اقتصاد۲۴- فروش مسکن به صورت متری در بورس، ساده‌ترین جمله برای یک خبر جدید در این حوزه است، طرحی که حالا بعد از عرضه سکه که البته چندان موفق نبود، حالا قرار است برای مسکن اتفاق افتد. در این طرح قرار است چارچوبی تحت عنوان اوراق سلف موازی استاندارد در بازار سرمایه پیاده سازی شده که سازندگان می‌توانند اقدام به انتشار اوراق کنند و خریداران نیز می‌توانند بر مبنای متراژی که خریداری کرده واحد تحویل بگیرند یا سود آن را در زمان سررسید دریافت کنند.
مدیرعامل بورس کالای ایران در این باره گفته است: «هم اکنون امکان اجرای طرح پیش فروش متری مسکن در قالب انتشار اوراق سلف موازی استاندارد در بورس کالای ایران مهیاست و در بازار مسکن تلاش بر این است تا به ابزاری در بورس کالا برسیم که پس‌انداز مردم را افزایش دهد، برای مثال فردی که می‌خواهد در بخش مسکن سرمایه‌گذاری کند، می‌تواند به طور مستقیم با ورود به معاملات متری مسکن در بورس کالا، هر چند اندک در ملک سرمایه‌گذاری کند.»
حال، اما آیا در این طرح کسی که مثلاً به اندازه ده متر مسکن می‌خرد به او خانه‌ای ده متری تحویل داده می‌شود؟
سلطانی نژاد در این باره توضیح داده است: «ممکن است برخی افراد سرمایه کافی برای خرید یک واحد آپارتمان را نداشته باشند، اما با آغاز معاملات متری مسکن می‌توانند متراژی از یک ملک را خریداری کنند تا سرمایه آن‌ها متناسب با قیمت مسکن، ارزش یابد؛ به این ترتیب افراد می‌توانند حتی با سرمایه‌های خرد هم در بازار مسکن سرمایه گذاری کنند.»
حال، اما سوال اینجاست این طرح که قرار است به تامین مالی در تولید مسکن کمک کند آیا ممکن است بتواند در بازار مسکن و متعادل شدن قیمت‌ها در بازار کمک کند؟
اساساً چنین طرحی با توجه به تجربه ورود نفت و سکه به بورس می‌تواند منشا یک تحول مثبت در اقتصاد مسکن کشور شود؟
فروش مسکن در بورس چگونه موفق خواهد بود؟
سید محمود فاطمی عقدا، رئیس سابق مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در این خصوص گفت: اقتصاد مسکن ایران یک مولفه نسبتاً جذاب در اقتصاد ملی است و این بازار قابلیت جذب سرمایه را دارد.
وی افزود: یکی از راهکار‌های تامین منابع و رونق در بخش ساخت و ساز مسکن، روی آوردن به بازار سرمایه و استفاده از ظرفیت‌های آن است.
بیشتر بخوانید: مسکن، تجربه ورود نفت به بورس را تکرار می‌کند؟
فاطمی عقدا تصریح کرد: اما شرط نخست موفقیت این طرح آن است که بسته‌های ارائه شده تحت عنوان پروژه‌های ساخت و ساز در بورس، کاملاً شفاف با دوره زمانی ساخت مشخص و یک مدیریت کارآمد هدایت شوند. به این طریق می‌توانند نظر سرمایه گذاران در بازار سرمایه را جلب و اعتماد آن‌ها را به دست آورند.
این کارشناس مسکن تاکید کرد: هرگونه تاخیر و بدعهدی در پروژه‌های ساخت مسکن باعث می‌شود تا بازار روی خوشی به طرح عرضه مسکن در بورس نشان ندهد؛ بنابراین متولیان امر با یک بررسی همه جانبه باید پروژه‌های مطمئن و جذاب را جهت سرمایه گذاری در بازار سرمایه ارائه کنند.
رئیس سابق مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: این طرح مراقبت و دقت بیشتری نیاز دارد چرا که پروژه مسکن با بقیه کار‌های اقتصادی تفاوت دارد و زمان و کیفیت برای آن بسیار مهم است. پروژه‌ها باید برای گروه‌های هدف مشخص تعریف و اهداف آن قطعی محقق شود.
عرضه متری مسکن، طرحی که از دوره اصلاحات الگو گرفته شده است
فاطمی عقدا با اشاره به پیشینه طرح واگذاری مسکن در بورس، گفت: در دوره دولت اصلاحات و وزارت مهندس عبدالعلی زاده چنین طرحی در وزارت مسکن تحت عنوان فروش مسکن متری وجود داشت. طرح به این صورت بود که شما به هر اندازه که می‌توانستید به صورت متری خانه پیش خرید می‌کردید و زمانی که متراژ خریداری شده شما به حد نصاب می‌رسید، آن را انتخاب و تحویل می‌گرفتید.
وی افزود: این طرح هم احتمالاً در ادامه همان ایده است با این تفاوت که آن زمان از شرکت‌های تابعه وزارت مسکن یا سازمان ملی زمین و مسکن این واحد‌ها خریداری می‌شد، اما در حال حاضر بورس کالا مسئول فروش آن شده است.
رئیس سابق مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی این اقدام را یک راهکار خوب برای جذب سرمایه خرد در بازار مسکن دانست و گفت: با این طرح هم افرادی که توانایی خرید واحد مسکونی به صورت یکجا را ندارند، می‌توانند به صورت متری و در طول زمان مسکن خریداری کنند و از سوی دیگر در بخش تولید، تامین مالی آسانتر صورت خواهد گرفت.
فاطمی عقدا یادآور شد: موفقیت این طرح مستلزم ارائه یک طرح شفاف و بدون هیچ ابهامی برای سرمایه گذاران است که با استفاده از تجربه قبلی در اجرای این طرح کارشناسی دقیق برای جلب اعتماد عمومی صورت گیرد.
فروش متری چه تاثیری بر بازار مسکن دارد؟
همچنین مهدی سلطان محمدی کارشناس بازار مسکن در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در مورد طرح واگذاری مسکن در بازار سرمایه گفت: هنوز درباره این طرح به طور کامل نمی‌توانم اظهار نظری داشته باشم، اما در خصوص تاثیر این طرح بر بازار مسکن باید گفت که تاثیر آن بسیار ناچیز است چرا که ما از بازاری صحبت می‌کنیم که بیش از ۹۵ درصد از عرضه آن به طور سنتی و از گذشته تا به امروز توسط خانوار‌ها و بخش خصوصی و نه بخش دولتی و خصولتی، صورت می‌گیرد.
وی افزود: عرضه‌هایی هم اگر توسط دولت صورت گرفته محدود و معطوف به قشری خاص بوده است که سهم این پروژه‌ها مانند مسکن مهر و مسکن ملی نسبت به کل بازار بسیار پایین است.
سلطان محمدی تاکید کرد: بنابراین طرح‌های دولتی علاوه بر درصد ناچیز آن در سهم عرضه، معمولاً در نقاطی تعریف شده است که در آنجا بازار مسکن دچار بحران عرضه نبوده و به عنوان بازار داغ مسکن شناخته نمی‌شود. همانگونه که مسکن مهر علیرغم بالا بردن عرضه در کشور نتوانست بر قیمت مسکن در شهر‌های بزرگ تاثیر چندانی بگذارد این طرح نیز نمی‌تواند اثر چندانی در بازار مسکن داشته باشد.