اقتصاد۲۴ - منابع بودجه ۱۴۰۰ از سه محل نفت، مالیات و انتشار اوراق مالی خواهد بود که در زمینه نفت، با توجه به میزان صادرات سال جاری برنامه‌ریزی شده است؛ رئیس سازمان برنامه وبودجه یکی از منابع بودجه ۱۴۰۰ را از محل فروش نفت عنوان کرده که با توجه به میزان تحقق صادرات برنامه ریزی شده است.
این درحالی است که بر مبنای اظهارنظر محمدباقر نوبخت فقط ۶ درصد درآمد نفتی مورد انتظار در سال ۱۳۹۹ محقق شده است.
برآورد‌های اولیه برای نفت بشکه‌ای ۴۰ دلار در بودجه ۱۴۰۰ موضوعی است که این روز‌ها مورد نقد و بررسی کارشناسان قرار گرفته است.
نکته مهم در تحقق قیمت نفت در بودجه این است که برای تعیین قیمت نفت باید در بازار به عرضه و تقاضا توجه شود؛ این در حالی است که ماه‌های زیادی عرضه در بازار به دلیل کاهش رشد اقتصادی با کاهش همراه بود.
از سوی دیگر موضوع برداشتن تحریم‌ها از مسیر فروش نفت ایران است که هنوز رویکرد دولت آینده آمریکا در موضع گیری با تحریم‌های نفتی ایران در ابهام است.
از این رو به اعتقاد کارشناسان تغییر سیاست‌های تحریمی درباره ایران با باز شدن فصل جدیدی از مذاکرات پیرامون در نظر گرفتن حقوق ایران اقدامی زمانبر خواهد بود و معلوم نیست آیا ایران می‌تواند بر حق فروش نفت که با خروج آمریکا از برجام و ایجاد کارزار فشار حداکثری به شدت رو به کاهش گذاشت، دست یابد یا خیر؟
محدودیت‌های فروش نفت از بین می‌رود؟
در همین رابطه کامران ندری، اقتصاددان در گفتگو با اقتصاد۲۴ اظهار داشت: پیش بینی تحقق نفت ۴۰ دلاری در بودجه ۱۴۰۰ سخت، اما قابل دسترسی است چراکه مشخص نیست بایدن به برجام برمی‌گردد یا خیر و یا محدودیت‌های فروش نفت از بین می‌رود یا خیر؟
بیشتر بخوانید: عوامل تأثیرگذار بر تحقق درآمد‌های نفت ۴۰ دلاری
ندری گفت: در صورت برداشتن تحریم‌ها با توجه به ظرفیت‌های تولید، دولت فروش نفت به میزان یک میلیون بشکه در روز را از سر می‌گیرد و می‌تواند به راحتی سهم از دست داده نفت ایران را در بازار جهانی بازپس بگیرد.
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) تأکید کرد: شاید در ابتدا سخت باشد، اما فروش یک میلیون بشکه در روز برای ما امکانپذیر باشد مشروط بر اینکه دولت جدید آمریکا به برجام برگردد و اکنون در مورد این مسئله نمی‌توان اظهارنظر قطعی داشت.
نفت ۴۰ دلاری معقول است
به گفته این تحلیلگر مسائل اقتصادی، قیمتی که برای هر بشکه نفت در بودجه ۱۴۰۰ درنظر گرفته‌اند ۴۰ دلار است. البته با توجه به پیش بینی‌ها به نظر می‌رسد این نرخ، نرخ مناسبی باشد یعنی به احتمال زیاد اقتصاد جهانی بعد از کرونا روی مسیر رشد قرار می‌گیرد و تقاضا برای سوخت‌های فسیلی بیشتر می‌شود، با این اوصاف با توجه به چشم اندازی که از سال آینده وجود دارد قیمت نفت در بودجه رقم نامعقولی به نظر نمی‌آید.
ندری ادامه داد: با توجه به ساخت واکسن کرونا و احتمال رشد اقتصادی، می‌توان امیدوار بود که قیمت نفت از ۴۰ دلار پایین‌تر نرود تا بخواهد باعث کسری بودجه کشور شود، اما نکته مهم این است که با چه عددی می‌توان نفت را به فروش رساند!
این اقتصاددان افزود: تحقق اهداف بودجه با نفت ۴۰ دلار به پارامتر‌های متعددی وابسته است. یکی از این موارد میزان تقاضا در بازار جهانی است یعنی اگر تقاضای نفت به علت گسترش شیوع کرونا کاهش پیدا نکند و اعمال محدودیت، قرنطینه، تعطیلی و منع رفت و آمد در کشور‌های مختلف منجر به کاهش میزان خرید نفت نگردد.
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) یادآور شد: نکته حائز اهمیت دیگر قیمت نفت در بودجه در این است که کاهش تقاضا در کنار افزایش عرضه، پایین آمدن قیمت نفت را به همراه نداشته باشد تا دولت بتواند با توجه به قیمت درنظر گرفته شده نفت در بودجه طبق برنامه‌ها حرکت کند.
وابستگی اقتصاد کشور به درآمد‌های نفتی کم شود
به گفته ندری، در کل نمی‌توان به میزان فروش نفت در سال آینده به طور قطعی خوشبین بود، همانطور که اشاره شد این موضوع به تصمیمات دولت آمریکا برمی گردد هرچند طی سال‌های اخیر ایران توانست با وجود تحریم‌ها فروش نفت هرچند کمتر از گذشته را داشته باشد.
وی تصریح کرد: با توجه به مشکلات و تنگنا‌های اقتصادی کشور بعد از تحریم‌ها، استفاده از درآمد‌های نفتی تا یک مدتی اجتناب ناپذیر است و نهایتاً دولت مجبور خواهد شد به اتکای درآمد نفتی یک بخشی از صدماتی که به اقتصاد کشور وارد شده را ترمیم کند.
ندری گفت: طی سال‌های اخیر از سوی دولتمردان و کارشناسان تأکید شده است که باید به تدریج وابستگی بودجه دولت به نفت کاهش یابد و در بلندمدت وابستگی اقتصاد کشور را به درآمد‌های نفتی کم کنیم، این کار، اگرچه کار سختی برای اقتصاد ما است که پایه توسعه آن بر مبنای قیمت و فروش نفت پایه گذاری شده، اما شدنی است.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی تأکید کرد: رفع وابستگی اقتصاد به نفت کار ساده و آسانی نیست. در ۴۰ سال گذشته اقتصاد بر مبنای درآمد‌های نفتی برنامه ریزی شده اما حالا می‌خواهند این وابستگی را به تدریج به پایین‌ترین سطح برسانند.
ندری گفت: در هر صورت باید سیاست‌های اقتصادی به شکلی طرح ریزی شود که با نوسانات قیمت نفت شکننده نباشد، از سوی دیگر دولت با درآمد‌های جایگزین می‌تواند بهترین ترمیم کننده در نبود ارز‌های نفتی را پیش بینی کند.
این اقتصاددان افزود: شاید قیمت نفت ۴۰ دلاری یک قیمت مناسب برای اقتصاد ۱۴۰۰ باشد، اما باید دولت تکان‌های ناشی از رفتار‌های داخلی و خارجی را برای تحقق برنامه‌ها و اهداف بودجه در سال آینده را از همین امروز در نظر داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق(ع) در پایان با تأکید بر اینکه قیمت ۴۰ دلاری نفت در بودجه آتی کشور رقمی قابل دسترسی است، گفت: البته شرایط اقتصادی حاکم و برنامه ریزی بودجه‌ای باید به گونه‌ای باشد که اقتصاد بیش از این آسیب نبیند گفت: هرچند تعیین قیمت نفت در بودجه در اولویت است، اما میزان فروش آن از نکاتی است که باید در نظر گرفته شود.