اقتصاد۲۴ - بندر چابهار به عنوان یکی از بنادر مهم در جنوب ایران و در بخش شمالی دریای عمان قرار گرفته است. این بندر به علت موقعیت استراتژیک و دستیابی به آب‌های آزاد بین المللی جایگاه ویژه‌ای در مبادلات ایران با سایر کشور‌های منطقه دارد. از سوی دیگر این بندر به علت نزدیکی به کشور‌هایی نظیر افغانستان، پاکستان و آسیای میانه، در آینده‌ای نزدیک با اتصال به شبکه ریلی کشور اهمیت ویژه‌ای در ترانزیت کالا به این کشور‌ها خواهد داشت. همچنین این بندر به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، یکی از نقاط کلیدی در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان بوده و در کریدور شمال – جنوب نقش مهمی ایفاد خواهد کرد.
در سال ۱۳۵۲ طرح جامع تاسیس بندر چابهار مطرح و قراردادهای تاسیس با پیمانکار مربوطه منعقد شد و پس از انقلاب اسلامی بـه دلیل کمبودمنابع مالی بخشی از طرح به تعویق افتاد و بخشی از طرح شامل اسکله نصب سریع و موج شکن آغاز و به انجام رسید.
عملیات اجرایی بندر شهید کلانتری که یکی از دو بندر مهم چابهار است، از سال ۶۲ به طور جدی آغاز و با تکمیل چهار پست اسلکه فلزی در سال به بهره داری رسید و بندر شهید بهشتی نیز به عنوان دومین بندر مهم چابهار در سال ۶۲ با توجه به شرایط خاص حاکم بر خلیج فارس (جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و با تاکید دولت بر لزوم داشتن بندر در خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس) احداث شد.
بندر چابهار در زمان جنگ تحمیلی به دلیل واقع شدن در کرانه دریای عمان و دوری از مرکز بحران نقش مهمی در صادرات ایفا کرد. قرار گرفتن چابهار در یک خلیج، موقعیت بندری ایده‌آلی را برای توسعه فیزیکی آینده به آن می‌دهد که بسیاری از بنادر دنیا دارای این حسن نیستند.
مزایای و قابلیت‌های بندر چابهار
از جمله مهمترین مزیت‌های بندر چابهار همجواری با منطقه آزاد تجاری صنعتی چابهار است. از قابلیت های دیگر این بندر به عنوان بزرگترین بندر اقیانوسی کشور می‌توان به برخورداری از بالاترین عمق پای اسکله (۱۶ متر) نسبت به سایر بنادر کشور، قرار داشتن در خارج از محدوده خلیج فارس و تنگه هرمز و بندری بدون محدودیت که فاصله آن تا فرودگاه ۴۰ کیلیومتر است اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: توسعه بندر چابهار، ابر اولويت مقابله با تحريم آمريكايي است
علاوه بر آن این بندر نزدیک‌ترین مسیر دریایی به کشور‌های جنوب شرق آسیا، اروپا و آفریقاست و بهینه‌ترین و کم هزینه‌ترین بندر برای ترانزیت به کشور‌های CIS و افغانستان محسوب می‌شود.
از دیگر مزایای این بندر سیستم تک پنجره به منظور ارائه خدمات بندری به صورت متمرکز است و نقشی که این بندر در کریدور شمال – جنوب دارد نیز بسیار حائز اهمیت است.
فرصت‌های سرمایه گذاری در بندر چابهار
مشارکت در ساخت و تجهیز فاز ۲ تا ۵ طرح توسعه بندر شهید بهشتی از مهمترین فرصت‌های سرمایه گذاری در این بندر محسوب می‌شود. علاوه بر آن احداث انبار‌های سرپوشیده و مکانیزه، احداث سیلوی غلات، ایجاد صنایع کوچک پایین دستی پتروشیمی، ایجاد مخازن نگهداری روغن خوراکی، سوخت رسانی و خدمات رسانی به کشتی‌ها از دیگر فرصت‌های سرمایه گذاری در بندر چابهار هستند.
ایجاد کارخانه‌های فرآوری و بسته بندی، ایجاد کارخانه‌های تصفیه شکر، روغن کشی، آرد و خوراک دام و طیور و... هم از مهمترین فرصت‌های سرمایه گذاری هستند.
بندر شهید بهشتی چابهار
اسکله (بندر) شهید بهشتی در چابهار و کرانه دریای عمان و اقیانوس هند واقع شده است و از اهمیت بازرگانی و راهبردی فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
طرح توسعه بندر شهید بهشتی
فاز اول طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار (طرح توسعه سواحل مکران) با هدف افزایش ظرفیت سالانه تخلیه و بارگیری آن بندر تا ۶ میلیون تن شامل اجرای موج‌شکن و دایک پیرامونی، لایروبی حدود ۱۵/۸ میلیون مترمکعب و احیای حدود ۲۰۳ هکتار، احداث ۲ پست اسکله کانتینری به طول ۷۲۰ متر و ۳ پست اسکله چندمنظوره به طول ۶۸۴ متر با ظرفیت کشتی‌های ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تن، ایجاد ترمینال‌های کانتینری و چندمنظوره به وسعت حدود ۶۴ هکتار، تأمین ۱۶ دستگاه جرثقیل‌های کانتینری و محوطه‌ای، ساختمان‌های پشتیبانی و تأسیسات برقی و مکانیکی، دروازه‌های ورودی، خروجی و راه‌های دسترسی و دیگر موارد مرتبط با حدود۸۶،۵۶ درصد پیشرفت فیزیکی و مالی تا بیستم مهرماه ۱۳۹۶ به انجام رسیده است.
بیشتر بخوانید: بندر شهید بهشتی چابهار، رسما منطقه آزاد شد
با وجود استمرار فعالیت‌ها از سوی تمامی ارکان طرح به‌منظور تحقق و ادامه روند عملیات، مسائل و مشکلاتی از قبیل کمبود نقدینگی و تأمین منابع مالی از محل منابع دولتی وجود دارد.
استحصال ۴۰ هکتار اراضی در محوطه فاز ۲، لایروبی باقیمانده به میزان ۳ میلیون مترمکعب، اتمام عملیات شمع کوبی به میزان ۲۱۵ عدد، تولید بلوک برای محوطه‌سازی و انجام تراکم باقیمانده محوطه استحصالی از مهمترین اقدامات انجام شده در سال ۱۳۹۶ است.
بندر شهید کلانتری
اسکله (بندر) شهید کلانتری در چابهار و کرانه دریای عمان و اقیانوس هند واقع شده است و این بندر نیز به مانند بندر شهید بهشتی از اهمیت بازرگانی و راهبردی فوق‌العاده‌ای برخوردار است.
طرح صنعتی بخش خصوصی در بندر چابهار
در سال ۱۳۸۷ ساخت بزرگترین طرح صنعتی بخش خصوصی شامل سیلو‌های ۱۰۰ و ۵۰ هزار تنی دانه‌های روغنی با همکاری سازمان بنادر و دریانوردی با هزینه ۲۵ میلیارد تومان در بندر شهید کلانتری چابهار آغاز شد.
در این طرح در زمان کمی دانه‌های روغنی، روغن خام و کنجاله پس از وارد شدن به بندر چابهار در کارخانه روغن‌کشی به انواع روغن‌های صنعتی برای دارو و بهداشت و همچنین کنجاله برای خوراک مرغداری‌ها و دامداری‌ها تبدیل می‌شوند.
گنجایش اسمی این طرح یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن دانه‌های روغنی و ۶۰۰ هزار تن روغن خوراکی است. زمان این قرارداد با اداره کل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان ۴۰ سال است. در این طرح برای ۵ هزار تن به طور مستقیم و غیرمستقیم اشتغالزایی ایجاد می‌شود.
لازم به ذکر است که بنادر شهید بهشتی و شهید کلانتری با ابلاغ لایحه توسعه منطقه آزاد چابهار توسط رئیس جمهور منطقه آزاد شدند.