اقتصاد۲۴- به نظر می‌رسید با کاهش نرخ ارز در چند وقت اخیر تاثیر آن بر قیمت کالا‌های مصرفی و خدماتی بیش از هر حرکت تاکتیکی دولت ظهور کند، اما متأسفانه تأثیر ریزش قیمت ارز بر بازار بسیار ناچیز بود.
سیر صعودی نرخ ارز به بالای ۳۰ هزار تومان چنان لرزه قیمتی به بازار کالا و محصولات به ویژه کالای اساسی انداخت که اقشار مختلف جامعه ناگزیر از این گرانی ترجیح دادند از خرید کالا عقب نشینی کنند تا جایی که بازار‌های مختلف در رکود قرار گرفتند.
به دنبال افزایش سرسام آور نرخ ارز قیمت همه کالاها و خدمات تحت تاثیر قرار گرفت، به طوری که مشاهدات میدانی از بازار نشان می‌دهد قیمت بیشتر کالاها بیش از سه برابر افزایش را تجربه کرده است.
دلیل چسبندگی قیمت ها چیست؟
حالا این پرسش در ذهن مردم مطرح می‌شود که چرا با افزایش قیمت دلار، قیمت کالاها افزایش می‌یابد، اما با کاهش قیمت دلار، قیمت کالاها کاهش نمی‌یابد و هنوز در بازار چسبندگی قیمت‌ها وجود دارد؟
در همین رابطه کامران ندری، کارشناس حوزه پولی، در گفتگو با اقتصاد۲۴ به تشریح دلایل چسبندگی قیمت‌ها پرداخت و گفت: تنها عامل افزایش قیمت کالاها نرخ ارز نیست، عوامل متعددی در افزایش قیمت کالاها مؤثر است.
وی ادامه داد: به طور مثال بخش عمده کالا‌های اساسی باید از خارج وارد شود و اگر نتوانند این کالاها را وارد کنند مشکل برای بازار‌های مصرفی و اساسی ایجاد خواهد شد. با این شرایط قیمت کالا‌های اساسی در داخل افزایش پیدا می‌کند و دردسر گرانی ارز تأثیر زیادی بر بازار خواهد داشت.
ندری گفت: اگر به طور کلی در مورد این موضوع صحبت شود رشد بالای نقدینگی که در اقتصاد ما به صورت یک معضل نهادینه شده است، از عوامل به وجود آمدن تورم محسوب می‌شود، یعنی اگر نرخ ارز را هم بتوانند کنترل کنند و رشد نقدینگی تداوم و استمرار داشته باشد، افزایش بیش از حد نرخ تورم را در اقتصاد خواهند داشت.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی با تأکید بر اینکه تورم فقط ارتباط به نرخ ارز ندارد گفت: تورم به رشد نقدینگی هم ارتباط پیدا می‌کند؛ به طور مثال اگر رشد نقدینگی و نرخ ارز را هم کنترل کنند اما به یک باره قیمت حامل‌های انرژی بالا رود، یک تورم ناشی از فشار هزینه را ایجاد می‌کنند بنابراین در افزایش قیمت‌ها افزایش نرخ ارز یک عامل است و عوامل دیگر هم هستند که مؤثرند.
این کارشناس حوزه پولی گفت: نرخ ارز بعد از انتخابات آمریکا و مشخص شدن برنده این انتخابات به لحاظ روانی یک سقوطی تاریخی داشت، اما در حال حاضر مجدد به روال قبل برگشت و شاخص‌ها به سمت بالا در حرکت است؛ چون معمولا این تأثیر، یک تأثیر روانی است. انتخاب بایدن درست است که تا حدودی جو روانی مثبت برای بازار‌های ایران ایجاد کرد، اما به لحاظ واقعی تحریم‌ها که هنوز برداشته نشده است؛ نفت را نمی‌توانیم بفروشیم و بانک مرکزی و بانک‌های ایران کماکان تحریم هستند.
عوامل گرانی کالای اساسی
ندری گفت: هر روز یکسری تحریم جدید اعمال می‌شود بنابراین در واقعیت هیچ اتفاقی نیفتاده است و انتخاب بایدن یک جو روانی بود که می‌توانست بیشتر از این ادامه پیدا کند؛ تصور من قبلا این بود که بر اثر جو روانی مثبتی که اتفاق می‌افتد دلار مدتی در سطوح پایین‌تر از ۲۳ تا ۲۴ تومان باقی می‌ماند، اما در کشور ما هر شخصی برای خودش اظهارنظر می‌کند.
بیشتر بخوانید: دولت، مردم را به گرانی روزانه کالاها عادت داده است
این تحلیلگر مسائل اقتصادی افزود: جالب است پس از ریزش قیمت ارز و انتخاب بایدن، بلافاصله عده‌ای بر طبل بی تأثیری انتخاب بایدن بر اقتصاد ایران کوبیدند در حالی که باید انتظار کشید و منتظر سیاست‌های جدید دولت آمریکا بود، نه اینکه با برخی اطلاع رسانی‌های اشتباه شرایط بازار را برهم بریزند و کاری کنند که دلار از کانال ۲۳ به ۲۷ هزار تومان بازگردد.
به گفته ندری، حتی امیدی که در مردم در زمینه کاهش قیمت‌ها بر اثر کاهش نرخ ارز به موجب انتخاب بایدن به وجود آمده بود می‌توانست بر کاهش نرخ تورم نیز کمک کند اما برخی از مسائل وجود دارد که مانع اجرای چنین اتفاقاتی می‌شود.
این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: عمده رسانه‌ها دست کسانی است که مخالف هر نوع برقراری رابطه با آمریکا هستند لذا در این فضا امید را استشمام نمی‌کنند، این جو فقط القای ناامیدی می‌کند و می‌گوید بایدن که انتخاب شد هیچ چیزی حل نمی‌شود و حتی ممکن است از زمان ترامپ هم بدتر شود؛ اینها القای ناامیدی است یعنی آن چیزی که خود مردم فکر می‌کردند می‌تواند اثر مثبت داشته باشد در این فضای مسموم، در این جو نامساعد بلافاصله تبدیل به ناامیدی می‌شود و نرخ ارز شروع به برگشت به اوج خواهد کرد.
این تحلیلگر مسائل پولی گفت: کاهش قیمت ارز بر روی قیمت کالا‌های اساسی شاید در پروسه زمانی کوتاه تأثیرگذار باشد، اما قطعاً عواملی همچون نقدینگی و سایر پارامتر‌های سیاست‌های پولی – مالی کشور و از همه مهمتر ایجاد جو روانی می‌تواند مسیر قیمت کالا‌های اساسی را تعیین کند.