اقتصاد۲۴ - ستاد تنظیم بازار مهرماه قیمت‌های جدید تخم‌مرغ را تصویب و اعلام کرد، اما تولیدکنندگان می‌گویند مصوبه ستاد قبل از افزایش قیمت نهاده‌ها بود و به‌همین دلیل در حال حاضر تخم‌مرغ در بازار با افزایش قیمت نسبت به مصوبه ستاد تنظیم بازار عرضه می‌شود. قیمت هرکیلو تخم‌مرغ در مرغداری به ۱۴ هزار و ۲۰۰ تومان افزایش یافته در حالی که ستاد تنظیم بازار این قیمت را ۱۲ هزار تومان تصویب کرده است. در خصوص قیمت تخم‌مرغ، یک مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی به «ایران» گفت: «این وزارتخانه با توجه به افزایش قیمت نهاده‌ها که اخیراً در ستاد تنظیم بازار به تصویب رسید، از ستاد درخواست کرده با افزایش قیمت تخم‌مرغ موافقت کند و ما منتظر تصمیم‌گیری و اعلام نظر نهایی آن‌ها هستیم.» این مقام مسئول افزود: اگر تصمیمات جدید برای کنترل بازار تخم‌مرغ اخذ نشود، ممکن است این بازار ملتهب شود. به‌همین دلیل از ستاد تنظیم بازار درخواست کردیم قیمت‌های جدید برای تخم‌مرغ مصوب شود. ما منتظر هستیم ببینیم آیا ستاد استدلالات وزارت جهاد را برای افزایش قیمت تخم‌مرغ می‌پذیرد یا خیر.
بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار قیمت عرضه تخم‌مرغ ۳۰ عددی بسته‌بندی شناسنامه دار دارای زنجیره سرد حداکثر ۳۱ هزار تومان، تخم‌مرغ ۲۰ عددی ۲۲ هزار تومان، تخم‌مرغ ۱۵ عددی ۱۸ هزار تومان، تخم‌مرغ ۹ عددی ۱۱ هزار تومان و تخم‌مرغ ۶ عددی ۷ هزار تومان است که این سقف قیمت خواهد بود و برند‌های دیگر زیر این عدد باید رقابت کنند.
قیمت بازار.
اما اکنون در فروشگاه‌ها قیمت تخم‌مرغ بالاتر از قیمت‌های مصوب ستاد تنظیم بازار است. تخم‌مرغ بسته‌بندی ۳۰ عددی تقریباً نایاب است، اما قیمت تخم‌مرغ ۲۰ عددی بسته‌بندی ۳۰ هزار و ۴۰۰ و برخی برند‌ها ۳۸ هزار و ۸۵۰، ۱۵ عددی ۲۳ هزار و ۲۵۰ تومان، ۹ عددی ۱۷ هزار و ۹۰۰ و ۶ عددی ۹ هزار و ۳۰۰ تومان است. با این حال تولیدکنندگان می‌گویند تخم‌مرغ بدون مشکل عرضه می‌شود و کمبودی در بازار نیست، اما قیمتها افزایشی است.
حذف واسطه‌ها
متولیان تولید و تنظیم بازار، افزایش قیمت نهاده دامی را به‌عنوان مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ اعلام می‌کنند. اما در این میان حضور دلالان یا واسطه‌ها در بازار هم عامل مؤثر دیگری در افزایش قیمتها است. در این خصوص کاظم خاوازی، وزیر جهاد کشاورزی از حذف واسطه در بازار مرغ خبر داده و اظهار کرده که این وزارتخانه به‌عنوان متولی تنظیم بازار مرغ و تخم‌مرغ «در تدارک کنترل بازار تخم‌مرغ» است.
دلایل تولیدکنندگان برای افزایش قیمت
ناصرنبی‌پور، سخنگوی اتحادیه مرغداران در گفتگو با «ایران» در خصوص عرضه تخم‌مرغ با قیمتی بالاتر از قیمت‌های ستاد تنظیم بازار، گفت: قیمت‌هایی که ستاد تنظیم بازار مصوب کرده قبل از افزایش قیمت نهاده‌ها بوده است. در ۲۰ روز گذشته قیمت نهاده‌ها ۲۰ تا ۳۰ درصد گران شده است. سویا از کیلویی ۲۷۰۰ به ۳۲۵۰ تومان و ذرت از ۱۳۰۰ به ۱۷۰۰ تومان رسیده است.
او افزود: البته قیمت‌های ستاد تنظیم بازار در صورت تأمین صددرصدی نهاده با قیمت ۴۲۰۰ تومان است در حالی که کمتر از ۵۰ درصد نهاده با قیمت دولتی به دست تولیدکنندگان می‌رسد. افزایش قیمت نهاده هزینه تولید را افزایش داده و تولیدکنندگان مجبورند برای به‌دست آوردن سود تولید، محصول خود را به قیمت بالاتری بفروشند.
وی گفت: مرغداران مجبورند برای رفع کمبود نهاده به بازار آزاد مراجعه کنند. تأمین نشدن سهمیه نهاده‌های دولتی سبب ایجاد کمبود و کاهش تولید در واحد‌های مرغ تخم‌گذار شده است، زیرا مرغداران مرغ‌های خود را به کشتارگاه تحویل می‌دهند. اما این کاهش تولید به معنی عدم تأمین در بازار نیست و هیچ مشکلی در تأمین نداریم. باید به این موضوع هم اشاره کنم که به‌خاطر تأمین نشدن نهاده‌ها، کیفیت خوراک طیور هم پایین آمده و برخی مرغداری‌ها به جای ذرت یا سویا پودر گوشت یا خوراک‌های بی‌کیفیت دیگر را به مرغ می‌دهند که کاهش کیفیت خوراک موجب کاهش تخم‌گذاری است. به گفته نبی‌پور، قیمت هر کیلو تخم‌مرغ در مرغداری از ۱۲ هزار تومان به ۱۴ هزار و ۲۰۰ تومان افزایش یافته است. او افزود: تولیدکنندگان منتظر تصویب قیمت‌های جدید از سوی ستاد تنظیم بازار هستند. در عین حال برخی فعالان بازار کمبود تولید و کاهش عرضه تخم‌مرغ در بازار را علت افزایش قیمت اعلام می‌کنند.
سخنگوی اتحادیه مرغداران در خصوص میزان تولید تخم‌مرغ در کشور گفت: تولید تخم‌مرغ روزانه ۲۹۰۰ تا ۳ هزار تن است که به‌خاطر کمبود و افزایش قیمت نهاده ۱۵ درصد تولید کاهش یافته است. اما در این شرایط هم ۳۰۰ تن مازاد تولید تخم‌مرغ داریم. علت این مقدار کاهش تولید، گرانی نهاده و کشتار مرغ زودتر از موعد است. وقتی مرغ زودتر از موعد به کشتار می‌رسد به‌دنبال آن کاهش تولید تخم‌مرغ را داریم.
عوارض جدید برای صادرات
صادرات تخم‌مرغ از دیگر دلایل افزایش قیمت در بازار عنوان می‌شود. اما نبی‌پور با رد این دلیل گفت: ما ۳۰۰ تن مازاد تولید داریم که ۱۰۰ تن آن صادر می‌شود پس این عدد صادراتی نمی‌تواند دلیل افزایش قیمت تخم‌مرغ باشد. فعالان بازار، اما معتقدند با افزایش قیمت تخم‌مرغ، دولت باید در صدور مجوز صادرات این محصول دست به عصا حرکت کند. بر اساس تصمیم دولت، از ابتدای مهرماه صادرات تخم‌مرغ از همه گمرکات کشور بدون عوارض امکان پذیر نیست و سقف صادرات ۵ هزار تن در ماه است. اما امید گیلان‌پور معاون وزیر جهاد کشاورزی در گفتگو با «ایران» از تعیین عوارض جدید صادرات تخم‌مرغ خوراکی خبر داد و اعلام کرد تا مشخص شدن عوارض جدید، برای جلوگیری از قطع صادرات، تخم‌مرغ با همان نرخ قبلی عوارض صادرات صورت بگیرد.
به گفته گیلان پور، پیرو مصوبات کارگروه تنظیم بازار عوارض صادراتی تخم‌مرغ خوراکی تا آبان‌ماه سال‌جاری ۳۵۰۰ تومان به ازای هرکیلوگرم تعیین و ابلاغ شده است. اما با توجه به اینکه تعیین عوارض جدید در دستور کار قرار دارد، تا زمان ابلاغ میزان عوارض جدید، رقم اعلامی ۳۵۰۰ تومان به ازای هرکیلوگرم برای تخم‌مرغ خوراکی به گمرک اعلام شده تا مشکلی برای فرآیند صادرات ایجاد نشود.
رد شایعه بیماری
در خصوص افزایش قیمت تخم‌مرغ، خبر‌هایی مبنی بر شیوع بیماری نیوکاسل در مرغداری‌ها منتشر شده که موجب کاهش تولید شده است. سخنگوی اتحادیه مرغداران هم تأیید می‌کند که بیماری نیوکاسل در مرغداری‌ها شیوع داشته و بر عرضه تخم‌مرغ تأثیر گذاشته است. اما محمدباقر مقدس، مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور سازمان دامپزشکی کشور در گفتگو با «ایران» شیوع بیماری در مرغداری‌ها را تکذیب کرد. او گفت: امسال در کشور، کمترین مشکل را در خصوص بیماری‌های طیور داریم و ما امسال را سال خوبی از نظر سلامت طیور ارزیابی می‌کنیم.
مقدس افزود: نظارت بر مرغداری‌ها به‌صورت مداوم است و هربیماری‌ای به سرعت به سازمان دامپزشکی گزارش می‌شود. در مورد بیماری نیوکاسل هم تاکنون فقط یک گزارش از خراسان جنوبی دریافت کرده‌ایم که در آن منطقه بیماری نیوکاسل در ۳ مرغداری مشاهده شده و علت آن هم واکسیناسیون نادرست گزارش شده است. اما در تهران یا شهر‌های دیگر هیچ گزارشی از شیوع این بیماری در مرغداری‌ها نداشتیم.
به‌گفته مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور سازمان دامپزشکی، باوجود افزایش قیمت واکسن، واکسیناسیون در تمام مرغداری‌ها انجام می‌شود و هیچ مرغداری حاضر نیست با این هزینه‌های تولید به‌خاطر غفلت در واکسیناسیون، تولید خود را از دست بدهد. مقدس در مورد بیماری آنفلوانزای پرندگان و مشاهده آن در کشور گفت: در ۳ منطقه کشور بیماری آنفلوانزای پرندگان در میان طیور وحشی دیده شده است، اما در هیچ مرغداری شیوع این بیماری را نداریم. در فریدونکنار، سد رود ارس در اردبیل و تالاب میقان در استان مرکزی، مواردی از آنفلوانزا در میان پرندگان دیده شده است.
راه حل نهایی
به‌منظور کاهش وابستگی ارزی برای تأمین نهاده، وزیر جهاد کشاورزی اظهار داشته که دولت برای تولید نهاده برنامه‌هایی دارد. به گفته خاوازی «در صورت اجرای طرحی که در دست داریم می‌توانیم سه و‌نیم میلیون تن نهاده دامی تولید کنیم. الزامات طرح آماده شده است و این طرح می‌تواند شروعی برای خودکفایی در تأمین نهاده‌های دامی باشد.» با توجه به وابستگی بیش از ۹۰ درصدی تأمین نهاده به واردات، با اینکه ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات نهاده اختصاص می‌یابد و بر اساس آمار بانک مرکزی، بیشترین ارز تخصیصی برای واردات نهاده‌ها است، اما قیمت مرغ و تخم‌مرغ افزایشی است. به گفته کارشناسان اقتصادی، حذف ارز چندنرخی و همچنین تلاش برای تولید خوراک دام می‌تواند پایداری و ثبات را در بازار پرتقاضای مرغ و تخم‌مرغ ایجاد کند.