اقتصاد۲۴ - رویکردهای جدید ارزیابی عملکرد، آموزش علمی و ضرورت تغییر در نحوه ارزیابی عملکرد سنتی فعلی در سازمان های مناطق آزاد از طریق استقرار نظام جامع ارزیابی عملکرد استراتژیک و ایجاد تعامل و همکاری بین مدیران بازرسی سازمان های مناطق آزاد و بررسی مصادیق بازرسی از جمله برنامه‌هایی بوده که در شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی پیگیری شده است. در واقع موضوع نظارت و ارزیابی عملکرد یک مسئله کاملاً تخصصی بوده است که باید از تکتیک‌های روز و پیشرفته پیگیری شود.
از این‌رو با مهدی رعیتی، مدیر نظارت و ارزیابی عملکرد دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی گفتگو کردیم در زیر می‌خوانید.
به دنبال افزایش سطح رضایتمندی مردم در مناطق آزاد هستیم
رعیتی درباره آخرین اقدامات انجام شده در حوزه استقرار نظام جامع ارزیابی عملکرد استراتژیک در مناطق آزاد به خبرنگار اقتصاد۲۴ اظهار داشت: حوزه فعالیت مدیریت نظارت و ارزیابی عملکرد دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد براساس قانون مشخص شده که مواد قانونی مصوب مجلس و آیین‌نامه‌های خاص خود را دارد. در حال حاضر بازرسی‌ها به صورت دوره‌ای انجام شده است و برای روزآمدی و کنترل بیشتر عملکرد مدیران و مجموعه مناطق آزاد و افزایش رضایتمندی مردم برنامه‌هایی داریم. در حال تدوین سامانه نظارت بر عملکرد مدیران و امتیازدهی هستیم و آن را به زودی رونمایی خواهیم کرد.
وی ادامه داد: مدیریت نظارت و ارزیابی عملکرد دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد در عین حال پیگیر شکایت و گلایه‌های مردم درباره عملکرد مناطق است و آن را بررسی کرده و پاسخ می‌دهیم. همچنین درباره مراجعاتی که دستگاه‌های نظارتی دیگر دارند، رسیدگی می‌کنیم. در جهت کارآمدی هر چه بیشتر پرسنل نیز برنامه‌هایی را داریم که در آینده نزدیک عملیاتی کرده و اکنون منتظر تصویب آن هستیم.
بیشتر بخوانید: بهترین نسبت بودجه عمرانی به جاری در سازمان‌های مناطق آزاد کشور است
مدیر نظارت و ارزیابی عملکرد دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به سامانه نظارت و ارزیابی عملکرد مدیران گفت: الزاماً این سامانه درباره ثبت شکایات نیست. ما به دنبال این هستیم که سطح رضایتمندی مردم در مناطق آزاد را افزایش دهیم. مناطق آزاد با هدف الگوسازی و نمونه‌سازی برای سرزمین اصلی شکل گرفته تا بتواند به عنوان مدل پیشرو حاکمیتی در کشور باشند. شکایت به جای خود اما محوریت کار ما افزایش رضایتمندی از عملکرد خواهد بود. مولفه‌هایی که می‌تواند رضایت مردم را جلب کرده و انجام امور آنها را تسهیل می‌کند را مدنظر داریم.
رعیتی تصریح کرد: ما در طی کار از نظرات سرمایه‌گذاران استفاده و پیشنهاداتشان را بررسی می‌کنیم و بیشتر در حوزه تسهیل امور فعال هستیم. در این صورت در حوزه رضایتمندی اجتماعی هم تاثیر خواهد داشت. اینکه بخواهیم رفتار اجتماعی را مدیریت کنیم، در حوزه ما نیست. بلکه ایجاد نظام کارآمد، شفاف و سالم اهمیت دارد.
وی افزود: مناطق آزاد جدا از سیستم اداره کشور نیستند، بلکه بخشی از سیستم اجرایی کشور محسوب می‌شوند. ما ملزم به همکاری بوده و هستیم و بخشی از سیستم نظارتی کاملا همراه هستند. دستگاه‌های نظارتی نیز اشراف کامل بر سیستم مناطق آزاد دارند.
ارتباط مناطق آزاد با دیگر نهادهای نظارتی
مدیر نظارت و ارزیابی عملکرد دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با اشاره به اینکه در صورت بروز تخلفات، برخوردهای لازم نیز صورت خواهد گرفت، تصریح کرد: آنچه قانون مصوب کرده است مورد استقبال ما است. فضا باید به سمتی برود که مردم را به عنوان بالاترین رکن ناظر بر کارها ملاک قرار دهیم لذا مردم باید اطلاع دقیق از برنامه‌ها و اقدامات داشته باشند. وقتی شفافیت تبلور پیدا کند، کمترین مشکل را خواهیم داشت. هیچ اتاق مخفی و امضای طلایی نباید وجود داشته باشد و امتیازات و امکانات باید مساوی برای مردم باشد تا صرفه و صلاح بیت المال و مردم پیاده شود.
رعیتی ادامه داد: ما با همه نهادهایی که مطابق قانون موظف به نظارت بر عملکرد دستگاه‌های اجرایی هستند، در ارتباط و تعامل هستیم. سازمان بازرسی کل کشور، مجلس شورای اسلامی، قوه قضاییه و وزارت اطلاعات از جمله این سازمان‌ها هستند که اگر سوالی داشته باشند، ما بررسی کرده و به آن پاسخ می‌دهیم.
وی با بیان اینکه عمده شکایات مردمی بیشتر در حوزه مسائل قراردادی است، گفت: یکی از برنامه‌ها این است که ارتقای سطح دانش مدیران به یکی از اهداف اصلی تبدیل شود. دانش حقوقی مدیران در سطحی نیست که بتوانند پاسخگوی استیفای حقوق بیت‌المال و سرمایه‌گذاران باشند. اگر مدیرانی داشته باشیم که به لحاظ دانش فنی، مالی و اقتصادی و حقوقی در سطح بالایی باشند، در تسهیل جذب سرمایه‌گذار موفق‌تر خواهیم بود. در نتیجه حقوق بیت‌المال نیز استیفا خواهد شد.
مدیر نظارت و ارزیابی عملکرد دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ادامه داد: عمدتاً در انتخاب مدیران به این شکل عمل می‌کنیم که فرد دارای دانش اقتصادی و اجرایی را انتخاب می‌کنیم، در حالی که دانش حقوقی چندانی ندارد. چنین مدیری نمی‌تواند کار خود را به خوبی انجام دهد. مثلاً در حوزه حقوقی دچار مشکل یا در بحث‌های مالی دچار اشتباه می‌شود. ما متاسفانه در بحث قراردادهای واگذاری، پیمانکاری و مشارکت مشکلات زیادی داریم.
رعیتی با تاکید بر اینکه استفاده از دانش و مهارت روز دنیا در بحث قراردادها اهمیت ویژه‌ای دارد، گفت: ما امروز در واگذاری‌ها واقعاً مشکل داریم. کارشناسان و مدیران ما تجربه و آشنایی کافی ندارند. امروز در دنیا «مشارکت عمومی و خصوصی» در اقتصاد بسیار رایج است اما ما نمی‌توانیم به خوبی از آن ظرفیت استفاد کنیم. اگر با ابزار قراردادی جدید آشنا باشیم، مشکلاتمان خیلی کمتر است.
شرایط استیفای حقوقی
وی با بیان اینکه هدف اصلی باید استیفای حقوقی در کنار اقدامات توسعه‌ای باشد، گفت: اگر بخواهیم یک پروژه راه‌سازی را کلید بزنیم، نیازی نیست با پول نفت جاده بسازیم. استفاده از مشارکت مردم جاده را اقتصادی و تجاری سازی می‌کند.
مدیر نظارت و ارزیابی عملکرد دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی افزود: در کشور ما به این شکل است که منطقه آزاد، زمینی را واگذار می‌کند و درآمدی از مسائل گمرکی داشته باشد، اعتبار گرفته و با استفاده از پپیمانکار و مشاور، پروژه را طراحی و اجرا کند؛ اما در دیگر نقاط دنیا به این ترتیب است که یک موسسه خصوصی با استفاده از ظرفیت‌ها یک پروژه زیرساختی را به صورت شفاف در دست می‌گیرد.
رعیتی با تاکید بر اینکه سرمایه‌های سرگردان به عنوان بخشی از مشکل اقتصاد کشور ما شناخته می‌شود اما با این سرمایه‌ها خیلی راحت می‌توانیم در امور زیرساختی با درآمد مکفی برای مردم سرمایه‌گذاری کنیم، گفت: قانون اجازه این کار را به ما داده است. ما باید از فضای رقابتی استفاده کنیم. خیلی از مدیران ما به دنبال رانت و فساد نبوده و نیستند اما آنها به علت نداشتن دانش کافی در حوزه های تخصصی و حقوقی با مشکل رو به رو شده‌اند. اینکه نتوانیم از این فضا استفاد کنیم ضعف خودمان است.
وی افزود: بهرحال تا روزی که هر مدیر و کارشناس، دارای یک صفحه ارزیابی مشخص و معین نباشد، دچار مشکل هستیم. در برخی از ماطق آزاد در حال اجرایی کردن این ایده هستیم. امسال در منطقه آزاد ماکو، به خوبی این مسئله را عملی کرده‌‌ایم به طوری که کارمندان و مدیران بر اساس عملکردشان نمره می‌گیرند و بر اساس رضایتی که مردم از آنها دارند ارتقاء پیدا می‌کنند؛ نه روابط و ضوابط. تحلیل عملکرد کارکنان یک کار علمی است و ثمره آن نیز باید دیده شود و پرسنل و مردم بتوانند آن را بینند؛ چنین افرادی باید بتوانند پیشرفت کنند.