اقتصاد۲۴ - قیمت واقعی دلار چقدر است؟ این سوالی است که شاید خیلی از مردم همواره در ذهن دارند که نرخ واقعی دلار متناسب با وضعیت اقتصادی کشور چقدر است؟ برخی عدد‌هایی را نیز درباره قیمت دلار مطرح می‌کنند که از ۲۰ هزار تومان تا حتی رقم‌های بالاتر هم عنوان می‌شود، اما واقعیت این است که قیمت دلار به هیچ کدام از این گمانه زنی‌ها پایبند نیست و روند صعودی خود را از ابتدای امسال تا به امروز پی گرفته است.
طی روز‌های گذشته، اما بانک مرکزی اعلام کرده است که برای متعادل کردن بازار ارز از روز دوشنبه ۲۱ مهرماه، روزانه ۵۰ میلیون دلار به بازار ارز تزریق می‌کند، سیاستی که البته همه دولت‌ها برای جلوگیری از بالا رفتن بی رویه قیمت دلار طی ۴ دهه گذشته اعمال کرده‌اند. اما آیا این سیاست می‌تواند نوید پایین آمدن قیمت دلار را حداقل در میان مدت بدهد؟
کارشناسان درباره قیمت دلار نظرات متفاوتی دارند. برای مثال کامبیز افسری، کارشناس بازار ارز در این خصوص به اقتصاد۲۴ می‌گوید: «قیمت دلار در حال حاضر از قیمت واقعی خودش پایین‌تر است. در همه جای دنیا نرخ ارز بر اساس نرخ تورم سنجیده می‌شود. با توجه به نرخ تورم، ارزان‌ترین چیز نرخ دلار و ارز است.
وی می‌افزاید: قیمت همه کالا‌ها طی امسال چند برابر شده است، اما نرخ ارز سرکوب شده است. جلوی فعالان بازار ارز و قیمت گرفته می‌شود و این مسئله در همه دولت‌ها بوده است، اما این سرکوب دوباره یک جای دیگر سرباز می‌زند. نرخ ارز باید از این باید بالاتر باشد.
افسری تصریح می‌کند: اینکه گفته می‌شود روزانه ۵۰ میلیون دلار وارد بازار می‌کنند یعنی در ۲۰ روز باید ۱ میلیارد دلار وارد بازار کنند؛ آیا بانک مرکزی می‌تواند چنین پولی را تزریق کند؟ این سخنان نسنجیده که مبنای عملیاتی ندارد تاثیر بدتری خواهد داشت.»
قیمت دلار حباب دارد؟
اما همه ماجرا این نیست. کارشناسانی هستند که معتقدند افزایش قیمت دلار همپای تورم یک سیکل معیوب مخرب است که هیچ گاه بازار ارز را به تعادل نمی‌رساند.
آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و اقتصاددان در این زمینه به اقتصاد۲۴ می‌گوید: نمی‌توان به هر قیمتی حباب اطلاق کرد. حباب تعریف و شرایط متفاوتی دارد. برای مثال طلا یک ارزش ذاتی دارد که اگر قیمت آن از ارزش ذاتی بیشتر باشد حباب محسوب می‌شود، اما این مسئله در ارز معنا پیدا نمی‌کند چرا که بالا رفتن قیمت دلار خود ایجاد تورم کرده است.
بیشتر بخوانید: تحریم‌های جدید بانکی تلنگر جدید به نرخ ارز خواهد زد؟/ انتخابات آمریکا تاثیری در اصل مشکلات اقتصادی ندارد
بغزیان تصریح می‌کند: کسانی که معتقدند باید همپای نرخ تورم، قیمت ارز بالا برود به معنای این است که در یک مارپیچ باطل قرار بگیریم که از یک طرف افزایش قیمت دلار به بالا رفتن تورم منجر شود و از سوی دیگر با بالا رفتن تورم دوباره قیمت دلار افزایش پیدا کند، در این شرایط هیچگاه به نقطه تثبیت نخواهیم رسید.
این استاد دانشگاه خاطرنشان می‌کند: دلایل بالا رفتن نرخ ارز مشخص است؛ وقتی کشوری در مقابل تحریم‌ها ایستاده است، صادرات آن کم شده، انتقال ارز هزینه‌بر خواهد شد، برخی از کشور‌ها مانند عراق پول‌ها را بلوکه می‌کنند و عده‌ای نیز در داخل کشور کالا‌های قبلا وارد شده را احتکار می‌کنند. در این شرایط هزینه تولید هم بالا رفته و همین مسئله منجر به افزایش تورم می‌شود.
وی تاکید می‌کند: همه این مشکلات زیر سر قیمت دلار است که آن هم تابع تحریم‌هاست. نمی‌توانیم بگوییم وضعیت بهبود می‌یابد اگر اتفاقی در تحریم‌ها رخ ندهد.
۵۰ میلیون دلار تزریقی به تعادل بازار کمک می‌کند؟
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که عرضه ۵۰ میلیون دلار بانک مرکزی می‌تواند به کاهش نرخ ارز منجر شود؟ می‌گوید: مسلماً افزایش عرضه ارز در بازار برای کاهش صف خرید‌ها اثرگذار است و پیش از این نیز بانک مرکزی این کار را انجام می‌داد، اما اینکه بانک مرکزی تا چه حد توان عرضه ارز در بازار را دارد و می‌تواند این روند را ادامه دهد جای سوال است.
بغزیان می‌گوید: بنابراین این اقدام بانک مرکزی اگر مستمر و بدون محدودیت باشد می‌تواند به کاهش قیمت دلار منجر شود. در عین حال دولت باید مانع از این شود که شرکت‌ها و یا بانک‌ها در بازار، ارز را درو کنند و ارز به نیاز اصلی خود برگردد.
وی می‌افزاید: به نظر می‌رسد به جای این کار اگر نیاز ارزی واردکنندگان را تامین کنند تا قیمت‌ها پایین آید عملاً به کاهش تورم منجر خواهد شد که در این شرایط قدرت خرید مردم بالا خواهد رفت و خود به خود از هیجان ارز کاسته خواهد شد.
این اقتصاددان یادآور می‌شود: اینکه بانک مرکزی روزی ۵۰ میلیون دلار به بازار عرضه کند اگر ادامه دار نباشد بعد از مدتی به جای اصلی خود بازخواهد گشت و دفعه بعد مجبور است تا ۱۰۰ میلیون دلار وارد بازار کند.
قیمت واقعی دلار چقدر است؟
بغزیان درباره اینکه قیمت واقعی دلار چقدر است؟ می‌گوید: نرخ ارز مانند تب و گرمای بدن است، از یک حدی به بالا یا به پایین، تعادل به هم می‌خورد. باید از یک نرخی در بازار حمایت شود که تولید ملی، اشتغال و تورم را در حد مطلوب نگه دارد.
وی تصریح می‌کند: اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها می‌دانند که هر چه ارزش یورو و دلار پایین‌تر بیاید به نفعشان است، اما یک تعادلی در نرخ هایشان ایجاد کرده اند و این نرخ شناور را در یک محدوده مشخص مدیریت می‌کنند، اما در کشور ما مشخص نیست شناور مدیریت شده یا مدیریت شناور شده است. اینکه صادرکننده بگوید اگر ۴۰ هزار تومان شود ارز را وارد می‌کنم و این اتفاق رخ دهد و یا بگوییم قیمت واقعی دلار ۲۰ هزار تومان است نمی‌توان آن را واقعی دانست.
این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: باید پرسید با کدام نرخ است که می‌توان هر چند سال یکبار خانه و خودروی خود را عوض کنید و یا زندگی استانداردی داشته باشیم؟ این نرخ بین ۳ تا ۵ هزار تومان است که هیچ امیدی به تغییر در این شرایط نیست. نرخ ارز باید بتواند تمام شاخص‌های اقتصادی را بهبود ببخشد نه فقط برای صادرکنندگان مفید باشد.