اقتصاد۲۴ - «سرمایه‌گذاری در بازار ارز خیلی پرریسک است؛ هر لحظه ممکن است هر اتفاقی در این بازار بیافتد». این صحبت‌های عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی است که البته دلار بدون توجه به آن تا ۳۲ هزار تومان هم رفت، اما حالا به دلایلی دیگر قیمت دلار کاهشی شده است، هر چند نوسان همچنان بالاست.
شاید بتوان گفت در پر نوسان‌ترین دوران تاریخی نرخ ارز در ۵ دهه گذشته به سر می‌بریم. قیمت دلار هر از چندگاهی بالا می‌رود و دوباره به صورت موقت پایین می‌آید. نکته جالب توجه آن است که روز چهارشنبه قیمت دلار هشت بار تغییر کرد و برای بار آخر نرخ صرافی به رقم ۲۸ هزار و ۳۰۰ تومان رسید. هر چند اخبار غیر رسمی نشان می‌داد که بازار ازر هیچ خریداری نداشت و دلال‌ها دلار را روی عدد ۲۴ یا ۲۵ هزار تومان خریداری می‌کردند، اما نرخ رسمی صرافی همچنان کمتر از این عدد نیامد.
از سوی دیگر، اما همواره صحبت‌های مطرح شده از سوی مسئولان چه در گفتگو با رسانه‌ها و چه در صفحه‌های اجتماعی شان در بیشتر مواقع خلاف در می‌آید. از مقاومت شاخص بورس یک میلیون ۶۰۰ هزار محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهوری تا وعده‌های چند باره پایین آمدن نرخ ارز توسط رئیس بانک مرکزی همه نشان از یک همبستگی معنادار بین نوسان‌ها و تلاطم‌های بازار با این دست از اظهار نظر‌ها است.
در واقع آنچه که مردم و فعالان انتظار دارند این است که مسئولان به جای تعدد اظهارنظر درباره وضعیت بازارها، همه آنچه در اختیار دارند را برای ثبات بازار به کار ببندند.
مقایسه اظهارنظر مقامات اقتصادی در ایران و آمریکا
آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در این خصوص می‌گوید: پیام‌های اینستاگرامی و غیر رسمی بیشتر جنبه رفع تکلیف از طرف مسئولیت دارد. یک سیاستگذار در حد بانک مرکزی هر اظهارش می‌تواند بسیار پر اهمیت باشد. برای مثال در کشوری مانند ایالات متحده آمریکا، رئیس بانک مرکزی اش در طول سال ۴ تا ۱۵ دقیقه صحبت می‌کند.
وی با بیان اینکه صحبت‌های رئیس بانک مرکزی بسیار برای اقتصاد آمریکا حساس است، اظهار می‌کند: تمام کلمات، حرکات بدن و جملات باید حساب شده و بدون هیچ سوگیری انجام شود. موضوع صحبت‌های او هم عموماً درباره نرخ بهره بین بانکی یا نرخ بهره اوراق است چرا که آن‌ها حساسیت اقتصاد ما نسبت به قیمت ارز را ندارند.
بیشتر بخوانید: دلار به استقبال ترامپ و بورس به استقبال بایدن رفته بود!
بغزیان تاکید می‌کند: با این حال این سخنان چنان برای اقتصاد این کشور مهم است که مانند موج رادیو روی صدم‌ها بحث می‌شود. در واقع صحبت‌های این مقام می‌تواند در نحوه سرمایه گذاری در این کشور موثر باشد، اما در کشور ما این موضوع حساس نشده است.
مردم بی اعتماد می‌شوند
بغزیان تصریح می‌کند: در کشور ما نرخ بهره برای افکار عمومی از درجه اهمیت کمتر برخوردار است، اما نرخ ارز بسیار مهم است. می‌بینیم که مسئولان از جمله رئیس بانک مرکزی مدام می‌گویند در بازار ارز نروید این بازار نوسانی است و ریسک دارد و هر وقت بخواهیم می‌توانیم قیمت را پایین آوریم. حال سوال اینجاست که چرا بانک مرکزی نمی‌خواهد قیمت ارز پایین آید؟
این استاد دانشگاه می‌افزاید: مشخص است که تزریق‌های موقتی نمی‌تواند بازار ارز را برای بلند مدت با ثبات نگه دارد. اگر با کاهش نرخ ارز، قیمت طلا و خودرو نیز کاهش یافت، فعالان در می‌یابند که این کاهش بلند مدت خواهد بود، اما کاهش قیمتی به صورت موقت به راحتی از سوی فعالان قابل ردیابی است.
وی تاکید می‌کند: متاسفانه وقتی صحبت‌های رئیس بانک مرکزی به طور چند باره محقق نمی‌شود دیگر مردم اعتمادی به این صحبت‌ها نمی‌کنند و حکایت همان چوپان را به یاد می‌آورد.
بغزیان خاطرنشان می‌کند: اگر بازار با ۵۰ میلیون دلار تزریقی خریداری ندارد باید پرسید با چه قیمتی این دلار عرضه شده است؟ آیا با قیمت ۲۰ هزار تومان به بازار عرضه شده یا با قیمت ۲۸ هزار تومان؟
سخنان رئیس بانک مرکزی از رئیس جمهور مهمتر است
این اقتصاددانمعتقد است: صحبتی که رئیس کل بانک مرکزی می‌کند از سخنان رئیس جمهوری بسیار مهمتر است، چرا که رئیس بانک مرکزی با متغیر‌های تخصصی در اقتصاد صحبت می‌کند که در بازار تعیین کننده است. این صحبت‌ها می‌تواند در تصمیم‌های فعالان اقتصادی تا اقتصاد خرد خانواده‌ها تاثیرگذار باشد.
وی تصریح می‌کند: بانک مرکزی در حال حاضر اگر قیمت دلار را بیش از اندازه کاهش دهد انگشت اتهام به سمت خودش خواهد رفت که اگر می‌توانسته چرا زودتر پایین نیاورده است. اگر متغیر هیجان را دخیل بدانیم هم اتفاقی باعث تحریک هیجان نشده است.
بغزیان یادآور می‌شود: بنابراین اگر بانک مرکزی می‌تواند دخالت کند چرا اجازه بالا رفتن ۱۰ هزار تومانی قیمت دلار را می‌دهد؟ آیا قرار است سقف جدیدی در قیمت کشف شود؟ به طور قطع اگر این کاهش و ثبات ادامه دار نباشد نخستین ایستگاه برای بالا رفتن ارز ۳۳ هزار تومان است و بعد از آن دوباره بالا خواهد رفت.