آن گونه که سعید زرندی معاون طرح و برنامه وزارت صمت گفته است: «وزارت صمت برای به کارگیری ابزارهای نوین تأمین مالی با هدف جذب نقدینگی سرگردان در ۴ بخش برنامهریزی کرده است؛ اولین بخش پذیرش شرکتهای صنعتی و معدنی در بورس و فرابورس است که هدفگذاری جذب حداقل ۱۰۰ شرکت است؛ دومین بخش انتشار اوراق بدهی برای تأمین مالی شرکتهای صنعتی و معدنی به ارزش ۲۵ هزار میلیارد تومان است؛ سومین موضوع که وزارت صمت در حال دنبال کردن است تکمیل طرحهای نیمه تمام بالای ۶۰ درصد با استفاده از ظرفیتهای بازار سرمایه است که برای این بخش ۱۰ طرح دیده شده و در چهارمین بخش استفاده از ابزارهای نوین بانکی به ارزش ۵ هزار میلیارد تومان برای تأمین مالی زنجیره تولید از جمله صکوک، اوراق گام، قبض انبار و ظرفیتهای صنعت لیزینگ است.»
حدود دو سالی است که وزارت صنعت، معدن و تجارت برای حضور تولیدکنندگان در بورس تلاش میکند و اخیراً هم مصوب شده مجموعههای تولیدی که وارد بورس شوند تا مدت زمان مشخص از پرداخت مالیات معاف خواهند شد. از سال گذشته بورس به محلی تبدیل شد که میتوانست ارزش پول و داراییهای افراد را چند برابر کند بدین جهت خیلی از افراد برای آنکه ارزش پولشان حفظ شود، به سمت بورس رفتند، ولی طی چند وقت اخیر بورس روی خوش به سهامداران نشان نمیدهد.
تولیدکنندگان درباره کاهش ارزش سهام مختلف در بورس میگویند که اگر بورس بر مبنای تولید بود قیمتها واقعیتر میشد و هیچ زمان ریزش به شکل و شمایل فعلی در این بخش دیده نمیشد. محسن حاجی بابا رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی ایران از جمله افرادی است که از مدتها قبل نسبت به ریزش بورس هشدار داده و به «ایران» گفته بود: «نرخهایی که برای سهامها وجود دارد واقعی نیست و بورس باید به سمت واقعی شدن قیمتها حرکت کند؛ اعداد واقعی سهام پایینتر از آن چیزی است که این روزها برای آن تعیین میشود لذا برای برون رفت از این شرایط ضروری است که تولیدکنندگان وارد بورس شوند تا این بخش حفظ شود.»
بیشتربخوانید:برنامه اعطای یارانه سود تسهیلات به خریداران ماشین آلات معدنی ایرانی
آنگونه که روند پیشرفت حضور شرکتهای تولیدی و صنعتی در بورس دنبال میشود از مردادماه سال جاری جلسات تخصصی با شرکتها برگزار شده است تا آنها وارد بورس شوند و تولید با سرمایههای مردم رونق گیرد. در اولین جلسهای که برگزار شد ۹۷ شرکت اعلام آمادگی کردند که در آن مقطع ۸ مجموعه توانستند از خانها بگذرند و به بازار اوراق بهادار برسند. ۱۲ مردادماه از ۱۰۰ شرکت حضور یافته ۸ شرکت به بورس راه یافتند. ۱۹ مردادماه تعداد درخواستها به ۱۰۶ مجموعه رسید و مجدداً ۸ واحد تولیدی وارد بورس شدند. در جلسات مختلف روند استقبال شرکتهای تولیدی و صنعتی از بورس بیشتر شد.
سعید زرندی، معاون طرح و برنامه وزارت صمت در این باره میگوید: «از شهریورماه روند پذیرش به بورس رونق قابل توجهی گرفته است به گونهای که ۳۰ شهریورماه در جلسهای که بین وزارت صمت و شرکتهای تولیدی و صنعتی برگزار شد ۲۶۳ مجموعه درخواست حضور در بازار اوراق بهادار را دادند؛ البته هدفگذاری ما این است که ۵۰۰ شرکت و پروژه صنعتی و معدنی به بورس راه پیدا کنند.»
۱۱۵ شرکت در مرحله عقد قرارداد
او افزود: «تاکنون ۱۱۵ شرکت نسبت به عقد قرارداد با نهاد مالی و یا کارگزار مربوط برای انجام فرآیند پذیرش و یا انتشار اوراق اقدام کردند و در سال جاری ۴۰ شرکت به مرحله پذیرش در بازار سرمایه رسیدند از سویی ۳ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان اوراق بدهی توسط بنگاههای تولیدی در ۵ ماه اخیر منتشر شده است.» یکی از نکات مهم که در این دوره دنبال میشود و حدود دو ماه پیش حسن روحانی رئیس جمهوری در سلسه نشستهای افتتاح پروژههای مختلف به آن اشاره کرده بود، حضور معادن در بورس بود. خیلیها نسبت به این موضوع، موضعگیری کردند و اظهار داشتند که نمیتوان معادن را وارد بورس کرد. در این میان بهرهگیری از ظرفیت بازار سرمایه در بخش معادن به یک ضرورت در وزارت صمت تبدیل شده است؛ لذا قرار شده عرضه محصولات معدنی در بورس کالا و واگذاری معادن از طریق بازار سرمایه در سال جاری اجرایی شود. واگذاری کلی و یکجا هر پروانه بهرهبرداری معدن از طریق عرضه در بورس کالا، واگذاری پروانه بهرهبرداری معدن به عموم مردم از طریق اوراق بهادار و عرضه در بورس کالا و تأسیس شرکت سهامی عام معدن با انتقال تعدادی پروانه بهرهبرداری معدن و مجوز پذیره نویسی عمومی در دستور کار قرار گرفته است.
معادن غیر فعال منتظر واگذاری
معاون طرح و برنامه وزارت صمت درباره واگذاری معادن میگوید: «واگذاری معادن در بازار سرمایه یکی از اهداف وزارت صمت است که بر این اساس واگذاری معادن فعال و غیر فعال (تعطیل) دولتی و خصوصی دنبال میشود؛ واگذاری معادن فعال دولتی از طریق واگذاری کلی در بورس کالا و جزء به مردم در بورس کالا است. در معادن غیر فعال نیز لیست معادن مشخص میشود و پس از آن اطلاعرسانیهای لازم صورت میگیرد، بدین جهت ۵۰ معدن خصوصی فعال و غیر فعال اعم از پروانه اکتشاف، گواهی کشف و پروانه بهره برداری از طریق بازار سرمایه واگذار خواهد شد.»
واگذاری معادن دولتی کلید خورد
او با بیان اینکه واگذاری معادن دولتی در دستور کار است، یادآور شد: «استفاده از ظرفیتهای بخش خصوصی موفق و برندهای بزرگ در مرحله صدور مجوز پذیره نویسی، امکان استفاده از سرمایههای مردمی و منابع بازار سرمایه برای اجرای طرحهای بزرگ و تقویت روند تشکیل سرمایه و در نهایت انجام سرمایهگذاری در مقیاس بزرگ و رقابتپذیری بالا با ایجاد راهاندازی هلدینگهای سرمایهگذاری دنبال خواهد شد.»
زرندی با اشاره به اقدامات صورت گرفته به منظور بهرهمندی بنگاههای تولیدی از ظرفیت بازار سرمایه گفت: «پیگیری و هماهنگی برای راهاندازی ۱۰شرکت سهامی عام پروژه برای طرحهای منتخب و پیگیری و هماهنگی برای واگذاری ۵۰ معدن از طریق بازار سرمایه دنبال میشود در این میان باید عنوان کرد که تاکنون بالغ بر ۴۰۰ طرح نیمه تمام صنعتی برای استفاده از ظرفیت بازار سرمایه به منظور تأمین مالی و تکمیل طرح شناسایی شده است.»