اقتصاد۲۴ - طی یک ماه گذشته و با شروع نوسانات و کاهش شاخص در بازار بورس، دولت و سازمان بورس برای به تعادل رساندن بازار تصمیمات مختلفی اتخاذ کرند، اما تا هفته گذشته هیچ‌کدام از تصمیمات و راهکارهای مطرح شده نتوانسته مانع از ریزش شاخص بورس شود. با این همه اما جلسه روز پنج شنبه شورای عالی بورس با سایر تصمیم‌ها کمی متفاوت بود.
اگرچه آخرین مصوبه شورای عالی بورس در روز پنج‌شنبه هنوز اجرایی نشده است اما کارشناسان و تحلیلگران نگاه مثبتی به آن دارند و پیش‌بینی می‌کنند این مصوبات اثرات مثبت کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت خود را بر بورس خواهد گذاشت و در آینده نزدیک شاهد بازگشت آرامش به بازار خواهیم بود، چنانکه البته در اولین روز کاری بعد از این مصوبه با رشد شاخص روبرو بودیم.
عباسعلی حقانی نسب کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با اقتصاد۲۴ در این خصوص می گوید: مصوباتی که خروجی جلسه شورای عالی بورس بود قاعدتاً در شرایط فعلی بازار تاثیر مثبت خواهد داشت.
وی می افزاید: در وهله نخست این مصوبات نشان می دهد که دولت و مجلس، عبرت هایی را از ریزش اخیر بورس گرفتند مبنی بر اینکه اگر قرار است تصمیم هایی گرفته شود باید به مختصات توده واری بازار توجه کنند.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه خاطرنشان می کند: باید توجه داشت که حدود 60 میلیون نفر با بازار سرمایه در ارتباط هستند و حدود 10 تا 15 میلیون نفر روزانه بازار را رصد می کنند. اگر مدیر تاثیرگذاری در کشور اعتقاد داشته باشد که بازار ارزندگی لازم را ندارد و باید آن را کنترل کرد به شدت در اشتباه است. بازار سرمایه در مقابل سایر بازارهای سوداگرانه مانند مسکن، ارز، خودرو، طلا و ... بسیار ارزنده تر است.
بررسی نقاط مثبت و منفی مصوبات شورای عالی بورس
حقانی نسب تصریح می‌کند: بازار سرمایه فعلاً در مرحله بی تحلیلی و توده وار به سر می برد که این موضوع به دلیل آن است که صف های خرید و فروش تعیین کننده هستند.
وی با بیان اینکه برخی از مصوباتی که اعلام شد از گذشته نیز وجود داشت، اظهار می کند: اما شرایط بازار سبب شد تا سریعتر به مرحله اجرا درآید. یکی از این مصوبات صندوق ثبات بازار سرمایه است که از منابع صندوق توسعه ملی تامین خواهد شد.
این کارشناس بازار سرمایه این مصوبه را خوب توصیف می کند و می گوید: از سال 94 باید این منابع به صندوق ثبات منتقل می شد اما چون عملاً دلارهای متعلق به صندوق توسعه ملی خرج شده است اثر تورمی ناشی از افزایش نقدینگی نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید: کمک صندوق توسعه، بورس را از بحران خارج می‌کند؟/ برندگان بازار سرمایه از زبان عضو شورای عالی بورس
حقانی نسب می افزاید: عده ای اعتقاد دارند که چون دلار تبدیل به ریال می شود اثر تورمی دارد اما وقتی آن دلار در یک فرآیندی پیش از آن تبدیل به ریال شده است اثر تورمی نخواهد داشت.
وی همچنین ادامه داد: مصوبه بعدی بر روی سهام خزانه بود که شرکت ها تشویق به خرید سهام خزانه شوند. این یکی از مزیت هایی است که در جهان وجود دارد و شرکت ها به دلیل اطلاعات بیشتری که نسبت به سایرین دارند قاعدتاً باید مدیریت و بازارگردانی سهام خود را به نحوی که منابع زیادی از شرکتشان خارج نشود، در دست داشته باشند که باید منابع مازاد خود را به سهام خود اختصاص دهند تا از این طریق برای سهامدارانشان ثروت آفرینی کنند.
حقانی نسب تاکید می کند: این نکته نیز قابل تامل است که شرکت ها نباید شخصاً بازارگردانی کنند و منابع خود را در اختیار سبدگردان ها قرار دهند تا به گونه بهتر مدیریت شود.
بانک ها عامل ریزش بورس؟
این کارشناس بازار سرمایه می افزاید: مصوبه بعدی تقویت نهادهای وابسته به بانک ها است. در واقع بلا اثر گذاشتن مواد 16 و 17 رفع موانع تولید در خصوص بانک هاست که به نظر می رسد این اقدام نباید صورت می گرفت، چرا که بانک ها باید بازخواست شوند که چرا در اردیبهشت ماه که عملاً تقاضای زیادی در بازار بود، دارایی های سهامی خود را عرضه نکردند. این کار در تضاد با فعالیت سیستم بانکی است اما ممکن است به صورت موقت برای فروش تدریجی دارایی های آنها مفید باشد.
وی یادآور می شود: اما اگر این اجرای مصوبه بلند مدت ادامه پیدا کند منجر به مشکلات زیادی برای اقتصاد کشور خواهد شد. همواره گفته شده بانک ها باید از حوزه سرمایه داری و بنگاه داری خارج شوند و کار خود را بکنند.
حقانی نسب با بیان اینکه ما تنها کشوری هستیم که همیشه تورم داریم، اظهار می کند: این به دلیل خلق نقدینگی در سیستم غلط بانکداری است. در دنیا پول به عنوان وسیله مبادله استفاده می شود اما در سیستم بانکی ما از پول به عنوان وسیله سرمایه گذاری استفاده می کنند.
وی تصریح می کند: یکی از دلایل ریزش های اخیر بازار مربوط به بانک ها هم می شود چرا که از یک طرف نرخ سود بانکی را بالا برد و از سوی دیگر تقاضا به حداقل رسیده بود و قیمت ها بالا رفت و دارایی های خود را فروختند.
تصمیم تاریخی بورس را بگیرید
حقانی نسب با بیان اینکه این مصوبات تصمیم های تاریخی نیست، می افزاید: این مصوبات در واقع کارهای عقب مانده است که به واسطه شرایط بازار توفیق اجباری برای اجرای آن فراهم شده است. این قوانین از قبل تصویب شده بود که احتمالاً به واسطه بوروکراسی موجود اجرایی نشده بود.
بیشتر بخوانید: آینده بازار سرمایه چه خواهد شد؟/ تکرار تجربه تلخ حبس نقدینگی
وی می افزاید: باید گفت که مصوبات شورای عالی بورس اگرچه برخی از آن برای بازار خوب است ولی به واقع تصمیم تاریخی نیست.
این کارشناس بازار سرمایه تصمیم تاریخی در بورس را از بین رفتن صف و پدیده صف نشینی در بورس ایران می داند و می گوید: در هیچ جای دنیا و در هیچ بازاری این پدیده دیده نمی‌شود اما متاسفانه در ایران همیشه در بازار سرمایه، صف وجود دارد.
حقانی نسب در عین حال می افزاید: پیشنهاد اصلاح مقررات کنترلی بورس برای جلوگیری از فرسایشی شدن بازار در روزهای منفی و افزایش قیمت سهام با حجم قابل قبول در روزهای مثبت را داریم.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح می دهد: همان طور که می دانید سه ابزار اصلی در اختیار نهاد ناظر برای کنترل بازار یعنی توقف نماد، دامنه نوسان و حجم مبنا است که دو ابزار اول توقف نماد و دامنه نوسان، نقد شوندگی بازار را از بین می برد و تنها حجم مبنا است که با توجه به مختصات توده واری و کم عمق بودن بازار، از فرسایشی بودن بازار جلوگیری کرده و بازار را به تعادل می رساند، لذا پیشنهاد این است که سازمان بورس حتی سیاست‌های کنترلی دامنه نوسانی خود را از طریق حجم مبنا اعمال کند و حتی برای روزهای بازگشایی سهام بدون دامنه نوسان اهرم حجم مبنا را اعمال کند.
حقانی نسب خاطرنشان می کند: این اقدام سبب می شود تا قیمت شکنی و نرخ شکنی در هر بازاری با حجم قابل قبولی همراه باشد لذا سه راهکار عملی برای آن وجود دارد.
وی تصریح می کند: نخست آنکه برای سه روز اول همراه با حمایت‌های اعلام شده، محدودیت دامنه نوسان برداشته شود و حجم مبنا به بیست برابر وضع موجود و یا درصد مناسبی از سهام شناور افزایش یابد. در گام بعدی برای روزهای بعد از اجرای بند ۱، محدودیت دامنه نوسان ده درصد گذاشته شود با حجم مبنای ۱۰ برابر حجم مبنای فعلی و یا درصدی مناسبی از سهام شناور.
این کارشناس بازار سرمایه می افزاید: در گام سوم در صورت ایجاد گره و صف در دو روز کاری بعد از اجرای بند ۲، اجرای دوباره مقررات بند ۱ عملی شود. این راهکار می تواند تا حد زیادی به بازار کمک کند.
جسارت تصمیم شجاعانه را داشته باشیم
حقانی نسب همچنین می گوید: همچنین به صندوق‌ها بر اساس میانگین نرخ معاملات روزانه اجازه تعدیل قیمت سهام موجود در سبدشان را بدهید.
وی تاکید می کند: زمانی که صف نباشد تحلیل و افق سرمایه گذاری بلند مدت جایش را می گیرد و مشکل توده‌واری و بی تحلیلی بازار هم از بین می رود چرا که بیشتر وحشت بازار از صف‌های فروش است.
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که تصمیم تاریخی در بورس این است که از ابزار سرمایه گذاری بلند مدت حرفه ای به جای ابزار کوتاه مدت غیر حرفه ای توده واری استفاده شود تا سازمان بورس صاحب یک سازماندهی منسجم شود.