اقتصاد۲۴ - بازار یلدا در روز‌های کرونایی چگونه می‌گذرد و آیا با وجود رشد قیمت‌ها سفره یلدا چیده می‌شود؟
گشتی کوتاه در بازار خوراکی‌ها و میوه نشان می‌دهد که یلدای ۹۹ برای خیلی از خانواده‌ها برگزار می‌شود، اما اندازه آن کوچک‌تر شده است و دیگر خانواده‌ها مانند سال‌های گذشته خرید‌های چند کیلویی انجام نمی‌دهند.
برخی‌ها هم از خیر شب یلدا گذشته‌اند و می‌گویند می‌توان بلندترین شب سال را با دیدن فیلم، خوردن چای، تخمه و پفک به پایان رساند. در این میان افرادی هم هستند که می‌گویند مراسم شب یلدا باید مانند سال‌های گذشته برگزار شود چرا که سنت دیرین ایرانی‌ها است. آن‌ها اعتقاد دارند که در شب ۳۰ آذرماه باید در سفره یلدا لیموشیرین، لبو، انار، هندوانه، آجیل و شیرینی باشد تا بدن برای ورود به زمستان آمادگی داشته باشد.
روز گذشته برای آنکه قیمت سفره شب یلدا را محاسبه کنیم به مراکز خرید آجیل، تره بار، شیرینی فروشی و میوه فروشی‌ها رفتیم. اولین میوه که توجه همه را برای خرید جلب می‌کرد، هندوانه بود. قیمت هندوانه در اکثر مغازه‌ها و تره بار ۳۵۰۰ تومان بود که البته این قیمتی است که اتحادیه میوه مصوب کرده بود. برخی از میوه فروشی‌ها برای آنکه گرانفروشی خود را توجیه کنند به اسم اینکه هندوانه آن‌ها قرمز و شیرین است هر کیلو هندوانه را ۷ هزار تومان می‌فروختند و تأکید می‌کردند که شب یلدا قیمت‌ها بالاتر می‌رود. در میوه و تره بار قیمت هر کیلو انار ۱۱۲۰۰، لبو ۵۲۰۰، لیموشیرین ۱۰۲۰۰ و سیب قرمز هم ۸۵۰۰ تومان بود. در میوه فروشی‌ها قیمت‌ها بسیار بالاتر بود. انار ۱۶۹۰۰، لبو ۶۵۰۰ و لیموشیرین ۱۴ هزار تومان بود. اما نکته‌ای که خیلی از خریداران را شاکی کرده بود، کیفیت پایین میوه‌های عرضه شده در میادین بود. هر چند که در میوه فروشی‌ها هم با قیمت‌های بالا، شاهد کیفیت خوبی نبودیم.
بیشتر ببینید: بازار تهران در آستانه شب یلدا
بازار دیگری که رونق داشت، اما نه مانند سال‌های گذشته، آجیل فروشی‌ها بود. آجیل یلدا که معمولاً خیلی از خانواده‌ها سراغ آن می‌روند، کیلویی ۱۵۰ هزار تومان بود. هر چند که توصیه می‌شود چنین آجیل‌هایی خریداری نشود چرا که باسلوقی که در آن انداخته می‌شود وزن آجیل را سنگین می‌کند و این موضوع به ضرر خریدار است. البته آجیل بدون باسلوق هم در بازار زیاد بود که قیمت آن در حدود ۲۱۰ هزار تومان بود.
از آنجا که این قیمت‌ها برای یک خانواده چهار نفره سنگین تمام می‌شود، برخی از خانواده‌ها با توجه به جیب خود یک نوع آجیل را تعریف می‌کردند. در سبد خرید مردم انجیر (۷۲ هزار تومان)، باسلوق (۶۵ هزار تومان)، تخمه جابانی (۴۸ هزار تومان) و بادام (۲۱۰ هزار تومان) بود. برخی‌ها هم در حجم بسیار کم پسته (۲۲۰ هزار تومان) خریداری می‌کردند. در این میان هر کیلو شیرینی که بعضاً دانمارکی (گل محمدی) خواهان دارد، هر کیلو ۳۸ هزار تومان و شیرینی‌تر ۴۸ هزار تومان به بالا بود. از یکی از فروشندگان آجیل پرسیدیم آیا اتحادیه تخصصی شما برای ثبات قیمت‌ها نامه‌ای ارسال کرده است؟ او گفت: «هیچ موضوعی به ما عنوان نشده است، ولی با وجود رشد قیمت‌ها سعی کردیم که قیمت‌ها برای شب یلدا ثابت بماند تا مردم بتوانند حداقل خرید را داشته باشند.»
او ادامه داد: «در این روز‌ها که فروش ما باید خیلی بیشتر باشد به‌دلیل کاهش قدرت خرید مردم، فروش آجیل حداقل در راسته ما بیش از ۴۰ درصد کاهش یافته است؛ درسته که کرونا بر فروش ما اثر گذاشته است، اما مهم‌ترین موضوع بازدارنده قیمت‌های بالا است.»
سجاد می‌گوید: «صنف ما نمی‌خواهد آجیل بی‌کیفیت به مردم بدهد، اما برخی از مغازه داران که مشکل مالی جدی دارند چند بار آجیل‌های خود را بو می‌دهند تا بوی ماندگی ندهد. هر چند که تعداد این مغازه‌ها بسیار کم است، اما آن‌ها به خاطراین که آجیل‌شان روی دست شان نماند این کار را انجام می‌دهند.»
یلدای امسال بیش از هر سالی مجازی است. خیلی از مجموعه‌ها برای اینکه مردم را تشویق به خرید اینترنتی کنند با تخفیف‌های شگفت‌آور کالا‌ها و خوراکی‌های یلدای ۹۹ را عرضه می‌کنند و البته برخی از سایت‌ها که همواره فروش اینترنتی آن‌ها زبانزد است، این روز‌ها به خاطر یلدا در تمام محصولات خود برای مشتریان تخفیف در نظر گرفتند.
عباس قبادی معاون وزیر صمت درباره شب یلدا و قیمت کالا‌ها، گفت: «یکی از توصیه‌های جدی ما به مردم این است که خرید اینترنتی را در اولویت خود قرار دهند چرا که این امر ضمن جلوگیری از افزایش تردد مردم باعث می‌شود که فروشگاه‌های سنتی هم به سمت فروش اینترنتی بروند و از طرفی خرید اینترنتی به جهت رقابتی که ایجاد کرده برای مردم سود بیشتری خواهد داشت چرا که کالا‌های عرضه شده با تخفیف همراه است.»
او ادامه داد: «تمام سعی وزارت صمت این است که نظارت بر قیمت کالا‌های عرضه شده در بازار و سایت‌های فروش اینترنتی وجود داشته باشد تا در هیچ شرایطی حق مردم اجحاف نشود.»
در بازار شب یلدا امسال کالا‌های جدیدی هم دیده می‌شود. یکی از این کالا‌ها کرسی است. قیمت این کرسی‌ها از ۴۵۰ هزار تومان (۴ نفره) شروع می‌شد. کالای دیگر دستکش یلدا با قیمت ۳۰ هزار تومان بود.
دستفروشان هم ماسک یلدا با قیمت ۲۵ هزار تومان می‌فروختند. در بین کالا‌های یلدایی لیوان، کلاه، بشقاب، قاشق و چنگال یک بار مصرف یلدایی هم بسیار خواهان داشت. برخی از خانواده‌ها که با‌وجود هشدار‌های وزارت بهداشت می‌خواهند دور هم جمع شوند، سراغ این کالا‌ها می‌رفتند که البته تعدادشان هم کم نبود.
از چند هفته قبل هشدار‌های وزارت بهداشت برای آخرین روز پاییز ۹۹ شروع شد. این وزارتخانه و ستاد ملی کرونا بار‌ها تأکید کردند که خانواده‌ها یلدای امسال را دور هم جمع نشوند تا بتوان به سمت مهار ویروس کرونا حرکت کرد. اما با وجود تمام هشدار‌ها همچنان مردم برای خرید اقلام شب یلدا در جنب و جوش هستند.
بزرگتر‌های فامیل با آنکه خودشان از ویروس کرونا هراس دارند، اما ترجیح می‌دهند در یلدای ۹۹ خانواده دور هم جمع شود.
علی بهره‌مند رئیس اتحادیه صنف قنادان به «ایران» می‌گوید: «طی چند وقت اخیر قیمت روغن و شکر افزایش قابل توجهی داشته و این امر به شدت بر قیمت نهایی شیرینی اثر گذاشته است، هیچ واحد صنفی دنبال گرانفروشی نیست چرا که همه می‌دانند با رشد قیمت‌ها از فروش شان کم می‌شود و شاید بتوان گفت کاهش فروش ۸۰ درصدی تجربه شده است، اما ما چاره‌ای جز افزایش قیمت‌ها نداریم. با وجود رشد قیمت مواد اولیه شیرینی، سعی شده قیمت مصوب منطقی باشد تا مردم بتوانند مانند گذشته نسبت به خرید انواع شیرینی اقدام کنند.»
اسدالله کارگر رئیس اتحادیه فروشندگان میوه هم درباره اینکه چرا میوه فروشی‌ها قیمت میوه را مرتب بالا می‌برند و قیمت آن‌ها با نرخ‌های مصوب تره بار فاصله زیادی دارد، گفت: «مردم تنها قیمت میوه را نگاه می‌کنند، اما به این امر توجه نمی‌کنند که وقتی بار به میوه فروشی می‌آید هزینه حمل و نقل، هزینه کارگر و هزینه آب و برق و... دارد. البته ما سعی می‌کنیم با نظارت جلوی گرانفروشی را بگیریم، اما بخشی از اختلاف قیمت طبیعی است، از طرفی میوه‌ای که در میوه فروشی‌ها می‌آید به جهت کیفیت سطح بالاتری دارند.» بازار یلدای امسال مانند سال‌های گذشته رونق ندارد و خیلی‌ها می‌خواهند پروتکل‌های وزارت بهداشت را جدی بگیرند به همین جهت گرانفروشی به کمترین سطح خود رسیده است و اکثر فروشندگان سعی می‌کنند قیمت‌ها را ثابت نگه دارند تا حداقل فروش را داشته باشند. با این اوصاف توصیه می‌شود که مردم به جای تجمع در مغازه‌ها خرید اینترنتی را دنبال کنند.
قیمت آجیل شب یلدا اعلام شد
رئیس اتحادیه خشکبار تهران کف قیمت هر کیلوگرم آجیل شب یلدا را ۱۲۰ هزار تومان و سقف آن را ۱۷۰ هزار تومان اعلام کرد.
مصطفی احمدی ادامه داد: در ترکیب آجیل شب یلدا باسلوق، نخودچی و کشمش و انواع مغز وجود دارد. وقتی که میزان باسلوق، نخودچی و کشمش آن بیشتر باشد قیمت در حدود ۱۲۰ هزار تومان است و هر چه از این ترکیب کاسته و به میزان مغز‌ها در آجیل افزوده شود، قیمت بالاتر می‌رود. وی با بیان اینکه در بازار آجیل مشکلی وجود ندارد، گفت: عرضه در بازار به اندازه کافی است و منتظر خرید مردم و استقبال آنان از بازار آجیل هستیم. وی با بیان اینکه به مردم توصیه شده برای جلوگیری از شیوع کرونا از شرکت در دورهمی‌های شب یلدا خودداری کنند، افزود: امیدوار هستیم مردم آجیل بخرند و در منازل خود یلدا را جشن بگیرند. احمدی درباره اینکه آیا پیش‌بینی کاهش مصرف آجیل در شب یلدا را به‌دلیل شرایط موجود دارید؟، گفت: پیش‌بینی می‌شود در شب یلدا مصرف آجیل کاهش یابد همان‌طور که در ۵ الی ۶ ماه گذشته نیز فروش ما بین ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش داشته است. به گفته وی، پیش‌بینی می‌شود برای یلدای امسال مصرف آجیل حدود ۵۰ درصد نسبت به سال قبل کاهش پیدا کند.
کوچک‌ترین سفره یلدا ۲۴۰ هزار تومان تمام می‌شود
کوچک‌ترین و ساده‌ترین سفره یلدا برای یک خانواده ۴ نفره حدود ۲۳۹ هزار و ۸۰۰ تومان تمام می‌شود. محاسبه صورت گرفته روزنامه ایران منهای شام وبر اساس قیمت میوه و تره بار و مصوب اتحادیه قنادان است.