اقتصاد۲۴- هیئت دولت در جلسه ۲۸ اردیبهشت ماه خود به استناد ماده ۱۲۵ قانون امور گمرکی، ترانزیت بنزین، گازوئیل و هیدروکربور‌های مشابه از ایران به کشور‌های همسایه را تا پایان سال جاری ممنوع اعلام کرد. بر این اساس عبور محموله سایر کشور‌ها از ایران برای رسیدن به کشور همسایه دیگر، از مرز‌های زمینی و دریایی ممنوع خواهد بود.
بعد از شیوع کرونا در جهان و محدودیت‌های قرنطینه، تقاضا برای نفت و فرآورده‌های نفتی کاهش پیدا کرد. حالا با توجه به وجود تحریم‌ها این موضوع برای ایران اهمیت بیشتری خواهد داشت. ایران از طریق صادرات فرآورده‌های نفتی بخشی از نیاز ارزی خود را تامین می‌کرد که با شیوع کرونا صادرات روند کاهش را در پیش گرفت. از این رو باید با تصمیم صحیح به دنبال راه‌های جایگزین بود.
حالا این تصمیم دولت تا چه حدی می‌تواند جبران کاهش صادرات را داشته باشد. اینکه چطور این تصمیم می‌تواند راهگشای صادرات صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی کشورمان باشد از موضوعاتی است که باید با فرصت‌های به دست آمده غنیمت شمرد.
چگونگی استفاده از فرصت‌ها
کاهش محدودیت‌ها در ایران و سایر کشور‌های منطقه افزایش مصرف فرآورده‌های نفتی را به دنبال دارد و از همین رو اکثر پالایشگاه‌های کشور که تولید خود را کاهش داده بودند، به سمت افزایش تولید حرکت کرده‌اند؛ این یعنی فرصتی برای توسعه صادرات و کاهش خام فروشی نفت.
در همین رابطه سید حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی به اقتصاد ۲۴ گفت: با توجه به اینکه مصرف فرآورده در داخل کشورمان روند کاهشی گرفته و از سوی دیگر بازارهای صادرات این فرآورده‌ها به شدت افت پیدا کرده، یرای جلوگیری از تعطیلی پالایشگاه‌ها و از سوی دیگر جبران کاهش ارزآوری نفتی باید بازارهای صادراتی فرآورده‌های نفتی ایران حفظ و توسعه یابد.
بیشتر بخوانید: ایران به دنبال بازارهای جدید فروش محصولات نفتی
حسینی گفت: در حالی کشور‌های همسایه ایران شامل عراق، افغانستان، ارمنستان و نخجوان واردکننده فرآورده‌های نفتی هستند که باید برای حفظ این بازار‌ها تلاش شود، از این رو ممنوعیت ترانزیت بنزین، گازوئیل و سایر فرآورده‌های نفتی مشابه از ایران به کشور‌های همسایه تا حدودی می‌تواند مسیر را برای صادرات و دستیابی به بازارهای جدید و توسعه بازارهای هدف در گذشته را افزایش دهد.
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ادامه داد: با توجه به کاهش قیمت و میزان مصرف فرآورده‌های نفتی به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا، این موضوع لزوم ممنوعیت ترانزیت برای حفظ بازار ایران را بیشتر و می‌تواند تضمین کننده صادرات این محصولات باشد.
حسینی در ادامه با تاکید بر اینکه بسیاری از کشور‌ها تلاش می‌کنند تا بازارهای هدف ما را تصاحب کنند گفت: این راهکار اتخاذ شده تا حدودی جلوی تلاش رقبای ما را خواهد گرفت و تصمیم هیات وزیران برای ممنوعیت ترانزیت کار عاقلانه و موثر و به موقع خواهد بود.
عرضه فرآورده های نفتی در بورس بهترین راه صادرات
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه این حرکت تا چه حدی می‌تواند باعث افزایش تقاضا برای فرآورده‌های نفتی در بورس باشد گفت: این تصمیم (ممنوعیت ترانزیت) عاملی برای حضور بیشتر محصولات و فرآورده های نفتی در بازار سرمایه خواهد شد و همین موضوع علاوه بر تقویت بورس می‌تواند مسیر صادرات فرآورده‌های نفتی را تسهیل ببخشد و در این صورت معاملات از گذشته بیشتر خواهد شد چراکه در این صورت تمام محموله‌های عرضه شده در بورس به فروش می‌رسد.
این فعال حوزه صادرات فرآورده‌های نفتی، با بیان اینکه کشور‌های همسایه توان صادراتی این محصولات را در برابر ایران ندارند، گفت: برخی از کشور‌های همسایه مانند ترکمنستان و امارات از مرز‌های دریایی و زمینی ایران برای صادرات فرآورده‌های نفتی خود استفاده می‌کردند که با این ممنوعیت صادرات آن‌ها به کشور‌های اقلیم کردستان عراق و افغانستان از خاک ایران متوقف می‌شود و در این صورت نیاز این دو کشور برای دستیابی به فرآورده‌های نفتی مورد نیاز از طریق ایران صورت خواهد گرفت.
وی تصریح کرد: باید در نظر داشت که رکود جهانی به دلیل شیوع کرونا به غیر از تحریم ها، شرایط را برای فروش محموله‌های ایرانی سخت‌تر کرده است، از این رو با توجه به اینکه پیشتر همین محموله‌ها در مرز‌های زمینی با قیمت‌های خوبی به فروش می‌رسید، اما ناگزیر از مدتی قبل محموله‌های عبوری از مرز زمینی را نسبت به دریایی با قیمت ارزان‌تر و با تخفیف به فروش می‌رسانند تا با قیمت‌های منطقه هماهنگ باشد.
سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی در پایان با تاکید بر اینکه به نظر می‌رسد این تصمیم در شرایط فعلی به نفع کشور است گفت: اکنون این فرصت وجود دارد که صادرات فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی به اقلیم کردستان عراق، افغانستان و ارمنستان با قیمت‌های مناسب تری انجام گیرد و اکنون دستیابی به بازارهای هدف صادراتی در چنین شرایطی سهل‌تر شده است و نباید فرصت ارزآوری از صادرات این فرآورده‌ها به کشور‌های دیگری سپرده شود.