اقتصاد۲۴ - در این گزارش به بررسی عملکرد شرکت‌های بیمة خصوصی در شش ماهة نخست سال جاری، تغییرات آن‌ها نسبت به نیمة نخست سال ۹۸ و مقایسة عملکرد آن‌ها با یکدیگر می‌پردازیم.
بر اساس آمار‌های منتشرشده در سامانة کدال بورس، شرکت بیمة پاسارگاد با مانده دارایی حدود ۱۰۴ هزار میلیارد ریال بیشترین مانده دارایی را در بین شرکت‌های خصوصی بیمه‌ای به خود اختصاص داده و در این زمینه همچون سال گذشته گوی سبقت را از شرکت‌های خصولتی بیمه‌ای ربوده است. (در پایان اسفند ماه سال قبل رتبة نخست به لحاظ مانده دارایی در اختیار شرکت بیمة دی بود با توجه به عدم انتشار صورت‌های مالی شرکت در زمان تألیف این نوشتار از انعکاس اطلاعات مربوط به آن در گزارش صرف‌نظر شده است. پیش‌بینی می‌شود مانده دارایی‌های این شرکت در پایان شهریور ماه سال ۹۹ نیز در بین سه شرکت برتر باشد) شرکت‌های بیمة بزرگی همچون آسیا، دانا و البرز از این نظر در رتبه‌های بعدی قرار دارند؛ اما روند فعلی جا ماندن این سه شرکت از شرکت‌های بیمة خصوصی در سال‌های آینده دور از انتظار نیست.
اما آنچه از میزان کمی دارایی‌های یک شرکت به ویژه در صنعت بیمه مهم‌تر است، کیفیت دارایی‌ها و یا به عبارتی ترکیب دارایی‌های آن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ سرمایه‌گذاری‌ها (اعم از کوتاه‌مدت و بلندمدت) به صورت میانگین با وزنی حدود ۳۶ درصد و بیشترین سهم از دارایی شرکت‌های بیمه را به خود اختصاص داده‌اند که این رقم نسبت به اسفند ماه سال قبل با افزایش حدود ۵ درصدی همراه شده است. در نقطة مقابل سهم مطالبات از بیمه‌گذاران و نمایندگان حدود ۲۷ درصد بوده که این عدد نسبت به اسفند ماه سال قبل با افت ۳ درصدی همراه شده است. دارایی‌های ثابت مشهود (مثل ساختمان)، سایر حساب‌های دریافتنی و موجودی نقد نیز دیگر اقلام مهم دارایی‌ها در شرکت‌های بیمه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند.
هر چند آمار رسمی از سوی بیمة مرکزی در مورد حق بیمة دریافتی صنعت بیمه اعلام نشده است؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد شرکت‌های مورد بررسی در شش ماهة نخست سال جاری در مجموع ۲۳۵ هزار میلیارد ریال حق بیمه دریافت کرده‌اند که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد حدود ۳۶ درصدی همراه شده است. در این میان دو شرکت نیمه دولتی بیمة آسیا و دانا رتبه‌های اول و دوم را به خود اختصاص داده‌اند. شرکت بیمة زندگی خاورمیانه کمترین میزان از حق بیمة دریافتی در میان شرکت‌های بیمه را داشته است. با این حال این شرکت رتبة نخست را به لحاظ نرخ رشد حق بیمه در میان شرکت‌های گروه داشته است. کاهش حق بیمة دریافتی در شرکت بیمة آرمان از مهم‌ترین نکات در بررسی مقایسه‌ای عملکرد شرکت‌ها در شش ماهة نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل است.
همچنین آمار‌ها نشان می‌دهد در شش ماهة نخست سال ۹۹ شرکت‌های بیمه، حدود ۸۲ درصد از حق بیمة دریافتی خود را به صورت مستقیم نزد خود نگاه داشته و حدود ۱۸ درصد دیگر از آن را اتکایی کرده‌اند. این در حالی است که درصد نگهداری در ۱۲ ماهه سال ۹۸ حدود ۷۹ درصد بوده است. در این بین شرکت بیمة کارآفرین بیشترین سهم نگهداری را در میان شرکت‌های بیمه داشته این در حالی است که سهم حق بیمة واگذاری اتکایی از سوی شرکت‌هایی همچون بیمة خارومیانه، ما، معلم، ملت، نوین، رازی و سرمد بیشتر از ۲۰ درصد بوده است.
نسبت خسارت، یکی از اصلی‌ترین معیار‌های ارزیابی شرکت‌های بیمه به شمار می‌رود که نشان می‌دهد این شرکت‌ها چه میزان از حق بیمة دریافتی خود طی یک دوره را به عنوان خسارت پرداخت کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد شرکت بیمة دانا با نسبت خسارت حدود ۶۷ درصدی ضعیف‌ترین عملکرد را در بین شرکت‌های بیمة خصوصی در شش ماهة نخست سال ۹۹ داشته است. در سوی مقابل نیز سه شرکت بیمة زندگی خاورمیانه، پاسارگاد و تجارت نو همچون سال ۹۸ بهترین عملکرد را در مقایسه با سایر شرکت‌ها از این نظر داشته‌اند.
برای مقایسة عملکرد شرکت‌ها در حوزة بیمه‌گری از معیار حاشیه سود عملیات بیمه‌ای استفاده شده است. در این زمینه (بدون توجه به عملکرد شرکت در زمینة سرمایه‌گذاری) شرکت‌های البرز، حکمت، ملت، پارسیان، سرآمد گروه بوده‌اند؛ این در حالی است که عملیات بیمه‌ای در شرکت‌های بیمة کارآفرین، رازی، معلم و ما با زیان سنگین همراه بوده است. نکتة بسیار مهم آنکه به لحاظ تعدادی شرکت‌هایی که عملیات آن‌ها در شش ماهة زیان‌ده شده نسبت به شش ماهه و ۱۲ ماه سال ۹۸ بیشتر شده است.
در کنار امور مربوط به بیمه‌گری و سرمایه‌گذاری که دو حوزة مهم در صنعت بیمه به شمار می‌روند شرکت‌های بیمه همچون شرکت‌های فعال در دیگر صنایع، هزینه‌هایی با نام عمومی، اداری و پرسنلی دارند که نوسانات در این هزینه‌ها عمدتاً به هنر مدیریت مدیر شرکت مربوط می‌شود. برای تعدیل رقم این هزینه نسبت به اندازة متفاوت شرکت‌ها، این عدد عمدتاً به صورت درصدی از درآمد اصلی شرکت (در صنعت بیمه حق بیمة دریافتی) سنجیده می‌شود. مقایسة شرکت‌های صنعت بیمه در شش ماهة نخست سال ۹۹ نشان می‌دهد بیمة خاورمیانه حدود ۴۵ درصد از حق بیمة دریافتی خود را صرف هزینه‌های عمومی و اداری کرده که با توجه به نوپا بودن شرکت قابل قبول است.
مجموع عملکرد شرکت‌های بیمه در حوزة عملیات بیمه‌ای و سرمایه‌گذاری با لحاظ کردن هزینه‌های عمومی و اداری و سایر درآمد‌ها و هزینه‌های غیر عملیاتی به سود یا زیان خالص منجر می‌شود. آمار‌ها نشان می‌دهد در شش ماهة سال ۹۹، سه شرکت بیمة خاورمیانه، حافظ و سامان با ثبت حاشیه سود خالص بیش از ۷۰ درصدی بهینه‌ترین عملکرد را نسبت به حق بیمه‌های جذب‌شدة خود داشته‌اند. در سوی مقابل شرکت بیمة میهن تنها شرکتی است که حاشیة سود منفی به ثبت رسانده است. با این همه ممکن است برخی قرارداد‌های عمده در حوزة عملیات بیمه‌ای یا شناسایی سود در حوزة سرمایه‌گذاری در شش ماهة دوم سال محقق شود؛ بنابراین قضاوت در این زمینه را باید به عملکرد شرکت در پایان سال موکول کرد.
در مجموع پنج شرکت در پایان اسفند ماه سال ۹۸ زیان انباشته داشته‌اند سه شرکت بیمة حافظ، حکمت و رازی موفق به جبران آن و رسیدن به سود انباشته شده‌اند؛ اما همچنان دو شرکت بیمة میهن و آرمان دارای زیان انباشته هستند.
هر چند در گزارش‌های بعدی به بررسی اجمالی شرکت‌ها به صورت جداگانه می‌پردازیم؛ اما آنچه از عملکرد شرکت‌ها دیده می‌شود؛ صنعت بیمه در شش ماهة سال ۹۹ شاهد تحولات قابل توجهی بود که برای برخی شرکت‌ها مبارک و برای برخی ناخوشایند بود. رشد قابل توجه برخی شرکت‌ها در زمینة دارایی‌ها و حق بیمة دریافتی و سودآوری، فروش برخی دارایی‌های مازاد، بهره‌گیری از لجام‌گسیختگی بازار ارز، کسب بازده‌های متفاوت از سرمایه‌گذاری‌ها و ... تنها گوشه‌ای از این تحولات است. با این وجود، بیشتر شدن تعداد شرکت‌های زیان‌ده در زمینة عملیات بیمه‌ای موضوعی است که نباید به سادگی از کنار آن گذشت. شاید در نگاه نخست بتوان این موضع را به شیوع کرونا و مباحث مربوط به آن ربط داد؛ اما آنچه مسلم است در این زمینه باید کند و کاو بیشتری صورت گیرد. در گزارش‌های بعدی به وضعیت هر شرکت و دلایل رشد یا افت اقلام درآمدی و هزینه‌ها به تفکیک و تفصیل می‌پردازیم.
بر اساس آمار‌های منتشرشده در سامانة کدال بورس، شرکت بیمة پاسارگاد با مانده دارایی حدود ۱۰۴ هزار میلیارد ریال بیشترین مانده دارایی را در بین شرکت‌های خصوصی بیمه‌ای به خود اختصاص داده و در این زمینه همچون سال گذشته گوی سبقت را از شرکت‌های خصولتی بیمه‌ای ربوده است. (در پایان اسفند ماه سال قبل رتبة نخست به لحاظ مانده دارایی در اختیار شرکت بیمة دی بود با توجه به عدم انتشار صورت‌های مالی شرکت در زمان تألیف این نوشتار از انعکاس اطلاعات مربوط به آن در گزارش صرف‌نظر شده است. پیش‌بینی می‌شود مانده دارایی‌های این شرکت در پایان شهریور ماه سال ۹۹ نیز در بین سه شرکت برتر باشد) شرکت‌های بیمة بزرگی همچون آسیا، دانا و البرز از این نظر در رتبه‌های بعدی قرار دارند؛ اما روند فعلی جا ماندن این سه شرکت از شرکت‌های بیمة خصوصی در سال‌های آینده دور از انتظار نیست.
اما آنچه از میزان کمی دارایی‌های یک شرکت به ویژه در صنعت بیمه مهم‌تر است، کیفیت دارایی‌ها و یا به عبارتی ترکیب دارایی‌های آن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ سرمایه‌گذاری‌ها (اعم از کوتاه‌مدت و بلندمدت) به صورت میانگین با وزنی حدود ۳۶ درصد و بیشترین سهم از دارایی شرکت‌های بیمه را به خود اختصاص داده‌اند که این رقم نسبت به اسفند ماه سال قبل با افزایش حدود ۵ درصدی همراه شده است. در نقطة مقابل سهم مطالبات از بیمه‌گذاران و نمایندگان حدود ۲۷ درصد بوده که این عدد نسبت به اسفند ماه سال قبل با افت ۳ درصدی همراه شده است. دارایی‌های ثابت مشهود (مثل ساختمان)، سایر حساب‌های دریافتنی و موجودی نقد نیز دیگر اقلام مهم دارایی‌ها در شرکت‌های بیمه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند.
هر چند آمار رسمی از سوی بیمة مرکزی در مورد حق بیمة دریافتی صنعت بیمه اعلام نشده است؛ اما بررسی‌ها نشان می‌دهد شرکت‌های مورد بررسی در شش ماهة نخست سال جاری در مجموع ۲۳۵ هزار میلیارد ریال حق بیمه دریافت کرده‌اند که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد حدود ۳۶ درصدی همراه شده است. در این میان دو شرکت نیمه دولتی بیمة آسیا و دانا رتبه‌های اول و دوم را به خود اختصاص داده‌اند. شرکت بیمة زندگی خاورمیانه کمترین میزان از حق بیمة دریافتی در میان شرکت‌های بیمه را داشته است. با این حال این شرکت رتبة نخست را به لحاظ نرخ رشد حق بیمه در میان شرکت‌های گروه داشته است. کاهش حق بیمة دریافتی در شرکت بیمة آرمان از مهم‌ترین نکات در بررسی مقایسه‌ای عملکرد شرکت‌ها در شش ماهة نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل است.
همچنین آمار‌ها نشان می‌دهد در شش ماهة نخست سال ۹۹ شرکت‌های بیمه، حدود ۸۲ درصد از حق بیمة دریافتی خود را به صورت مستقیم نزد خود نگاه داشته و حدود ۱۸ درصد دیگر از آن را اتکایی کرده‌اند. این در حالی است که درصد نگهداری در ۱۲ ماهه سال ۹۸ حدود ۷۹ درصد بوده است. در این بین شرکت بیمة کارآفرین بیشترین سهم نگهداری را در میان شرکت‌های بیمه داشته این در حالی است که سهم حق بیمة واگذاری اتکایی از سوی شرکت‌هایی همچون بیمة خارومیانه، ما، معلم، ملت، نوین، رازی و سرمد بیشتر از ۲۰ درصد بوده است.
نسبت خسارت، یکی از اصلی‌ترین معیار‌های ارزیابی شرکت‌های بیمه به شمار می‌رود که نشان می‌دهد این شرکت‌ها چه میزان از حق بیمة دریافتی خود طی یک دوره را به عنوان خسارت پرداخت کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد شرکت بیمة دانا با نسبت خسارت حدود ۶۷ درصدی ضعیف‌ترین عملکرد را در بین شرکت‌های بیمة خصوصی در شش ماهة نخست سال ۹۹ داشته است. در سوی مقابل نیز سه شرکت بیمة زندگی خاورمیانه، پاسارگاد و تجارت نو همچون سال ۹۸ بهترین عملکرد را در مقایسه با سایر شرکت‌ها از این نظر داشته‌اند.
برای مقایسة عملکرد شرکت‌ها در حوزة بیمه‌گری از معیار حاشیه سود عملیات بیمه‌ای استفاده شده است. در این زمینه (بدون توجه به عملکرد شرکت در زمینة سرمایه‌گذاری) شرکت‌های البرز، حکمت، ملت، پارسیان، سرآمد گروه بوده‌اند؛ این در حالی است که عملیات بیمه‌ای در شرکت‌های بیمة کارآفرین، رازی، معلم و ما با زیان سنگین همراه بوده است. نکتة بسیار مهم آنکه به لحاظ تعدادی شرکت‌هایی که عملیات آن‌ها در شش ماهة زیان‌ده شده نسبت به شش ماهه و ۱۲ ماه سال ۹۸ بیشتر شده است.
در کنار امور مربوط به بیمه‌گری و سرمایه‌گذاری که دو حوزة مهم در صنعت بیمه به شمار می‌روند شرکت‌های بیمه همچون شرکت‌های فعال در دیگر صنایع، هزینه‌هایی با نام عمومی، اداری و پرسنلی دارند که نوسانات در این هزینه‌ها عمدتاً به هنر مدیریت مدیر شرکت مربوط می‌شود. برای تعدیل رقم این هزینه نسبت به اندازة متفاوت شرکت‌ها، این عدد عمدتاً به صورت درصدی از درآمد اصلی شرکت (در صنعت بیمه حق بیمة دریافتی) سنجیده می‌شود. مقایسة شرکت‌های صنعت بیمه در شش ماهة نخست سال ۹۹ نشان می‌دهد بیمة خاورمیانه حدود ۴۵ درصد از حق بیمة دریافتی خود را صرف هزینه‌های عمومی و اداری کرده که با توجه به نوپا بودن شرکت قابل قبول است.
مجموع عملکرد شرکت‌های بیمه در حوزة عملیات بیمه‌ای و سرمایه‌گذاری با لحاظ کردن هزینه‌های عمومی و اداری و سایر درآمد‌ها و هزینه‌های غیر عملیاتی به سود یا زیان خالص منجر می‌شود. آمار‌ها نشان می‌دهد در شش ماهة سال ۹۹، سه شرکت بیمة خاورمیانه، حافظ و سامان با ثبت حاشیه سود خالص بیش از ۷۰ درصدی بهینه‌ترین عملکرد را نسبت به حق بیمه‌های جذب‌شدة خود داشته‌اند. در سوی مقابل شرکت بیمة میهن تنها شرکتی است که حاشیة سود منفی به ثبت رسانده است. با این همه ممکن است برخی قرارداد‌های عمده در حوزة عملیات بیمه‌ای یا شناسایی سود در حوزة سرمایه‌گذاری در شش ماهة دوم سال محقق شود؛ بنابراین قضاوت در این زمینه را باید به عملکرد شرکت در پایان سال موکول کرد.
در مجموع پنج شرکت در پایان اسفند ماه سال ۹۸ زیان انباشته داشته‌اند سه شرکت بیمة حافظ، حکمت و رازی موفق به جبران آن و رسیدن به سود انباشته شده‌اند؛ اما همچنان دو شرکت بیمة میهن و آرمان دارای زیان انباشته هستند.
هر چند در گزارش‌های بعدی به بررسی اجمالی شرکت‌ها به صورت جداگانه می‌پردازیم؛ اما آنچه از عملکرد شرکت‌ها دیده می‌شود؛ صنعت بیمه در شش ماهة سال ۹۹ شاهد تحولات قابل توجهی بود که برای برخی شرکت‌ها مبارک و برای برخی ناخوشایند بود. رشد قابل توجه برخی شرکت‌ها در زمینة دارایی‌ها و حق بیمة دریافتی و سودآوری، فروش برخی دارایی‌های مازاد، بهره‌گیری از لجام‌گسیختگی بازار ارز، کسب بازده‌های متفاوت از سرمایه‌گذاری‌ها و ... تنها گوشه‌ای از این تحولات است. با این وجود، بیشتر شدن تعداد شرکت‌های زیان‌ده در زمینة عملیات بیمه‌ای موضوعی است که نباید به سادگی از کنار آن گذشت. شاید در نگاه نخست بتوان این موضع را به شیوع کرونا و مباحث مربوط به آن ربط داد؛ اما آنچه مسلم است در این زمینه باید کند و کاو بیشتری صورت گیرد. در گزارش‌های بعدی به وضعیت هر شرکت و دلایل رشد یا افت اقلام درآمدی و هزینه‌ها به تفکیک و تفصیل می‌پردازیم.
منبع: ریسک نیوز