اقتصاد۲۴ - «گشایش اقتصادی» به عنوان وعده اقتصادی حسن روحانی این روز‌ها با ابهام‌هایی همراه است. در حالی که اعلام شد این طرح از فردا قرار است در قالب فروش اوراق سلفی نفت به مردم عرضه شود، اما برخی‌ها این طرح را متفاوت از طرح پیش فروش پته‌های نفتی می‌دانند. با این همه، اما در شبکه‌های اجتماعی بحثی مطرح شد که فروش اوراق نفتی به مردم توسط دولت نوعی فریبکاری است. کاربران با محاسبه قیمت هر بشکه نفت یعنی ۹۴۴ هزار تومان و قیمت روز نفت ایران ۴۲ دلار متوجه شدند که دولت قیمت هر دلار را با مردم ۲۲۵۰۰ حساب کرده است، اما خیلی زود کارشناسان نسبت به آن واکنش نشان دادند.
از سوی دیگر با محاسبه قیمت هر بشکه نفت به قیمت ۹۴۴ هزار تومان مشخص می‌شود که دولت قیمت هر بشکه نفت را حدود ۴۲ دلار محاسبه کرده است، قیمتی که تا همین چند وقت پیش به دلیل شیوع ویروس کرونا و کاهش تبادلات تجاری در بازار‌های جهانی هم دست نیافتنی بود و مشخص نیست چرا دولت قیمت هر بشکه نفت را در حدود ۴۲ به مردم عرضه می‌کند!
اگرچه در برخی رسانه‌ها مطرح شد که فروش اوراق سلف نفت با فروش پته‌های نفتی متفاوت است و رسانه‌ها در انعکاس آن دچار اشتباه نشوند، اما با این حال، بازار سرمایه نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. شاخص بورس در ادامه کاهش خود طی چند روز گذشته باز هم بر مدار سقوط قرار گرفت، با این همه برخی کارشناسان دلیل این سقوط را اشتباه محاسباتی و یا جو روانی ناشی از طرح پیش فروش نفت می‌دانند. مضوعی که نشان می‌دهد عدم شفافیت دولت در ارائه طرح‌های خود همچنان سرمایه گذاران را دچار تردید می‌کند. هرچند برخی کاربران معتقد بودند این ریزش شاخص به صورت دستوری بوده تا مردم در طرح پیش فروش نفت شرکت کنند. موضوعی که نمی‌توان آن را تایید یا تکذیب کرد.
تفاوت اوراق سلف نفتی با عرضه نفت در بورس چیست؟
طبق روال هر سال اوراق سلف نفتی منتشر می‌شود که بر اساس برنامه ریزی‌های لحاظ شده قرار است یکشنبه ۲۶ مرداد عرضه شود. در واقع تفاوت این طرح با عرضه‌های مستمر نفت سنگین و سبک در بورس انرژی که پیش از این نیز انجام می‌شد، مشتری آن است.
در این زمینه ایسنا نوشته است: با هدف تامین مالی پروژه‌های اولویت دار شرکت ملی نفت ایران، امسال ۲۰۰۰ میلیارد تومان اوراق با نرخ حدود ۱۹ درصد و به صورت دو ساله منتشر خواهد شد.
در این زمینه ایسنا نوشته است: با هدف تامین مالی پروژه‌های اولویت دار شرکت ملی نفت ایران، امسال ۲۰۰۰ میلیارد تومان اوراق با نرخ حدود ۱۹ درصد و به صورت دو ساله منتشر خواهد شد.
اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام طبق روال سال‌های پیش منتشر می‌شود. سال‌های قبل هم این اوراق از سوی شرکت ملی نفت ایران منتشر می‌شد. آیین نامه این طرح نیز در سال‌های گذشته تدوین شده است و طرح جدیدی نیست.
البته این طرح با طرح فروش نفت دولت تفاوت دارد و آن هم این است که در طرح قبلی عرضه نفت در بورس انرژی، مشتریان آن عمدتا پالایشگاه‌ها بودند، ولی در طرح جدید، مردم نیز می‌توانند اقدام به خرید نفت کنند. همچنین طرح جدید دولت هنوز آیین نامه مدون و تصویب شده‌ای ندارد و این طرح طبق سنوات قبل هر ساله برای تامین مالی پروژه‌های نفت منتشر می‌شود. روز یکشنبه ۲۶ مرداد فروش این اوراق انجام خواهد شد.
در همین رابطه حسینی، کارشناس ارشد حوزه انرژی گفته است: این طرح همان طرحی است که هر سال شاهد انجام آن هستیم و ارتباطی با طرح جدید دولت ندارد.
وی با بیان اینکه اوراق سلف در گذشته نیز منتشر می‌شده و بحثی که رییس جمهور مطرح کرده موضوع دیگری است، افزود: در این خصوص نمی‌توان تا زمانی که نهایی شود نظر قطعی اعلام کرد.
وی با بیان اینکه اوراق سلف در گذشته نیز منتشر می‌شده و بحثی که رییس جمهور مطرح کرده موضوع دیگری است، افزود: در این خصوص نمی‌توان تا زمانی که نهایی شود نظر قطعی اعلام کرد.
فروش پته‌های نفتی به نفع اقتصاد خواهد بود؟
پیمان مولوی اقتصاددان در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: در خصوص فروش پته‌های نفتی باید پرسید که چه کار نمی‌شد با اوراق خزانه کرد که با اوراق نفتی می‌توان انجام داد. اوراق خزانه و بدهی که قبلاً منتشر می‌شد و تعمیق پیدا می‌کرد چه مشکلی داشت که از آن دست برداشتند و ابزار جدید تعریف کردند؟!
وی افزود: راه‌های زیادی برای تامین مالی وجود دارد. زمان برجام پیشنهاد شد که ذخایر نفتی را وثیقه تامین مالی کنند. از این نوع بحث‌ها زیاد پیش آمده است، اما هنوز متوجه نشدیم که مقبولیت و برتری اوراق نفتی با مبنای یورو و پته‌های نفتی وجه تمایزش با اوراق بدهی چیست.
مولوی تصریح کرد: به نظر می‌رسد این طرح باید در سطح جامعه کارشناسی پخته و بررسی شود تا اگر تاثیر منفی داشته باشد آن را کنار گذاشت. هنوز این طرح مشخص نشده و بررسی نشده که نقاط ضعف، قوت تهدید و فرصت‌های آن چیست.
وی با بیان اینکه گمانه زنی‌ها در این مورد به صورت کلی است، اظهار کرد: در صورتی که باید SWT این طرح استخراج شود تا با سایر ابزار‌ها مقایسه و بتوان درباره آن اظهار نظر کرد.
تاثیر اوراق سلفی نفت بر بازار سرمایه چیست؟
مولوی در این زمینه گفت: اوراق سلف نفتی که قرار است فردا ارائه شود متقاوت با فروش پته‌های نفتی است و عدد آن نیز چندان بزرگ نیست که بتواند بر بازار سرمایه اثرگذار باشد. تاثیر آن کاملاً ذهنی است. در واقع سهامداران به صورت روانی نگران عدم اتکای دولت به تامین مالی از بازار سرمایه است. هرچند خبر خوب این بود پذیره نویسی دارا دوم قرار است انجام شود، اما بازار هنوز نسبت به آن واکنش مثبت نشان نداده است.
وی تصریح کرد: کل اوراق نفتی که قرار است فردا یکشنبه به فروش برسد ۵۰۰ میلیارد تومان است در حالی که معاملات روز چهارشنبه که بازار منفی بود حدود ۱۲ هزار میلیارد تومان بود بنابراین عدد زیاد تاثیرگذاری در بازار سرمایه نخواهد بود.
دولت همچنان به بازار سرمایه اتکا دارد؟
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: آنچه که روی بازار تاثیر می‌گذارد تردیدی است که آیا دولت همانگونه که پیش از این صحبت می‌کرد به بازار سرمایه اتکا دارد یا نه؟ سوال این است که اگر دولت همچنان به بازار سرمایه اتکا دارد پس ابزار جدید تامین مالی برای چیست؟ حال باید دید این ابزار جدید چه منافعی برای دولت دارد که بازار سرمایه ندارد؛ بنابراین این مسئله باعث سردرگمی بین سهامداران حقیقی و بعضاً حقوقی شده است.
مولوی تاکید کرد: البته باید در نظر داشت که این مسئله جزو طبیعت بازار است که متاثر از اخبار دچار نوسان شود، اما تفاوت بازار سرمایه در کشور ما و سایر کشور‌ها در این است که اطلاعاتی که هر روز به خورد بازار داده می‌شود طبیعی نیست. مثلاً در نیویورک یا لندن، یکسری آمار‌های اقتصادی از مراجع معتبر داده می‌شود که بازار را تحریم می‌کند. خبر‌ها در کشور ما گاهاً در حد خبر هستند و ضمانت اجرایی آن به نسبت سایر کشور‌ها کمتر است و همین سرمایه گذاران را سردرگم می‌کند.
این اقتصاددان یادآور شد: عامل تاثیرگذار دیگر در بازار سرمایه بحث دلار است. فرض اینکه دلار قرار است به رقم‌های پایین‌تر هدایت شود و به خاطر همگرایی‌ای که بین دلار و شاخص بورس وجود دارد نتایج خود را دارد. در زمان صعود همگرایی کاملی وجود دارد، اما زمانی که دلار افت می‌کند شاخص آرامتر افت خواهد داشت.
وی افزود: حواسمان باشد با کاهش شدید دستوری نرخ دلار حتما نقدینگی تبدیل شده به دلار را به سمت سایر بازار‌های موازی و در اولویت اول بورس خواهد کشاند و بانک مرکزی نیز بدان واقف است!