اقتصاد۲۴ - موضوع فساد و رانت در بخش تجاری کشور سالهاست که آسیب‌های جدی به بخش تولید و تجارت کشور وارد کرده است.
قاچاق کالا و رانت وارداتی، دو پدیده شوم در تجارت ایران بشمار می‌رود که هر روز برای بهبود این شرایط نسخه‌های جدیدی از سوی متولیان پیچیده می‌شود، اما تا امروز هیچ تأثیری در روند آن ایجاد نشده است.
فعالان تجاری در کشور بر این باورند؛ همانطور که قاچاق کالا از مبادی رسمی به کشور وارد می‌شود از همین مبادی نیز قابل توقف است، اما باید به میل و خواسته دولتمردان‌مان انجام گیرد.
آمار قاچاق کالا به عنوان یکی از مسائل و مشکلات جاری اقتصادی در ایران، موضوع بحث کارشناسان و متخصصان است چراکه از یکسو بطور معمول آمار رسمی قاچاق کالا در کشور، به صورت کلی و نه با ذکر جزئیات اعلام می‌شود و از سوی دیگر این آمار، با آمار واقعی قاچاق کالا متفاوت است.
پیامد‌های منفی ورود کالای قاچاق به بازار داخلی متعدد است. کارشناسان در این ارتباط به مواردی همچون کاهش نرخ اشتغال، کاهش درآمد‌های دولت از محل گمرکات، کاهش تولید ناخالص داخلی، افزایش هزینه‌های دولت، کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری، خنثی شدن حمایت از تولید داخلی، گسترش پولشویی، افزایش نیاز به ارز، کاهش حاکمیت اقتصادی دولت، اخلال در نظم اقتصادی و اخلال در روند توزیع عادلانه کالا به ویژه در مورد کالا‌هایی همچون سوخت اشاره می‌کنند.
چندی پیش وزیر صمت از راه اندازی سامانه جامع تجارت خبر داد و ابزار کرد که بسیاری از تهدید‌های اقتصادی و فساد‌ها و امضا‌های طلایی با راه‌اندازی این سامانه از بین می‌رود و فساد اداری به حداقل خود می‌رسد.
به گفته علیرضا رزم حسینی، رصد کالا‌ها از گمرک‌های کشور تا انبار‌ها و سطح عرضه همواره مورد تأکید رییس جمهوری بوده است و سامانه جامع تجارت کار رصد و رهگیری کالا‌ها را انجام خواهد داد.
تمام سازمان‌ها، سامانه‌های مستقل خود را متصل به سامانه جامع تجارت خواهند کرد تا ضمن حفظ استقلال سامانه، دسترسی کافی برای فعالیت‌های تجاری فراهم شود.
ضرورت یکپارچگی با سامانه تجارت
احمدرضا فرشچیان، رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با اقتصاد۲۴ گفت: یکپارچگی در تجارت موضوعی است که طی سال‌های گذشته تاکنون بر آن تأکید شده است، اما حفظ جایگاه و اطلاعات تجار یکی از رکن‌های اصلی در ارتقای تجارت است.
فرشچیان ادامه داد: تاکید بر ضرورت ثبت شفاف از مرحله سفارش تا توزیع کالا در مراکز فروش در سامانه جامع تجارت حلقه گمشده در بیشتر بخش‌های اجرایی است که ضرورت دارد اطلاعات این سامانه علاوه بر اینکه در اختیار دستگاه‌ها و بازرگانان قرار می‌گیرد می‌تواند به راحتی برخی از موارد را با شفافیت در اختیار مردم قرار دهد.
به گفته رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی تهران، شفافیت در حوزه فعالیت تجاری بزرگترین اقدام برای توسعه این بخش محسوب می‌شود از اینرو راه اندازی چنین سامانه‌ای می‌تواند شرایط را برای توسعه این بخش مهیا کند.
عضو اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: در حالی که قاچاق در بخش‌های مختلف تجارتی به وضوح مشاهده می‌شود، ایجاد سامانه تجارت به دلیل وجود شفافیت، جلوگیری از قاچاق کالا به کشور را رقم خواهد زد.
فرشچیان گفت: واردات و صادرات کالا این روز‌ها با مشکلات زیادی به دلیل عدم اطلاع رسانی به تجار مواجه است. البته این یکی از دردسر‌های بازرگانان کشور محسوب می‌شود، اما با تشکیل شدن سامانه جامع تجارت شفافیت بسزایی در امور اقتصادی این بخش حاصل می‌شود که قطعاً می‌تواند از بروز پدیده‌هایی مانند قاچاق، سودجویی و سایر تخلفات بکاهد.
به گفته این فعال اقتصادی زمانی که این سامانه با درگاه‌های مختلف و سازمان‌ها و ارگان‌های دیگر در ارتباط باشد شرایط در واردات و صادرات در چارچوب قانونی قابل اجرا خواهد بود و حفظ زنجیره تجاری کشور در اولویت برنامه‌ها قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: لایحه تجارت چندوجهی است / کمیسیون مشترک برای بررسی آن تشکیل شود
رئیس کمیسیون کشاورزی و صنایع تبدیلی اتاق بازرگانی تهران یادآور شد: راه اندازی این نوع سامانه‌ها نقش مهمی در شفاف سازی اطلاعات تجاری دارد، اما ضرورتی در درج تمام اطلاعات در این سامانه وجود ندارد.
به گفته این فعال اقتصادی، بیشتر کشور‌ها از این نوع سامانه‌ها برای دسترسی به اطلاعات دقیق در بخش تجاری استفاده می‌کنند و با اعلام آمار‌های شفاف، زمینه سرمایه گذاری را در بخش تجاری افزایش می‌دهند.
فرشچیان ادامه داد: در این سامانه یکسری اطلاعات درون سازمانی باید با احتیاط و حساسیت بیشتری اعلام شود. حفظ برخی اطلاعات محرمانه در بحث تجاری به عنوان شاکله اصلی ارتقای فعالیت یک تاجر اهمیت زیادی دارد و در همه جای دنیا این موضوع (حفظ اطلاعات) رعایت می‌شود از این رو این اعداد و ارقام موضوعی است که باید با احتیاط هر چه بیشتر مطرح و در دسترس عموم قرار بگیرد.
سامانه جامع تجارت می‌تواند شفافیت‌هایی در بخش تجاری کشور ایجاد کند
عضو اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: راه اندازی سامانه جامع تجارت می‌تواند شفافیت‌هایی در بخش تجاری کشور ایجاد کند که قطعاً حائز اهمیت است، اما نباید برای شرکت‌های فعال در زمینه تجاری مشکل ایجاد کند.
وی با تأکید بر اینکه برای کاهش قاچاق کالا به کشور بهترین راه، شفاف سازی اطلاعات به منظور تسهیل در امور زنجیره تجاری کشور است گفت: تجار از ایجاد چنین فضایی استقبال می‌کنند و همواره در تسریع امور تجاری با سایر بخش‌های دولتی همراه هستند؛ اما ارائه آمار دقیق و شفافیت در امور نباید تنها از سوی فعالان اقتصادی باشد بلکه این نوع رویکرد از ابتدا باید در لایه‌های مختلف و دستگاه‌های دولتی قابلیت اجرایی داشته باشد.