اقتصاد۲۴ - احتمالا گذر هر شهروند تهرانی، حداقل یک‌بار به مناطق شمالی ۱ تا ۳ خورده و چشمشان به جمال پر زرق برق واحد‌های مسکونی ویلایی آن مناطق افتاده است. خانه‌های پر دار و درختی که استخر، سونا و جکوزی تنها بخش کوچکی از امکانات آن به حساب می‌آید. قصد پرداختن به چگونگی شکل‌گیری این مناطق لاکچری را نداریم. اما مسئله اصلی مورد بحث، موضوع میزان مصرف آب روزانه در خانه‌هایی است که اندازه یک تفرجگاه عمومی سطح شهر درخت دارند و بعضا بیش از یک استخر نیز در آن‌ها مشاهده می‌شود.
به منظور پاسخ به پرسش میزان مصرف آب واحد‌های مسکونی لاکچری تهران به سراغ محمدرضا بختیاری، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران رفتیم. بختیار ابتدا به خاطره‌ای اشاره کرده و عنوان کرد: «چند وقت پیش در حال عبور از همین مناطق بودم که متوجه شستشوی فضای سبز و حیاط توسط صاحب یکی از این منازل شدم. پس از اینکه نسبت به حرکت این شهروند اعتراض کردم، پاسخ داد به شما مربوط نیست و پولش را می‌دهم.»
۴۷ درصد آب شرب تهران در مناطق ۱ تا ۳ مصرف می‌شود
مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، پس از نقل خاطره، در بیان آمار مصرف آب مشترکین پایتخت، عنوان کرد: «۲۰ درصد مشترکین شهر تهران به صورت متوسط و کمی بیشتر از متوسط مصرف می‌کنند، ۱۵ درصد پرمصرف هستند و ۵ درصد که شامل مناطق ۱، ۲ و ۳ شهر تهران می‌شود، بسیار پرمصرف هستند. ۶۰ درصد مردم نیز کم‌مصرف هستند.»
بختیاری با اشاره به این نکته که متاسفانه برخی از شهروندان از مشقت تامین آب اطلاعاتی ندارند و بی‌رویه مصرف می‌کنند، گفت: «راه حل این مشکل، فرهنگ‌سازی و واقعی کردن بهای هر متر مکعب آب است، زیرا در حال حاضر مردم تنها ۲۵ درصد بهای تمام شده آب را می‌پردازند.»
پر شدن استخر و آبیاری فضای سبز واحد‌های لاکچری تهران با استفاده از منابع بیت‌المال
توجه به اظهارات مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، موید مصرف بی‌رویه آب در مناطق ۱ تا ۳ تهران است، اما به راستی ساکنین این مناطق مرفه نشین تا چه میزان از بودجه دولتی را به واسطه مصرف آب از آن خود می‌کنند. به استناد جزئیات مطرح شده در آمار، میزان مصرف روزانه استان تهران معادل ۱.۳ برابر دریاچه چیتگر است. به عنوان مثال در تاریخ ۲۵ شهریور و ظرف تنها ۱ روز معادل ۳ میلیون و ۴۳۱ هزار متر مکعب آب در تران مصرف شده است. با توجه به اینکه ۳۸ درصد از میزان مصرف آب در استان تهران به بخش خانگی و شرب تعلق دارد.
ساکنین پایتخت در مدت یک روز ۱ میلیون و ۳۰۴ هزار متر مکعب آب مصرف کرده‌اند.
به منظور محاسبه میزان مصرف آب مشترکین پر مصرف ابتدا باید میزان مصرف این خانوار‌ها مشخص شود. به استناد آمار، ۴۷ درصد از میزان مصرف آب بخش خانگی مرتبط با استفاده پر مصرفین است که در مناطق ۱ تا ۳ شهر تهران ساکن هستند. یک حساب سر انگشتی مشخص می‌کند.
پر مصرف‌های لاکچری نشین در یک روز ۶۱۲ هزار ۷۷۶ متر مکعب آب مصرف می‌کنند.
جالب است بدانید، هزینه تامین و انتقال هر متر مکعب آب در پایتخت معادل ۲ هزار و ۷۰۰ تومان برآورد می‌شود. این در حالی‌ست که به صورت میانگین، آب با قیمت ۷۰۰ تومان برای هر متر مکعب فروخته می‌شود. در حقیقت هر دولت برای فروش هر متر مکعب آب نزدیک به ۲ هزار تومان یارانه می‌پردازد.
ضرب میزان یارانه دولتی در تامین هر متر مکعب آب در میزان مصرف مناطق ۱ تا ۳ تهران، این نکته را روشن می‌سازد که در هر روز ۱ میلیارد و ۲۲۵ میلیون تومان از بیت المال صرف پر کردن آب استخر‌های مناطق مرفه نشین تهران و آبیاری فضای سبز این واحد‌های مسکونی می‌شود.
توجه به آمار و محاسبات مطرح شده مشخص کننده این امر است که بخش عمده از یارانه‌های دولتی به جیب اقشار پردرآمد رفته و صرف موارد غیرضروری می‌شود. در حقیقت، ساکنین مناطق ۱ تا ۳ تهران در حالی سرانه مصرف ۴۳۰ لیتر آب به ازای هر نفر را دارند که در برخی از مناطق جنوب شرقی این کشور سرانه مصرف آب تنها ۱۵ لیتر به ازای هر نفر است.
پرمصرف‌های بهای واقعی آب را بپردازند
بر اساس گفته بسیاری از کارشناسان، نحوه قیمت‌گذاری آب یکی از دلایل اصلی نبود عدالت در بخش تقسیم یارانه‌های دولتی است.
در همین راستا، سیما غفاری، کارشناس حوزه انرژی، ضمن انتقاد از شیوه قیمت گذاری صنعت آب گفت: «متاسفانه این شیوه قیمت گذاری منجر به آن شده که مردم به پر مصرفی تشویق شوند. در حقیقت هرچه بیشتر مصرف کنید دولت یارانه بیشتری به شما می‌پردازد.»
این کارشناس حوزه انرژی، با اشاره به راهکار توزیع عادلانه منابع دولتی در این حوزه، تصریح کرد: «ادبیات تعیین بها با استفاده از پلکان مصرفی در دنیا مرسوم است و وزارت نیرو برای باز توزیع عادلانه منابع دولتی باید با توجه به پلکان مصرفی متفاوت قیمت آب را افزایش دهد. بدین ترتیب بسیاری از مشکلات فعلی صنعت آب در خصوص قیمت گذاری حل خواهد شد.»
به عبارت دقیق‌تر همان طور که دولت می‌تواند برق کم‌مصرف‌ها را رایگان کند، در طرف مقابل می‌تواند آب و برق ثروتمندان پرمصرف را با بهای واقعی به آن‌ها بفروشد. به این ترتیب یک الگوی منطقی برای قیمت‌گذاری آب و برق فراهم می‌شود.
استناد به جزئیات مطرح شده از سوی کارشناسان این نکته را مشخص می‌کند که پر مصرف‌های حوزه آب باید بهای مصرف زیاد خود را بپردازند تا علاوه بر رعایت عدالت توزیع منابع دولتی در بین مردم، از مصرف بی رویه این اقشار خاص جلوگیری شود.