اقتصاد۲۴ - زمانی که دانش آموز بودیم، روز‌های آخر شهریور ماه بوی مدرسه داشت، بوی دفتر نو و لوازم جدید مدرسه که از خریدنشان لذت می‌بردیم. اما حالا زور کرونا حتی به همین اتفاق‌های به ظاهر کوچکی که به درآمد خانواده‌های بسیاری گره خورده، رسیده است.
دانش آموزان می‌گویند برای امسال نیاز به خرید چندانی ندارند و فروشندگان هم می‌گویند کرونا امسال ضربه مهلکی به پیکره بازاری زده که تا پیش از این هم به خاطر وضعیت اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم، ضعیف شده بود. انگار که حالا به جای خودکار، کیف و دفتر، گوشی، تبلت و اینترنت لوازم التحریر‌های دنیای آنلاین کرونایی شده‌اند.
وقتی هیچ خبری از فروش نیست
تا سال قبل این موقع که می‌شد سراسر کشور پر از نمایشگاه‌های لوازم التحریری می‌شد که به مناسبت بازگشایی مدارس برپا می‌شدند، اما حالا که کرونا تبدیل به نقطه مرکزی تمام فعالیت‌ها و تصمیمات شده، دیگر خبری از هیچکدام نیست که البته به گفته فعالان این صنف اگر نمایشگاهی هم برپا می‌شد، هیچ مشتری در کار نبود.
خراسانی، مدیرعامل یک شرکت فروش لوازم التحریر است و تمام اقلام از خودکار و مداد گرفته تا کیف را به بازار عرضه می‌کند. او به خبرآنلاین می‌گوید: شیوع کرونا در وضعیت فروش این بازار، تاثیر مستقیم داشته، چون وقتی مدرسه به صورت مجازی باشد، روی مصرف لوازم تحریر اثر می‌گذارد.
او ادامه می‌دهد: با این حال نوشت افزار یک چیز مصرفی است، به طور مثال وقتی خودکار تمام شود قاعدتا فرد نیاز به خودکار دارد، پیش بینی من این است که مصرف وجود خواهد داشت و در یکی دوماه بعد تقاضا برای خرید لوازم تحریر بیشتر شود.
به گفته فعالان این صنف، اقلامی مانند کیف و جامدادی حالا تنها برای خیریه‌ها یا هدیه دادن خریداری می‌شوند و مغازه‌دار‌ها کمتر مشتری خرید این اقلام هستند و فروش این وسایل بیشتر از اقلام مصرفی مانند خودکار و دفتر رو به نزول بوده است؛ تولید کنندگان هم امسال نسبت به سال‌های قبل آهسته‌تر قدم برداشته‌اند و برخلاف قبل، حالا اول سفارش می‌گیرند و بعد تولید می‌کنند.
در این بین بیشترین فروش را هم اقلامی دارند که هم به عنوان لوازم‌التحریر برای مدارس و دانشگاه و هم برای ادارات کاربرد دارند. فروشندگان می‌گویند که برخی اوقات هم ناگهان تقاضا برای اقلام خاصی در بازار زیاد می‌شود، مثلا مدارس خوشنویسی را به برنامه خود اضافه می‌کنند و تقاضا برای وسایل مورد نیاز خوشنویسی بالا می‌رود.
نصراللهی، فعال بازار لوازم التحریر به خبرآنلاین می‌گوید: فروش خیلی کم شده و پایین آمده است؛ تا دو سه روز پیش قبل از این تعطیلی‌ها تولید کنندگان دفتر که به صورت انبوه هم تولید کرده بودند، جنسشان روی دستشان ماند و دارند قیمت تولید یا با ضرر می‌فروشند که بتوانند چک‌هایشان را پاس کنند.
او ادامه می‌دهد: درباره سایر اقلامی مانند خودکار و... هم شرایط همین طور است و کسی چیزی نمی‌خرد تا ضرر نکند. از نمایشگاه که خبری نیست و سال‌های قبل هم که نمایشگاه برپا می‌شد، مردم توان خرید نداشتند و کسی چیزی نمی‌خرید.
فاطمی، فعال دیگر بازار لوازم التحریر است و میزان افت فروش را در بالاترین حد خود می‌داند. او به خبرآنلاین می‌گوید: ما در حال حاضر حتی خیلی از اجناس را به این دلیل که فروش نرفته‌اند، با وجود اینکه برخی حتی تا ۵۰ درصد گران شده‌اند، با قیمت پارسال می‌فروشیم که تنها امورات‌مان بگذرد و چک‌هایمان برگشت نخورد.
او می‌گوید: هر سال وضعیت اصنافی که امکان فروش آنلاین دارند و نیاز نیست حتما به صورت حضوری برای خرید آن‌ها رفت، ضعیف‌تر می‌شود.
کاهش قدرت خرید یا کرونا؟
اما کرونا تنها دلیل رکود بازار لوازم التحریر نیست. فروشندگان می‌گویند که گرچه کرونا اوضاع را خراب‌تر از قبل کرده، اما پیش از این هم بالا رفتن ناگهانی دلار و قیمت‌ها توان خرید مردم را به کمتر از نصف کاهش داده بود.
خراسانی، فعال بازار لوازم التحریر در این رابطه می‌گوید: فروش لوازم التحریر دو سال است که با توجه شرایط اقتصادی یک سوم شده است؛ هم بحث افزایش قیمت دلار پیش آمد و هم گرانی کاغذ، به حدی که می‌گفتیم سال گذشته بدترین سال بود. امسال هم شرایط درست مثل سال قبل است و کرونا هم به مشکلات اضافه شده.
بیشتر بخوانید: گرانی ۲۰ درصدی لوازم التحریر در سال جاری
«بازار کشش ندارد» این حرف فروشندگان عمده و مغازه دارهاست. می‌گویند حتی رویمان نمی‌شود قیمت جدید را به مردم بگوییم و اجناس در قفسه‌ها مانده؛ مداد رنگی ۴۸ رنگی که تا چند سال پیش به سرعت تمام می‌شد، چه کسی آن را با قیمت ۲۰۰ هزار تومان می‌خرد؟ حالا در وضعیت فعلی خرید لوازم التحریر گزینه آخر سبد خانواده‌ها شده است.
سعید، که ۱۳ سال است مغازه لوازم التحریر دارد، به خبرآنلاین می‌گوید: تا چند سال قبل وضعیت بد نبود، اما یکی دوسال است که افت بیشتری کرده، چون قیمت‌ها به قدری بالا رفته که مردم یا نمی‌خرند یا به خرید برند‌هایی که کیفیت کمتری دارند، تمایل پیدا کرده‌اند. حالا هم که کرونا آمده و مدارس مجازی شده است که کلا کسی چیزی نمی‌خرد؛ نیمی از اجناسی که در مغازه من است، یک سال است که در مغازه است و خرید جدیدی نکرده‌ام.
حتی یک خودکار هم نخریدم
از این سمت ماجرا، یعنی از زبان دانش آموزانی که مشتری لوازم التحریر هستند هم ماجرا متفاوت نیست. می‌گویند با آنلاین شدن مدرسه، نیازشان به این اقلام خیلی کمتر از قبل شده و احتمالا حتی اگر خریدی هم داشته باشند، کمتر از سال‌های قبل خواهد بود.
تینا ۱۷ ساله و دانش آموز دوره متوسطه است، می‌گوید: من در یکی دو سال قبل هم لوازم التحریر خاصی برای شروع مدرسه نمی‌خریدم مگر اینکه مثلا کیفم خراب می‌شد یا وسایلم تمام می‌شد، امسال هم که اصلا نفهمیدیم سال تحصیلی قبلی کی به سال جدید وصل شد، حتی یک خودکار هم نخریدم.
اما مادر احسان که امسال کلاس اولی می‌شود، نظر متفاوتی دارد. او می‌گوید: اول دبستان و شروع مدرسه برای همه بچه‌ها اتفاق مهمی است و همیشه ذوقش را دارند. من برای اینکه پسرم با وجود شرایط فعلی خاطره خوبی از شروع مدرسه در ذهنش بماند، تمام وسایل و لوازم التحریر و کیف و ... را کامل خریدم.
زینب ۱۲ ساله هم مانند احسان امسال ذوق متفاوتی برای مدرسه دارد. می‌گوید که بالاخره دبستان را تمام کرده و وارد دوره اول متوسطه شده و از اینکه حس می‌کند بزرگ شده، خوشحال است. با این وجود می‌گوید: من هیچ لوازم التحریری نخریدم، چون اگر قرار است آموزش مجازی باشد، به دردم نمی‌خورد، اما درست تکلیف ما را مشخص نمی‌کنند. یک بار می‌گویند آموزش مجازی است و هفته بعد می‌گویند یک روز در هفته و بعدش در گروه مدرسه پیام می‌گذارند که حضور همه دانش آموزان اجباری است. اگر آموزش حضوری شود، باید وسایل جدید بخرم.