اقتصاد۲۴ - وعده حسن روحانی درباره رایگان شدن برق هنوز هم نقل محافل است، هرچند مردم به اجرای چنین طرح‌هایی امید ندارند، اما صاحب‌نظران در این عرصه معتقدند اجرای چنین طرحی دور از انتظار نیست، اما مشروط به اجرای یکسری برنامه هاست که اگر دولت درباره آن شفاف سازی داشته باشد می‌تواند بهترین اقدام در راستای حمایت از اقشار ضعیف باشد.
اوایل شهریور سال جاری بود که در دولت مصوبه‌ای به تصویب رسید که برای حدود ۳۰ میلیون جمعیت ایرانی که خانواده‌هایی هستند که مصرف برق‌شان زیاد نیست و جزء لیست کم‌مصرف‌ها هستند تصمیم گرفته شد که پولی برای برق پرداخت نکنند، به شرط اینکه در همان رده کم‌مصرف باقی بمانند. حتی گروه میانه مصرف هم می‌تواند با کاهش مصرف، وارد این لیست شود؛ بنابراین برای اولین بار بعد از انقلاب می‌توانیم اعلام کنیم که برق مستضعفین جامعه مجانی خواهد بود.
به گفته رئیس جمهور شرط رایگان بودن هزینه برق منوط به مصرف پایین‌تر از میانگین مصرف خانوار است و خانوار‌های میان مصرف نیز با کاهش مصرف خود می‌توانند از این امکان برخوردار شوند.
مشمولان برق مجانی کم هستند و آسیبی به صنعت برق وارد نمی‌شود
در همین رابطه رضا پدیدار، رییس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: موضوع مطرح شده مبنی بر برق رایگان بخشی از خانواده‌ها نمی‌تواند آسیبی به صنعت برق کشور بزند، زیرا حجم این میزان اعلام شده بسیار کم است یعنی میزان تعیین شده در مصوبه دولت طیف کمی را در بر می‌گیرد.
پدیدار درباره طیف کمی که در برگیرنده برق مجانی هستند گفت: عمدتاً اشخاصی که می‌توانند شامل این طرح شوند بسیار کم هستند چراکه آن گروهی که خانه‌های خالی دارند و یا در سال چند روز از آن استفاده می‌کنند بسیار معدودند و اسامی این خانه‌ها در جایی درج و لیستی مبنی بر خالی بودن این خانه‌ها تهیه نشده است.
به گفته رییس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران، دولت در اجرای این طرح باید مراقب باشد تعلق گرفتن خانه‌هایی که مصرف پایین برق دارند صرفاً متوجه متمکنین جامعه نشود چراکه در نبود اطلاعات کافی درباره ثبت منازلی که تنها در طی سال یکی –دوماه مورد استفاده قرار می‌گیرد، به سایر اقشار کم مصرف ظلم می‌شود.
به گفته این فعال اقتصادی، زمانی که خانه‌ها خالی از سکنه باشد قاعدتا مصرفی هم ندارند و این ملاک یک شهروند کم مصرف در بخش برق نیست.
پدیدار به توضیح این طرح پرداخت و چنین گفت: چون ساختار اصلی طرح مجانی شدن برق خیلی شتابزده طراحی شده است، اصل ماجرا را به انحراف می‌کشاند و اظهار نظر‌هایی هم که در فضای مجازی وجود دارد هم اظهار نظر‌های شتابزده، غیر حرفه‌ای و افراطی است و با این وجود طرح به نتیجه نخواهد رسید.
بیشتر بخوانید: برق مفت و مجانی امید، وعده‌ای که به نظر سرخرمن می‌آید/ کمترین میزان برق مصرفی از ۴۰۰ کیلو وات بیشتر می‌شود
رییس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران تاکید کرد: دقیقاً مقامات مسئول در وزارت نیرو آمار تعداد کنتورها را دارند و لوکیشن و موقعیت مصرف کنندگان هم وجود دارد یعنی بر اساس سامانه‌ای که وزارت نیرو دارد که برای همه قبض مصرفی و کارکرد را صادر می‌کند، قاعدتاً شناسایی اقشار آسیب پذیر به لحاظ اینکه این قشر برق کمتری مصرف می‌کنند سخت نیست؛ این موضوع همان بحثی است که در ابتدا به آن اشاره شد یعنی چطور می‌خواهند تفاوت کم مصرفی را در خانواده‌هایی که بهینه مصرف را مدنظر دارند و خانوار‌های متمکن، اما کم مصرف آن هم به دلیل تعداد خانه‌های در اختیار تشخیص دهند.
به گفته این فعال اقتصادی در بخش انرژی، مدل‌های پیشرفته و توسعه یافته که در خیلی از کشور‌های جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد، راهبرد آن شناسایی افراد کم درآمد است یعنی در اکثر کشور‌های توسعه یافته افرادی که آسیب پذیرند را بر اساس شناسه‌هایی مشخص می‌کنند و این شناسه‌ها تعریف شده که اشتغال ندارند، درآمدشان چه میزان است، کمک‌های مختلف (غذا، دارو و ...) را از کجا می‌گیرند و ...؛ اینها همه در این سیستم تعریف شده است.
وی تصریح کرد: ولی در کشور این سیستم منسجم نیست و به صورت ماجرا‌های ناپیوسته مشغول به فعالیت هستند. ماجرا‌های ناپیوسته به این معناست که اینها، چون به یکدیگر اطلاع نمی‌دهند که از همدیگر اطلاعات گیرند و چک کنند این باعث می‌شود نتوانیم در نظام شناسایی افراد آسیب پذیر که برق کمتری مصرف می‌کنند به اینها معافیت داد و پول از آن‌ها نگیریم لذا نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم. بنابراین در ابتدا باید زیرساخت‌های سیستمی برای شناسایی افراد آسیب پذیر فراهم شود و وقتی که شناسایی شد آن موقع به اینها معافیت داده می‌شود که هر میزان که برق مصرف کردند از امتیاز بهرهمند شوند و هزینه زندگیشان تقویت شود.
طرح دولت در مجانی کردن هزینه برق شتابزده است
پدیدار یادآور شد: کاری که دولت انجام داده است کار بسیار شتابزده است چرا که در معرفی طرح، اطلاع رسانی ناقصی صورت گرفت و اقشار آسیب پذیر برای بهره مندی از طرح برق رایگان در آن دیده نشده است. نه بنده بلکه هیچ کارشناسی نمی‌تواند دقیقاً اظهارنظر دقیق کند که کدام افراد جزء آسیب پذیران هستند که باید از این طرح مساعدت شوند؟ مگر تمام خانه و ویلا‌هایی که در روستا‌ها ایجاد شده و درطول سال یکی -دو ماه استفاده می‌شود جزء کم مصرف‌ها تلقی می‌شوند؟
وی تصریح کرد: هر کسی که آمد و ۱۰۰ کیلووات برق کمتر مصرف کرد آسیب پذیر است؟ هیچ یک از این مولفه‌ها در طرح تعریف نشده و اگر هم لحاظ شده شفاف سازی نشده است، اما از آنجایی که ما در اتاق بازرگانی قبل ازمطرح شدن این طرح برخی نکات را هشدار داده بودیم امروز خیلی از نحوه اجرای این طرح در تعجب هستیم.
پدیدار تاکید کرد: لذا آن شخصی که رفته و یک اتاق، خانه، زمین خالی و ویلا در روستایی گرفته است که چند ماه یک دفعه می‌رود و در آن تفریح می‌کند شامل این طرح می‌شود؛ این یعنی مجانی کردن برق برای کم مصرف‌ها و حمایت از اقشار ضعیف جامعه؟
رییس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران با اشاره به این موضوع که البته به صورت شتابزده تعدادی از مسئولان وزارت نیرو گفتند ما نمی‌گذاریم این دسته وارد این طرح شوند و از مزایای استفاده کنند گفت: اما در عین حال مدلی برای نظام کنترلی در این طرح تعریف نشده است و فقط میزان کارکرد کنتور برق ملاک قرار گرفته است؛ این سیستم نادرستی برای شناسایی اقشار آسیب پذیر برای استفاده از این طرح ملی است.
پدیدار ادامه داد: قبل‌تر نیز ما این اظهارنظر را به دولت ارائه و هشدار داده ایم که مراقب باشند که این طرح فقط به اقشار آسیب پذیر برسد و این میزان مصرفی مقرر و تعیین شده را افزایش دهند برای اینکه آن تعداد اشتراکی که قرار است از این طرح بهرهمند شوند بسیار کم هستند.
این فعال اقتصادی در حوزه انرژی گفت: افرادی که می‌توانند در این طرح سهیم باشند عدد چهار- پنج میلیون نفری بیشتر نیست، پس بهتر است این تعداد را بر اساس محاسبات دفتر مطالعات اقتصادی که اعلام کرده بود ۸ میلیون خانوار را دربرمی‌گیرد، ملاک قرار دهیم.
این تحلیلگر در بخش انرژی در پایان با تاکید بر اینکه نباید همواره با حدس و گمان در بخش‌های مختلف اقتصادی به ویژه انرژی مصرفی مردم، برنامه ریزی شود گفت: در عصری که با بکارگیری از هوش‌های مصنوعی می‌توانند به راحتی از راه دور تمام بخش‌ها را کنترل و سیاست‌ها را اجرا کنند لزومی بر شوی تبلیغاتی نیست.