اقتصاد۲۴ - مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی به تغییرات نرخ تورم در تابستان ۹۹ پرداخته که طبق آن، «حمل‌و‌نقل» با محوریت خودرو، بیشترین رشد را در بین گروه‌های کالایی داشته است. بر این اساس، شاخص قیمت گروه حمل‌و‌نقل با محوریت خودرو در پایان تابستان امسال و نسبت به انتهای بهار، ۹/ ۲۱درصد رشد را به خود می‌بیند.
هرچند در این گزارش به جزئیات اثرگذاری اعضای گروه «حمل‌و‌نقل» اشاره‌ای نشده، با این حال به‌نظر می‌رسد «خودرو» با توجه به رشد قیمت شدید طی امسال، نقش محوری و اصلی را در این ماجرا داشته است. مرور روند قیمت خودرو‌های داخلی چه در کارخانه و چه در بازار، نشان از تورم شدید این کالا دارد، به‌خصوص در بهار و تابستان امسال. بازار خودرو در بهار امسال اوج شدید را تجربه کرد، اما این پایان کار نبود و در تابستان نیز، نقاط عطف دیگری در این بازار به ثبت رسید.
همان‌طور که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز در گزارش خود آورده، مهم‌ترین علت افزایش نرخ رشد شاخص قیمت مصرف‌کننده در فصل تابستان را می‌توان افزایش انتظارات تورمی دانست. البته تورم انتظاری ایرانی‌ها از مدت‌ها قبل و پس از آنکه آمریکا با تصمیم دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری این کشور، از توافق هسته‌ای و برجام خارج شد، سر به صعود گذاشت و بازار‌ها را آشفته و ملتهب کرد. با بالا رفتن انتظارات تورمی، بازار‌ها به‌ویژه بازار ارز رشد شدید قیمت را تجربه کردند و در این بین، خودرو نیز با تبعیت از ارز خود را بالا کشید.
در واقع با رشد تورم انتظاری و بدبینی به آینده کشور، خودرو از فاز کالایی مصرفی تقریبا خارج و حکم ناجی ارزش پول را پیدا کرد. با سرازیر شدن سرمایه‌های سرگردان به بازار خودرو، منحنی قیمت تا توانست رشد کرد، تا جایی‌که کف قیمت (در بازار) از ۱۳۰ میلیون تومان هم گذشت. البته در کنار مساله تورم انتظاری و رشد نرخ ارز، افت تولید و عرضه نیز در انفجار قیمت خودرو اثرگذار بود، موضوعی که با تحریم و مختل شدن روند تامین قطعات ارتباط دارد. این مسائل تا همین چندی‌پیش و تا قبل از مشخص‌شدن نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا (پیروزی جو بایدن بر دونالد ترامپ)، کماکان با شدت ادامه داشتند، اما به‌تدریج روندی نزولی پیدا کرده و در حال‌حاضر نیز به ثباتی نسبی رسیده‌اند.
بیشتر بخوانید: تداوم کاهش قیمت خودرو داخلی در بازار +جدیدترین قیمت‌ها
در واقع با توجه به کاهش تورم انتظاری و نزولی‌شدن نرخ ارز، خودرو هم کوتاه آمد و منحنی قیمت در بازار رو به کاهش رفت. با توجه به اوضاع بازار خودرو در پاییز و به شرط تداوم ثبات نسبی آن تا پایان آذر، شاید تورم خودرو در فصل پاییز و نسبت به بهار نزولی شود. همچنین با توجه به اینکه سیگنال‌های مثبتی از سوی ایران و آمریکا برای احیای توافق هسته‌ای و برجام ارسال شده، رخ‌دادن این اتفاق محتمل است و در این صورت، تورم انتظاری ایرانی‌ها و روند نزولی منحنی قیمت در بازار‌های مختلف از جمله خودرو، طی فصل زمستان ادامه خواهد یافت.
خودرو چه میزان گران شد؟
فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه قیمت خودرو در ایران طی دو سال اخیر افزایش چندین برابری را تجریه کرده اند، گفت: برخی از خودرو‌های وارداتی بیش از ۱۵ برابر شده اند، به عنوان مثال لندکروز ۴۰۰ میلیونی قیمت آن به ۷، ۸ میلیارد تومان رسید، این یعنی برخی از خودرو‌های وارداتی افزایش بیش از ۱۵ برابری تنها در دو سال تجربه کردند، این در حالیست که خودرو‌های پرتیراژ داخلی نیز ۵ برابر شدند در این دو سال، به طوریکه پراید ۲۰ میلیونی به بیش از ۱۰۰ میلیون تومان افزایش قیمت پیدا کرد.
وی افزود: در حال حاضر نیز بازار خودرو وارد یک رکود سنگین شده و به نظر می‌رسد، این رکود تا چندین سال وجود داشته باشد، در چنین شرایطی خریداران منتظر هستند که قیمت‌ها با افت بیشتری همراه شود، اما به نظر بنده پراید کف قیمتی ۹۰ میلیون تومان و ۲۰۶ نیز ۱۷۰ میلیون تومان را خواهند بست و از این ارزان‌تر نخواهند شد، بعد از آن نیز قیمت‌ها به صورت کند بالا می‌روند و ما دیگر جهش قیمتی نداریم، با توجه به افزایش سرسام آوری که طی این دو سال تجربه شد.
زاوه با اشاره به اینکه افزایش قیمت در تمامی بازار‌ها ناشی از فشار تورمی بود که طی این دو سال ایجاد شد، اظهارداشت: درست بعد از خروج آمریکا از برجام تکانه‌های شدید اقتصادی با افزایش نرخ ارز شروع شد و این موضوع سرآغازی بود، بر موج تورمی که تاکنون ادامه داشته، در چنین شرایطی سیاست‌های پولی و مالی که دولت و مجلس به کار گرفته اند، بزرگترین دلیل تورمی است که در کشور به وجود آمده، از سوی دیگر نکته مهم این است که متاسفانه عزمی برای مقابله با این وضعیت و اصلاح امور دیده نمی‌شود.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: در حالیکه سال به سال به حجم کسری بودجه دولت افزوده می‌شود و درآمد‌ها نیز با کاهش روبرو است، هیچگونه اقدامی در جهت بهبود اوضاع انجام نمی‌شود، دولت باید به خود سخت بگیرد و جلوی ریخت و پاش را ببندد، اما هر سال می‌بینیم که بر رقم بودجه عمومی افزوده می‌شود و از بودجه‌های عمرانی کاسته، خوب معلوم است که نتیجه چنین سیاست گذاری طوفان تورمی است که در دو سال اخیر اقتصاد ایران را در نوردید.
دولت مدام با چاپ پول تورم را افزایش می‌دهد
وی با بیان اینکه دولت مدام با خلق پول و استقراض از بانک مرکزی، باعث افزایش تورم می‌شود، ادامه داد: در حالیکه بانک مرکزی باید جلوی دولت بایستند و نگذارد که چنین کاری را انجام دهد، اما به دلیل اینکه بانک مرکزی بله قربان گوی دولت است، طبیعتا رخ دادن چنین اتفاقاتی نیز هیچ جای تعجبی ندارد، ما در شرایطی که پول نداریم، اما هنوز قصد داریم مثل شاهزاده‌ها زندگی کنیم، در صورتیکه این دو مسئله متناقض هم است و نمی‌تواند با هم جور در آبد، بنابراین دولت برای پوشش این وضعیت مدام پول چاپ می‌کند و به دست مردم می‌دهد.
زاوه با تاکید بر اینکه سرعت رشد پول در ایران وحشتناک بالا است، یادآور شد: در شرایط تورمی معلوم است که کسی پول نقد خود را در بانک نمی‌گذارد، بلکه همه به دنبال حفظ ارزش دارایی‌های خود هستند و برای همین است که بازار‌های سرمایه‌ای مختلف از جمله خودرو جولانگاه نقدینگی داغی می‌شود که به مانند مواد مذاب روان در هر جایی سرک می‌کشد و قیمت‌ها را با خود بالا می‌رود، اگر شما سیاست مالی و پولی درست و مناسبی نداشته باشند، نمی‌توانید منتظر رخ دادن معجزه بمانید، بلکه باید آمادگی هر طوفانی را داشته باشید.
این کارشناس خودرو با اشاره بر اینکه ممنوعیت واردات خودرو نیز مزید برعلت شده تا قیمت خودرو‌های وارداتی به طور افسار گسیخته‌ای با افزایش روبرو شود، گفت: زمانیکه مدل‌های خارجی به کشور وارد نشود، معلوم است که قیمت‌ها از کنترل خارج می‌شود و به نوعی این مدل‌ها بی قیمت می‌شود، به اصطلاح هرکس هرقیمتی که دلش بخواهد را اعلام می‌کند و به دلیل اینکه عرضه‌ای نیز وجود ندارد، به طور طبیعی قیمت‌ها به صورت اسمی نیز بالا می‌رود، هرچند که معامله‌ای نیز در عمل انجام نشود، بنابراین تا زمانیکه چنین شرایطی وجود داشته باشد، نمی‌توان انتظار داشت که بازار خودرو سروسامان بگیرد.