اکرم جدیدی‌ممتاز، اقتصاد۲۴- یکی از پیامد‌های همه‌گیری جهانی کرونا کاهش چشمگیر مسافرت و آسیب به صنعت گردشگری هوایی بوده است. در بسیاری از کشور‌ها توسعه این صنعت و حمایت از صاحبان این مشاغل در اولویت برنامه‌های دولتی قرار دارد و در پساکرونا کشور‌هایی مانند اسپانیا و قبرس در راه‌اندازی صنعت توریسم در کشورشان پیشتاز بوده‌اند تا جایی که قبرس به گردشگران خارجی اعلام کرد در صورت سفر به این کشور و حتی با احتمال پایین ابتلا به کرونا، قبرس تمام هزینه‌های توریست را می‌پردازد، اما به‌راستی با وجود ظرفیت‌های کلان گردشگری طبیعی، تاریخی و فرهنگی، جایگاه این صنعت در کشور ما کجاست؟ آیا این صنعت با تهدیداتی که در سال‌های اخیر جلوی راهش قرار گرفته است امکان بقا دارد؟
حرمت‌الله رفیعی، رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات هواپیمایی و گردشگری ایران در گفت‌وگو با اقتصاد۲۴ در مورد تاثیر بحران کرونا به این صنف گفت: متاسفانه در دنیا صنعت گردشگری رتبه اول آسیب‌دیدگی را دارد، اما آسیب‌هایی که به دفاتر ما در ایران وارد شده است نسبت به بقیه کشور‌ها بیشتر است، زیرا از ابتدای سال ۹۸ با شروع سیل در استان‌ها شعار «به سفر نرویم» را داشتیم بعد از آن با التهابات و اتفاقات سیاسی که افتاد سال ۹۸ سال خوبی برای صنعت گردشگری نبود و آسیب پشت آسیب بود تا نوروز امسال که امیدوار بودیم دوستان بتوانند از این فرصت برای جبران ضرر و زیان استفاده کنند که متاسفانه با ویروس کرونا این اتفاق میسر نشد.
وی افزود: به‌هرحال همه جهان مبتلا به ویروس کرونا شد و ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. نمی‌توانیم بگوییم که صنعت گردشگری چقدر آسیب دید، چراکه ویران شد و از آن چیزی باقی نمانده و باید از نو شروع کنیم. ما در ایران در حوزه گردشگری به نقطه صفر نرسیدیم، بلکه به نقطه زیر صفر رسیدیم. فوندانسیون و ریشه‌های این صنعت کاملاً از بین رفت، بنابراین برای نجات این صنعت باید ابتکار جدیدی را انجام دهیم.
رفیعی با اشاره به اینکه در کار جدید باید با دنیا هماهنگ و همسو باشیم تصریح کرد: باید ببینیم که کشور‌های دیگر چه زمانی در‌های ورودیشان را به روی کشور ما باز می‌کنند. بخشی دیگر از کار نیز در داخل مجموعه خودمان باید اتفاق بیفتد یعنی باید بتوانیم از جاذبه‌های گردشگری ایران به‌خوبی استفاده کنیم. با توجه به اینکه تقریباً صنایع دیگر ما در کشور از بین رفته است اگر بخواهیم چرخه اقتصاد جامعه به گردش درآید باید چرخ گردشگری بچرخد. دولت باید به این فکر کند که هیچ وقت حتی اگر شرایط مناسب شد، نفت را در سبد بودجه‌ای کشور قرار ندهد و آن را گوشه‌ای برای پرکردن چاله‌های خود پس‌انداز کند و به نفت اتکا نکند.
بیشتر بخوانید: ۵۳۰۰ میلیارد تومان خسارت کرونا به گردشگری ایران
رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات هواپیمایی و گردشگری ایران ادامه داد: در دنیا آمریکا بیشترین درآمد را از صنعت گردشگری دارد و بعد از آن فرانسه و در کشور‌های همسایه نیز ترکیه قرار دارد که همین الان نیز برای این موضوع در کرونا و پساکرونا برنامه‌ریزی دارد و به‌کار خود ادامه می‌دهد. کشور‌های همسایه که نسبت به ما محلی از اعراب نداشتند مانند پاکستان، ارمنستان و گرجستان که هیچ جاذبه گردشگری و تاریخی ندارند، رشد گردشگری داشته‌اند، اما متاسفانه صنعت گردشگری ما با این همه جاذبه گردشگری نسبت به سایر کشور‌ها رشدی نداشته است.
وی با تاکید بر اینکه صنعت گردشگری ما نسبت به همه مشاغل، آسیب جدی‌تری را دیده است افزود: در دنیا هم ما بیشتر از بقیه در این حوزه عقب افتاده‌ایم. شرایط ما در این صنعت بسیار بحرانی است. متاسفانه می‌توان گفت که بیش از ۳۰ تا ۳۵ درصد از دفاتر گردشگری با شرایط موجود نمی‌توانند سرپا بمانند. حتی در گذشته ۴۰ درصد دفاتر از عدم‌مدیریت صحیح گله‌مند بودند. آن‌ها می‌گفتند در صورتی که سیاست‌های درستی در این زمینه اتخاذ نشود ممکن است ۱۰ یا ۲۰ هزار نفر بیکار شوند، اما امروز من به شما می‌گویم تعداد زیادی از دفاتر از فعالیت و اداره‌کردن خود ساقط شده‌اند. ما حدود ۵ هزار دفتر در کل کشور داریم که تا همین الان حدود ۲ هزار دفتر تعطیل شده‌اند. این دو هزار دفتر هرکدام تعداد زیادی پرسنل داشتند که الان بیکار شده‌اند. دفاتر دیگری که فعال هستند و هنوز به ورطه ورشکستگی نرسیده‌اند هم ریزش ۶۰-۷۰ درصدی پرسنل را داشتند. شاید بگوییم مسبب این اتفاق کرونا بوده است، اما مسبب اصلی این اتفاق عدم‌درایت و عدم‌مدیریت مسئولان در دولت بوده است. ما تذکر و پیشنهاد‌های لازم را دادیم و می‌شد این صنعت را به‌گونه‌ای مدیریت کرد که سرانجام این دفاتر به اینجا کشیده نشود، اما آن‌ها گوش نکردند.
وی بیان کرد: ما توقعات بودجه‌ای مانند دفاتر همه کشور‌های گردش‌پذیر را از دولت نداشتیم، بلکه دفتر خدمات گردشگری در ایران توقع وام نه‌بصورت بلاعوض بلکه با بهره کم را داشتند، اما هیچ کمکی نه قبل از کرونا و نه بعد از آن صورت نگرفت. ما همه پیشنهاد‌هایی را که از ورشکستگی دفاتر جلوگیری می‌کرد را به دولت دادیم، اما به آن توجهی نشد.
رفیعی در پایان خاطرنشان کرد: برخلاف آنچه گفته می‌شود بسته‌های حمایتی برای ما درنظر گرفته نشد. امهال سه ماهه قبوض آب، برق، گاز، مالیات و تنفس بیمه صورت نگرفت، اما اگر هم اجرایی می‌شد برعکس عمل می‌کرد به این دلیل که به‌عنوان مثال اگر یک کارگاه کوچک اقتصادی خرد (نه کلان) نتواند چندین ماه پول آب، برق و گاز را که به اندازه یک یا دو روز غذای یک فرد است را بدهد، دادن مجوز به آن اشتباه بوده است. گردش مالی بانک‌ها به حداقل رسیده است به همین دلیل هرگونه وام به روش‌های گذشته با سود‌های کلان، دفاتر ما را بیشتر مقروض می‌کند و این بلای جان دفاتر صنف ما است.