اقتصاد۲۴-با توجه به ارزش غذایی سبزی‌ها، وجود فیبر فراوان و نقش آن در سلامت انسان، مصرف آن در تمامی نقاط جهان مورد تایید متخصصان تغذیه است. در رژیم غذایی ما ایرانیان نیز سبزی‌ها از جایگاه خاصی برخوردارند و در برنامه‌ریزی‌ها، افزایش مصرف سرانه آن مورد تاکید است. این در حالی است که در صورت عدم دقت در عملیات کاشت، داشت و برداشت سبزی‌ها می‌توانند اثرات نامطلوبی بر سلامت انسان‌ها داشته باشند.
از جمله معیار‌های سلامت سبزی‌ها، عدم تجمع آلاینده‌هایی، چون نیترات در آن‌ها و متعادل بودن نسبت سایر عناصر ضروری مانند فسفر و عناصر ریزمغذی مانند آهن و روی است. در همین راستا، محققان در پژوهشی با عنوان" میزان نیترات برخی محصولات پرمصرف عرضه شده در میادین میوه و تره‌بار منطقه چهار تهران در بهار و زمستان"؛ این موضوع را بررسی کرده‌اند.
در این پژوهش که توسط سمانه اسدی، دانشجوی دوره کارشناسی ارشد گروه محیط‌زیست دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی و فائزه فضلی، دانشیار گروه محیط زیست دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی انجام شده، آمده است: «در این پژوهش از سه میدان اصلی میوه و تره‌بار منطقه چهار شهر تهران شامل میادین میوه و تره‌بار لویزان، هروی و ملت نمونه‌های مورد سنجش در دو فصل زمستان و بهار ۹۷ گردآوری شد. در هر نمونه‌برداری از هر کدام از اقلام کشاورزی شامل سیب‌زمینی، پیاز و گوجه‌فرنگی به صورت تصادفی سه عدد انتخاب شد.»
بیشتر بخوانید: تخم مرغ دوباره دو نرخی شد
به منظور آماده‌سازی نمونه‌ها ابتدا قسمت‌های غیرخوراکی آن‌ها جدا و پس از شست‌وشو، نمونه‌ها خشک و همگن شد. از آن جا که نیترات موجود در نمونه‌ها به نور و دما حساس بود و تجزیه می‌شد، نمونه‌های خشک شده جهت نگهداری بهتر به ظروف پلیمری عایق نور و دما منتقل و به آزمایشگاه مورد اعتماد سازمان محیط زیست انتقال داده شد.
پژوهشگران پس از اندازه‌گیری میزان نیترات، می‌گویند: «میانگین کل میزان نیترات اندازه‌گیری شده در نمونه‌های سیب‌زمینی، پیاز و گوجه‌فرنگی در فصل زمستان به ترتیب از راست به چپ ۷۳.۳۳ ppm، ۵۶.۶۶ ppm، ۲۶.۶۶ ppm و در فصل بهار ۸۰ ppm، ۶۶.۳۳ ppm و ۳۶.۷۲ ppm به دست آمد.»
نویسندگان این مقاله بیان می‌کنند: «بیشترین مقدار نیترات مورد بررسی مربوط به سیب‌زمینی است. این موضوع نشان می‌دهد که گیاه سیب‌زمینی بیشترین میزان نیترات را در خود تجمع دهد که می‌تواند به دلیل غده‌ای بودن سیب‌زمینی باشد. پایین بودن میزان تجمع نیترات در گوجه فرنگی ممکن است به دلیل بوته‌ای بودن آن باشد، زیرا تجمع نیترات در برگ‌های این بوته نسبت به محصول آن بیشتر است.»
در این مقاله آمده است: «محتوای نیترات سیب‌زمینی در فصل بهار در میدان میوه و تره‌بار هروی و ملت بیشتر از محتوای نیترات سیب‌زمینی در فصل زمستان است، در حالی که در میدان میوه‌وتره‌بار لویزان در فصل زمستان محتوای نیترات سیب‌زمینی بیشتر از فصل بهار بوده است.»
بررسی‌های اسدی و فضلی نشان می‌دهد محتوای نیترات پیاز در فصل بهار در میدان میوه و تره‌بار هروی بیشتر از مقدار محتوای نیترات پیاز در فصل زمستان است، در حالی که در میدان میوه و تره‌بار لویزان و ملت، محتوای نیترات پیاز در فصل زمستان و بهار با هم برابر است. همچنین میزان نیترات پیاز در میدان میوه و تره‌بار ملت در هر دو فصل برابر میزان استاندارد برای گیاه مذکور یعنی ۹۰ ppm است.
بر اساس آن چه در این مقاله آمده است محتوای نیترات گوجه فرنگی در فصل بهار در میدان میوه و تره‌بار هروی و ملت بیشتر از محتوای نیترات گوجه‌فرنگی در فصل زمستان است در حالی که در میدان میوه و تره‌بار لویزان در فصل زمستان محتوای نیترات گوجه فرنگی بیشتر از فصل بهار بوده است.
در این مقاله بیان شده است: «نتایج حاصل نشان داد که بین نیترات دو فصل زمستان و بهار تفاوت معنی‌داری وجود داشت. مقدار نیترات اندازه‌گیری شده پیاز در فصل بهار در میدان میوه و تره‌بار هروی و همچنین محتوای نیترات سیب‌زمینی در فصل زمستان در میدان میوه و تره‌بار لویزان بیشتر از حد استاندارد سلامت بود. مقدار نیترات گوجه فرنگی در هر دو فصل کمتر از حد استاندارد بود.»
نتایج این پژوهش در اولین شماره هجدهمین دوره‌ی فصلنامه دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی منتشر شده است.
از جمله معیار‌های سلامت سبزی‌ها، عدم تجمع آلاینده‌هایی، چون نیترات در آن‌ها و متعادل بودن نسبت سایر عناصر ضروری مانند فسفر و عناصر ریزمغذی مانند آهن و روی است. در همین راستا، محققان در پژوهشی با عنوان" میزان نیترات برخی محصولات پرمصرف عرضه شده در میادین میوه و تره‌بار منطقه چهار تهران در بهار و زمستان"؛ این موضوع را بررسی کرده‌اند.
در این پژوهش که توسط سمانه اسدی، دانشجوی دوره کارشناسی ارشد گروه محیط‌زیست دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی و فائزه فضلی، دانشیار گروه محیط زیست دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی انجام شده، آمده است: «در این پژوهش از سه میدان اصلی میوه و تره‌بار منطقه چهار شهر تهران شامل میادین میوه و تره‌بار لویزان، هروی و ملت نمونه‌های مورد سنجش در دو فصل زمستان و بهار ۹۷ گردآوری شد. در هر نمونه‌برداری از هر کدام از اقلام کشاورزی شامل سیب‌زمینی، پیاز و گوجه‌فرنگی به صورت تصادفی سه عدد انتخاب شد.»
بیشتر بخوانید: تخم مرغ دوباره دو نرخی شد
به منظور آماده‌سازی نمونه‌ها ابتدا قسمت‌های غیرخوراکی آن‌ها جدا و پس از شست‌وشو، نمونه‌ها خشک و همگن شد. از آن جا که نیترات موجود در نمونه‌ها به نور و دما حساس بود و تجزیه می‌شد، نمونه‌های خشک شده جهت نگهداری بهتر به ظروف پلیمری عایق نور و دما منتقل و به آزمایشگاه مورد اعتماد سازمان محیط زیست انتقال داده شد.
پژوهشگران پس از اندازه‌گیری میزان نیترات، می‌گویند: «میانگین کل میزان نیترات اندازه‌گیری شده در نمونه‌های سیب‌زمینی، پیاز و گوجه‌فرنگی در فصل زمستان به ترتیب از راست به چپ ۷۳.۳۳ ppm، ۵۶.۶۶ ppm، ۲۶.۶۶ ppm و در فصل بهار ۸۰ ppm، ۶۶.۳۳ ppm و ۳۶.۷۲ ppm به دست آمد.»
نویسندگان این مقاله بیان می‌کنند: «بیشترین مقدار نیترات مورد بررسی مربوط به سیب‌زمینی است. این موضوع نشان می‌دهد که گیاه سیب‌زمینی بیشترین میزان نیترات را در خود تجمع دهد که می‌تواند به دلیل غده‌ای بودن سیب‌زمینی باشد. پایین بودن میزان تجمع نیترات در گوجه فرنگی ممکن است به دلیل بوته‌ای بودن آن باشد، زیرا تجمع نیترات در برگ‌های این بوته نسبت به محصول آن بیشتر است.»
در این مقاله آمده است: «محتوای نیترات سیب‌زمینی در فصل بهار در میدان میوه و تره‌بار هروی و ملت بیشتر از محتوای نیترات سیب‌زمینی در فصل زمستان است، در حالی که در میدان میوه‌وتره‌بار لویزان در فصل زمستان محتوای نیترات سیب‌زمینی بیشتر از فصل بهار بوده است.»
بررسی‌های اسدی و فضلی نشان می‌دهد محتوای نیترات پیاز در فصل بهار در میدان میوه و تره‌بار هروی بیشتر از مقدار محتوای نیترات پیاز در فصل زمستان است، در حالی که در میدان میوه و تره‌بار لویزان و ملت، محتوای نیترات پیاز در فصل زمستان و بهار با هم برابر است. همچنین میزان نیترات پیاز در میدان میوه و تره‌بار ملت در هر دو فصل برابر میزان استاندارد برای گیاه مذکور یعنی ۹۰ ppm است.
بر اساس آن چه در این مقاله آمده است محتوای نیترات گوجه فرنگی در فصل بهار در میدان میوه و تره‌بار هروی و ملت بیشتر از محتوای نیترات گوجه‌فرنگی در فصل زمستان است در حالی که در میدان میوه و تره‌بار لویزان در فصل زمستان محتوای نیترات گوجه فرنگی بیشتر از فصل بهار بوده است.
در این مقاله بیان شده است: «نتایج حاصل نشان داد که بین نیترات دو فصل زمستان و بهار تفاوت معنی‌داری وجود داشت. مقدار نیترات اندازه‌گیری شده پیاز در فصل بهار در میدان میوه و تره‌بار هروی و همچنین محتوای نیترات سیب‌زمینی در فصل زمستان در میدان میوه و تره‌بار لویزان بیشتر از حد استاندارد سلامت بود. مقدار نیترات گوجه فرنگی در هر دو فصل کمتر از حد استاندارد بود.»
نتایج این پژوهش در اولین شماره هجدهمین دوره‌ی فصلنامه دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی منتشر شده است.
منبع: ایسنا