ساجده رحیمی، اقتصاد۲۴ - امروزه گردشگری سلامت شکلی جدید از بازاریابی در صنعت گردشگری به حساب می‌آید و سهم بالایی از درآمد‌های نظام درمانی برخی کشور‌ها را به خود اختصاص می‌دهد.
گردشگری سلامت مفهوم گسترده‌ای دارد و به خدماتی که به بهبود و افزایش سلامتی فرد منجر می‌شود اطلاق می‌شود که شامل گردشگری پزشکی، گردشگری درمانی طبیعی، گردشگری صحت، تندرستی، رفاهی و یا پیشگیری می‌شود.
در نوع اول، گردشگری به منظور درمان بیماری و یا عمل جراحی انجام می‌شود، اما نوع دوم که به گردشگری درمانی طبیعی معروف است، گردشگر برای بهبود یک بیماری و یا گذراندن دوران نقاهت تحت نظارت یک پزشک قرار می‌گیرد که با استفاده از منابع طبیعی مانند چشمه آبگرم، دریاچه نمک، لجن‌درمانی، شنزار‌های رادیواکتیو و ... صورت می‌گیرد.
نوع سوم آن نیز شامل مسافرت به دهکده‌های سلامت و مناطق دارای چشمه‌های آب معدنی و آب گرم برای رهایی از تنش‌های زندگی روزمره و تجدید قوا بدون نظارت و مداخله پزشک می‌شود.
برنامه دهکده سلامت امروز از جمله برنامه های زیر مجموعه گردشگری سلامت است که آن را بسط یافته پروژه‌های شهر‌های سلامت سازمان بهداشت جهانی می‌دانند. برنامه شهر‌های سلامت ابتدا در کشور‌های صنعتی آغاز شد اما پس از مدتی به کشور‌های در حال توسعه نیز تسری یافت و به شکل دهکده‌های سلامت مورد استفاده قرار گرفت که هدف آن گسترش فعالیت‌های سنتی بهداشت روستایی با تاکید بر تامین آب و سیستم فاضلاب به شکل جامع بود. امروز این پروژه روستا را قادر می‌سازد تا از طریق بسیج مالی و انسانی، مسائل سلامت و کیفیت زندگی را مدنظر قرار دهند.
در حقیقت شهرک یا دهکده سلامت، فضایی درمانی، اقامتی و تفریحی است که با هدف ایجاد فضایی آرام برای بیماران و همراهانشان در نظر گرفته می‌شود و طیف گسترده‌ای از تشخیص و درمان را شامل می‌شود.
بیشتر بخوانید: دهکده سلامت در مناطق آزاد کشور ایجاد می‌شود
این شهرک‌ها برای درمان‌های طبیعی و دیگر روش‌های درمانی برنامه ریزی و طراحی می‌شوند که سطح بالایی از تامین آسایش جسمی و روانی را برای مخاطبان خود به ارمغان می‌آورد که می‌تواند ضمن خدمت به سلامت جامعه به توسعه اجتماعی و اقتصادی هم کمک کند.
بیش از نیمی از جمعیت جهان در روستا‌ها و مناطق روستایی زندگی می‌کنند و بیشتر کسانی که دسترسی به منابع آب سالم یا سرویس بهداشتی اساسی ندارند ساکنان روستایی هستند. امکان دادن به جمعیت روستایی برای محافظت و بهبود سلامت خود یک چالش بزرگ در سراسر جهان است و دهکده سلامت بیشتر به دنبال بهبود سلامت جوامع روستایی و جامعه محلی است.
برنامه دهکده سلامت از جمله برنامه‌ها برای توسعه یکپارچه روستایی محسوب می‌شود که علاوه بر مسائل بهداشتی و درمانی، سایر ابعاد پایداری را هم مدنظر دارد و در سال ۱۹۸۰ معرفی شد. پیش از آن در سال ۱۹۷۹ مجمع بهداشت جهانی هدف "بهداشت برای همه" را به عنوان مهمترین هدفش معرفی کرد.
در واقع صنعت گردشگری سلامت به سرعت در حال تبدیل شدن به صنعتی جهانی است و در ایران هم به دلیل وجود سطح بالای پیشرفت‌ها و دستاورد‌ها و تجهیزات پزشکی فرصت‌های جدیدی را ایجاد کرده است. سال ۱۳۸۲ اولین باری بود که گردشگری سلامت از سوی وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفت و در سال ۸۳ گردشگری درمانی به صورت مستقل ایجاد شد. شهر‌های فعال در این زمینه تهران، یزد، اصفهان و اردبیل هستند.
به گزارش مجمع جهانی اقتصاد، ایران در سال ۲۰۱۳ دومین کشور جهان از نظر ارزان بودن هزینه‌های درمانی و اولین کشور در رقابت پذیری قیمت گردشگری ورودی بود که اگر برنامه ریزی درست برای این ظرفیت مورد توجه قرار می گرفت می توانست تاثیر بسیاری بر گردشگری ایران بگذارد.
سال ۹۷ اولین دهکده سلامت در برغان استان البرز کلید خورد. این مجموعه و دهکده سلامت و گردشگری برای دوران نقاهت بیماران ریوی و ارتوپدی آماده شده بود و امروز با شیوع بیماری کرونا در اختیار بیماران کرونایی قرار گرفته است.
دهکده شادی و سلامت طرقبه یکی دیگر از برنامه‌ها برای توسعه گردشگری سلامت در کشور است که در طرقبه مشهد که یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری استان خراسان است در نظر گرفته شده است.
دهکده سلامت صبا قم هم در فاصله ۶۰ کیلومتری قم قرار گرفته که شامل امکاناتی نظیر دریاچه مصنوعی به همراه ورزش‌های آبی، رستوران، ویلا‌های اقامتی، پیست دوچرخه سواری و... می‌شود.
دهکده سلامت شیراز هم که وسعتی زیادی دارد به عنوان شهر سلامت شناخته می‌شود و در منطقه ویژه اقتصادی شیراز قرار گرفته و امکانات بهداشتی و اقامتی متنوعی دارد و از طرفی پارامتر‌های محیط زیستی در آن رعایت شده است. دهکده سلامت شیراز شامل بیمارستا‌هایی در سطح بین‌المللی با ۲۵۰۰ تخت، مراکز طب جایگزین، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی، مراکز پذیرایی و تفریحی و... می‌شود.
دهکده‌های سلامت به طور خاص در ارتباط با گردشگری سلامت، برای جذب بیماران خارجی دارای چندین ویژگی جذاب هستند و مناطق آزاد می توانند بهترین گزینه ها برای ایجاد چنین دهکده هایی برای جذب گردشگری باشند.
منطقه آزاد اروند بزرگ‌ترین منطقه آزاد ایران به جهت واقع شدن در مجاورت خلیج فارس و کشور عراق، از اهمیت استراتژیک اقتصادی، تجاری و سیاسی ویژه‌ای برخوردار است. کشور عراق برای این منطقه بهترین بازار هدف به‌خصوص در مقوله گردشگری است و هر ساله گردشگران زیادی را در حوزه‌های گردشگری سلامت و زیارت به کشور جذب می‌کند.
گردشگری سلامت مفهومی است که امروز بیش از گذشته مورد توجه مناطق آزاد ایران است و مناطقی مانند اروند که پتانسیل ایجاد این نوع گردشگری را دارند در پی آن هستند که این ظرفیت را گسترش دهند.
بیشتر بخوانید: تلاش برای ایجاد دهکده سلامت در منطقه آزاد اروند
به گفته قدرت اله طمیمیان، معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد اروند، ایجاد دهکده سلامت یکی از اهداف مهم این معاونت در کاهش ترافیک بخش مرکزی آبادان و تسریع در ارائه خدمات به صورت متمرکز در یک مرکز مجهز به شهروندان است.
وی همچنین افزود: باید فضایی را ایجاد کنیم که بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در بخش بهداشت و درمان ترغیب و تشویق شود چراکه مشکلات منطقه بسیار زیاد و اعتبارات سازمان منطقه آزاد اروند به تنهایی جوابگو نیست.
روز‌های کرونایی برای متولیان گردشگری سلامت یکی از بدترین روزهاست، اما برای ایران که پتانسیل‌های فراوانی برای تبدیل شدن به گردشگری سلامت و ایجاد دهکده سلامت دارد این فرصت می‌تواند برای ایجاد شهرک‌های سلامت در نظر گرفته شود تا پس از پایان یافتن این اپیدمی در جهان، مردم بتوانند برای آرامش روانی، سلامتی، تفریحی و گردشگری به این دهکده‌ها سفر کنند. این موضوع برای مناطق آزاد ایران به خصوص مناطقی مانند کیش و اروند که در این زمینه برنامه‌هایی دارند موفقیت بیشتری به همراه خواهد داشت.
سید مهدی موسوی در مورد مکان در نظر گرفته شده برای اجرای پروژه دهکده سلامت در منطقه آزاد اروند به خبرنگار اقتصاد ۲۴ گفت: سازمان منطقه آزاد اروند طی دو سه سال اخیر برنامه ریزی‌های متنوعی برای پروژه دهکده سلامت انجام داده است و یکی از این برنامه ها در نظر گرفتن مکانی مناسب برای اجرایی کردن این پروژه بود، در همین راستا ساختمان قدیم سازمان منطقه آزاد اروند به عنوان ساختمان دهکده سلامت در منطقه آزاد اروند در نظر گرفته شد.
مدیر محیط زیست، بهداشت و سلامت سازمان منطقه آزاد اروند در توضیح اهداف مورد نظر سازمان برای ایجاد این دهکده خاطرنشان کرد: دو هدف مهم برای دهکده سلامت اروند در نظر گرفته شده است که یک هدف آن در حوزه آموزشی دانشگاه‌ها و جذب دانشجوی خارجی است که مناطق آزاد به خصوص منطقه آزاد اروند از این مزیت برخوردار است و هدف دوم ارتقاء سطح سلامت منطقه هم به لحاظ خدمت به شهروندان منطقه و هم در حوزه گردشگری سلامت در جهت جذب توریسم گردشگری سلامت است؛ بنابراین با اختصاص ساختمانی به این منظور این کار در حال انجام است و مطالعات و پیگیری‌های لازم درباره انعقاد قرارداد با دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران و با مشارکت علوم پزشکی آبادان و سازمان منطقه آزاد اروند در حال انجام است.
مدیر محیط زیست، بهداشت و سلامت سازمان منطقه آزاد اروند اظهار کرد: سازمان، در حوزه گردشگری سلامت و اختصاص یک باب ساختمان عظیم و مجهز و آماده اجرای فعالیت‌های حوزه سلامت و دهکده سلامت آمادگی لازم را دارد و می‌توان گفت بیش از ۸۰ درصد این روند از جمله زیرساخت آماده است.
وی در پایان افزود: با توجه به مذاکرات و پیگیری‌ها با دانشگاه‌های مختلف، شرکت‌های سرمایه گذاری، پزشکان و... همه با نظر مثبت و میل به انجام این فعالیت پروژه را دنبال می‌کنند و ما هم امیدوار هستیم که در سال جاری اقدامات مثبتی در اجرای این پروژه و در راستای اجرای دقیق آن در منطقه صورت بگیرد.