اقتصاد۲۴- از آنجایی که هزینه احداث نیروگاه‌ها بسیار بالا است می‌بایست بهره وری نیروگاه‌های موجود را افزایش داد و در مرحله بعد احداث نیروگاه جدید در نظرگرفته شود.
بخش تولید برق که همان نیروگاه‌ها هستند، سرمایه‌برترین و مهمترین بخش در صنعت برق است. پایین بودن راندمان نیروگاه‌های برقی کشور از مهمترین ضعف‌های کشور در این صنعت است. در شرایطی که متوسط راندمان نیروگاه‌های برقی کشور‌های توسعه یافته بالای ۵۰ درصد است در کشور ما این نیروگاه‌ها با راندمان ۳۷ درصد کار می‌کند.
به گفته کارشناسان این حوزه، یکی از مشکلاتی که در شبکه برق کشور وجود دارد مشکلات و تلفات برقی است که نیاز به بودجه مناسب و بهینه‌سازی شبکه دارد.
در حال حاضر می‌توان به این نکته اشاره کرد که شاخص‌ها حکایت از این دارد که مدت‌هاست هدررفت انرژی و برق به بالاترین حد خود رسیده و دولت موظف بود خطوط فرسوده انتقال و نیروزگاه‌های تولید برق را تعمیر کند تا بیش از این شاهد اتلاف انرژی نباشیم.
از سوی دیگر، چون شدت مصرف انرژی در ایران سه برابر دنیاست و باید برای این موضوع که بخشی از آن مربوط به نفت و بخش دیگر در حوزه صنعت و همچنین در بخش تولید و توزیع برق است اقدامات اساسی انجام شود.
توقف در افزایش تولید برق
هدایت الله خادمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس دهم در گفتگو با اقتصاد ۲۴ با اشاره به اینکه قرار بود طبق برنامه‌های توسعه ۵ ساله، سالانه ۵ هزار مگاوات در کشور برق اضافه تولید شود، گفت: با این طرح نیاز کشور به برق تا حدود زیادی تامین و از قطعی آن جلوگیری می‌شد. این طرح تنها در سال ۸۹ اجرا شد و از آن به بعد هیچ تغییری در روند افزایش تولید برق صورت نگرفته است.
وی افزود: زمانی که مصرف به دلایل مختلف در کشور افزایش پیدا می‌کند و هنگامی که میزان تولید برق افزایش پیدا نکند طبیعتا با کمبود برق روبه‌رو می‌شویم، یعنی فرض کنید در حال حاضر کشور ما به سالانه ۶۰ تا ۶۵ هزار مگاوات برق برای روال عادی و عدم خاموشی، نیاز دارد، اما در مقابل آن مقدار تولید برق چیزی در حدود ۵۳.۵ تا ۵۴ هزار مگاوات است بنابراین در این میان نزدیک به ۸ هزار مگاوات کمبود وجود دارد. تامین این میزان کمبود برق در زمان پیک مصرف، مدیریت مصرف یا همان قطعی برق است لذا توقف در افزایش تولید برق تاکنون ادامه دارد.
مسئولان به وظایف خود عمل نکردند
خادمی تصریح کرد: بنابراین مشکل اساسی این حوزه عدم عمل مسئولان به وظایف خود برای تامین نیاز مربوط به این بخش یعنی تولید است؛ به عنوان مثال کارخانه‌های خودروسازی دائما در حال تولید هستند که البته تعدادی هم از رده خارج می‌شوند. در سیستم تولید برق علی رغم فعالیت مستمر این بخش جهت تولید، چیزی از رده خارج نمی‌شود، اما باید در نظر داشت که جمعیت دائما در حال افزایش و به دنبال آن مصرف و نیاز به برق نیز روند صعودی خواهد داشت؛ بنابراین لازم است برای تامین نیاز کشور سالانه ۵ هزار مگاوات برق بیشتری تولید شود تا بتوان جلوی قطعی برق را گرفت.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس دهم ادامه داد: در زمانی که در مجلس حضور داشتم در این رابطه وزیر نیرو را به مجلس خواستیم و از ایشان پرسیدیم که اگر این میزان اضافه تولید (۵ هزار مگاوات) تا سال ۹۵، سالیانه تولید نشود، باید سالی ۸ هزار مگاوات برق اضافی تولید کنید تا کشور با کمبود روبرو نشود که البته این مهم تحقق پیدا نکرد.
خادمی بیان کرد: از سوی دیگر قرار بود تعدادی از شرکت‌های کوچک برای ایجاد کارخانه‌های کوچک برق وارد حوزه تولید شوند که البته آمدند و تعدادی قرارداد بسته شد و کارخانه کوچک نیز ساخته شد، اما در نهایت فعالیت این بخش‌ها به دلایل مختلف از جمله مرقون به صرفه نبودن تولید متوقف شد.
دلسردی خصوصی‌ها از مشارکت در تولید برق
وی تصریح کرد: ورود شرکت‌های خصوصی به بخش تولید برق تجارتی بود. فعالان این بخش وارد عرصه تولید شدند اما با وجود موانعی همچون نحوه قراردادها، پاسخگویی دولت، تسهیل کردن شرایط حضور برای این شرکت ها، میزان پیش پرداخت‌ها و... تمامی این شرکت‌ها از دولت طلبکار شدند و از آنجایی که شرکت‌هایی که وارد تولید برق شده بودند شرکت‌هایی کوچک و نوپا بودند با حجم زیادی از مشکلات مالی روبرو شدند و دیگر توان ایستادن در برابر این مشکلات و ادامه فعالیت تولیدی را نداشتند و در نهایت تعطیل شدند.
خادمی درباره تبعات فرسودگی نیروگاه‌های برق کشور چنین توضیح داد: ادوات و تجهیزات مانند توربین، پمپ، لوله و ... در نیروگاه‌ها امروز با معضل فرسودگی روبروست. طبق استاندارد جهانی هر کدام از آن‌ها که عمر مفیدشان تمام شود باید به سرعت تعویض و یا تعمیر شوند، اما این رویه در نیروگاه‌های کشور اعمال نمی‌شود و موضوعی به نام استهلاک و فرسودگی وجود ندارد.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس دهم با بیان اینکه اکنون یکی از مشکلاتی که در شبکه برق کشور وجود دارد، تلفات برقی است که نیاز به بودجه مناسب و بهینه‌سازی شبکه دارد، ادامه داد: با شرایط مطرح شده برای تکمیل زنجیره تولید و همچنین افزایش راندمان آن نیاز به بودجه و مشارکت بخش خصوصی است. اگر قصد توسعه تولید و صنعت در کشور مطرح است باید روند افزایش تولید قطعا کلید بخورد در غیر این صورت نمی‌توان به موضوع توسعه خوشبینانه نگاه کرد.