صادرات نفت ایران به چین صدمه دیده است که قبل از شیوع کرونا ویروس، موضوع افزایش تولید نفت کشور‌های اوپک و اوپک پلاس در بازار جهانی دردسر‌های زیادی را به وجود آورد.
وی افزود: حدود یک سال و نیم است ایران عمده نفت خود را به چین می‌فروشد و حالا عدم تقاضا به دلیل کرونا ویروس و کاهش قیمت نفت جهانی، صادرات را به شدت کاهش داده است.
این فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه رقابت منفی نفت در دنیا، فروش این محصول را به نصف رسانده است، گفت: از سوی دیگر ایران نیز به دلیل تحریم نمی‌توانست نفت را به راحتی به فروش برساند. از اینرو ما در بازار خاکستری نفت فعال هستیم چرا که با تخفیف‌های خوب بر روی قیمت یا زمان پرداخت بهای آن، مشتریان در صف خرید نفت ایران قرار می‌گرفتند.
به گفته حریری، حالا کل قیمت جهانی نفت کاهش یافته است و دیگر تخفیف‌های ما برای مشتریان جذاب نیست از این رو بازار نفت در ماه مارس دچار مشکل شد و باعث کاهش صادرات نفت به چین شد.
وی ادامه داد: ایران فروش نفت بالایی ندارد و کاهش قیمت نفت آسیب چندانی وارد نمی‌کند. اگر این اتفاق قبل از تحریم‌های نفتی ایران رخ می‌داد و قیمت نفت به ۳۰ دلار می‌رسید به دلیل اینکه عموم درآمد کشور متکی به نفت بود تاثیر جدی‌تری بر اقتصاد می‌گذاشت.
حریری تصریح کرد: باید منتظر ماند و دید که اثر افزایش جدید قیمت نفت به دلیل اجرای توافق کاهش تولید برخی کشور‌ها بر مشتقات نفت مانند پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی چیست، چون هنوز علامت خاصی از بازار‌ها خارج نشده است.
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین در ادامه با بیان اینکه طبق آمار‌های ارائه شده از گمرک چین در دو ماهه نخست سال ۲۰۲۰ مجموعه مبادلات تجاری ما با چین به دلیل شیوع ویروس کرونا در ماه‌های بهمن تا ۱۰ اسفند ماه کاهش ۲۵ درصدی داشته است، عنوان کرد: البته کرونا اقتصاد بسیاری از کشور‌ها را تحت تاثیر قرار داده است، اما شدت آن در مورد ایران که مراودات تجاری چندانی با جهان ندارد کمتر بوده است و بیشتر مشکل در مورد کشور‌هایی است که با آن‌ها مرز زمینی وجود دارد و کمترین مشکلات مربوط به کشور‌هایی است که صادرات به آن‌ها با کشتی صورت می‌گیرد.
نگرانی از قفل شدن تجارت جهانی
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان این مطلب که ایران فروشنده انرژی و مواد خام به دنیا بوده و چین هم بزرگترین خریدار این نوع کالاست، ادامه داد: از طرف دیگر چین بزرگترین صادرکننده تکنولوژی، ماشین آلات و کالا در دنیا به حساب می‌رود و بیش از ۸۰ درصد واردات ما هم مواد اولیه و کالا‌های واسط است. حالا باید دریچه تجاری جهان به طور کامل گشوده شود تا نتیجه آن مشخص شود. در حال حاضر تجارت بین المللی متوقف شده است و باید بازار دنیا به روی همه گشوده شود تا تجارت ایران و چین دوباره به روال گذشته برگردد.
حریری یادآور شد: هرچند در چین شیوع این ویروس کنترل شده و زندگی در این کشور به حالت عادی بازگشته است، اما باید توجه کنید که هنوز تجار از هیچ جای دنیا نمی‌توانند به راحتی به این کشور سفر کنند و به دلیل کنترل جهت عدم بازگشت بیماری، باید در قرنطینه ۱۴ روزه قرار گیرند و این امکان تردد را برای بازرگانان جهان سخت کرده است.
این فعال اقتصادی در حوزه تجارت ایران و چین در پایان تاکید کرد: اکنون دو فلسفه در برابر شیوع این بیماری حاکم است؛ عده‌ای به دنبال دنیا‌ی بدون بیماری و کاهش تجارت به همراه افت اقتصاد جهت حفظ سلامت و جان مردم هستند و در مقابل عده‌ای هم زندگی را مرهون ادامه تجارت و افزایش رشد اقتصادی می‌دانند که با توجه به نیاز مردم دنیا به مسائل اقتصادی قطعا طرفداران اقتصاد، برنده این رقابت خواهند شد چراکه یک محیط سالم برای کسانی که اقتصاد ندارند در حال حاضر فایده‌ای ندارد.