ساجده رحیمی، اقتصاد۲۴ - کشور ترکیه با برخورداری از دریا‌های مشهور و موقعیت جغرافیایی آن و قرارگیری در جنوب آسیا ـ جنوب شرقی اروپا و همسایگی با ۸ کشور کم‌نظیر نقش خود را در زمینه صنعت تجارت بین‌الملل کماکان ایفا می‌کند.
ترکیه از سال ۱۹۸۷ به فکر ایجاد مناطق آزاد افتاد و با معرفی مناطق آزاد تجاری و قوانین مربوطه سرفصل جدیدی را در بخش مبادلات بین المللی و اقتصاد رقم زد و از همان زمان این مناطق توانستند سه سهم بزرگی را در تولید، استخدام وتجارت این کشور ایفا کنند.
مناطق آزاد تجاری در ترکیه که ۲۱ منطقه را شامل می‌شود، مناطقی هستند که عموما در خارج از قلمرو گمرکی بوده و از معافیت‌های مالیاتی و مزیت‌های حقوقی برتری بهره‌مند می‌شوند. بانکداری، بیمه، تولید و تجارت مهمترین فعالیت‌هایی هستند که در این مناطق صورت می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: چرا مناطق آزاد ترکیه موفقند؟/ برندسازی و وسعت کم، رمز موفقیت تُرک‌ها
همانطور که در گزارش های پیشین نیز اشاره کردیم؛ اولین مناطق آزاد در کشور ترکیه در سال ۱۹۸۵ در مرسین و آنتالیا تاسیس شد. مناطق آزاد آدانا، اژه، آنتالیا، بورسا، دنیزلی، شرق آناتولی، منطقه آزاد اروپا، غازی عنتب، فرودگاه آتاترک، منطقه آزاد استانبول چرم و منطقه آزاد صنعت و منطقه آزاد ترابزون از جمله مهمترین مناطق آزاد در ترکیه هستند.
دسترسی و موقعیت استثنایی فروش به بازار بزرگ داخلی ترکیه و هزینه بسیار پایین نیروی کار و قیمت متر مربع زمین در مناطق آزاد تجاری این کشور از مهمترین مزایای سرمایه گذاری در این مناطق هستند.
معافیت مالیات بر حقوق ماهیانه پرسنل در مناطق آزاد تجاری ترکیه بین ۱۵ تا ۳۵ درصد و معافیت مالیات شرکت‌ها ۲۰ درصد است و معافیت کامل از پرداخت کلیه عوارض گمرکی لازم در خصوص کالا‌های وارداتی از جنبه‌های مهمی است که در این مناطق وجود دارد.
با آغاز پاندمی کرونا به اقتصاد بسیاری از کشور‌ها لطمه جدی وارد شد و طبق گزارش‌ها، ترکیه نیز به سبب همین تاثیر جهانی و تبعات آن ۹.۹ درصد کوچکتر شد. بخش‌های گردشگری، خدمات، ورزش، حمل و نقل و کالا‌های مصرفی در ترکیه از مهمترین بخش‌هایی هستند که از شیوع کرونا آسیب جدی دیده اند، اما در این میان خوش شانسی که ترکیه شاهد آن بود کشف بزرگترین میدان گازی ترکیه در دریای سیاه مهمترین رویدادی بود که برای این کشور اتفاق افتاد.
منطقه آزاد ترابزون ترکیه
شهر باستانی ترابزون از جمله شهر‌های بزرگ کشور ترکیه و منطقه دریای سیاه محسوب می‌شود. ترابزون یکی از مدرن‌ترین بندر‌های دریای سیاه است که نقش مهمی برای تردد در دریای سیاه ایفا می‌کند و در مرکز ترافیک تجاری پر جنب و جوش در میان ایالات هم مرز با دریای سیاه و سایر کشور‌ها در مناطق داخلی آن واقع شده است.
ترابزون در جاده تاریخی ابریشم واقع شده و همین امر یکی از مزایای مخصوص این منطقه آزاد است و این منطقه قرن‌ها به عنوان تقاطع ادیان، زبان‌ها و فرهنگ بوده و یک دروازه تجارت به ایران در جنوب شرقی و قفقاز به شمال شرقی بوده است. ابن حوقل در مورد آن می‌گوید، ترابزون بزرگترین بندری بود که در آغاز دولت عباسیان از قسطنطنیه مال‌التجاره به آن وارد می‌شده و از آنجا به سایر بلاد اسلامی فرستاده می‌شده است.
بیشتر بخوانید: بررسی نقش مناطق آزاد در توسعه اقتصادی ترکیه/ چرا سرمایه‌گذاران خارجی به بنادر ترکیه سراریز شده‌اند؟
به گفته منابع تاریخی پارچه‌های کتان یونانی و پارچه‌های پشمی و دیبای رومی از بوسفور از راه دریا حمل می‌شد و به ترابزون می‌رسیده است.
همانطور که پیشتر اشاره شد، ترابزون یکی از کلان شهر‌های ترکیه است و این بندر از دیرباز ارتباط تجاری و اقتصادی خوبی با ایران و تبریز داشته است. امکانات کلی بندر ترابزون شامل هفت اسکله - با عمق از ۹ تا ۱۰.۵ متر و طول از ۲۰۰ تا ۴۰۰ متر - با ظرفیت ترکیبی حدود ۲۰۰۰ کشتی در سال، ترمینال کانتینر مدرن است. ترابزون یکی از قدیمی‌ترین بنادر ترکیه است که توسط حسن پاشا در منطقه اسکله قدیمی و در سال ۱۹۰۳ توسط فرماندار مظهر پاشا تکمیل شده است، بندری که در آن روز‌ها در میان ۵ بندر مهم امپراتوری عثمانی بود.
امروزه ترابزون شهری در حال بازسازی است و مناظر تاریخی، فرهنگی و طبیعی بسیاری دارد و به همین سبب به تازگی توانسته باز توجه گردشگران را به خود جلب کند و در همین راستا در حال سرمایه گذاری در زیرساخت‌های گردشگری است و به سرعت در حال تبدیل شدن به یک منطقه گردشگری بسیار مهم است.
همانطور که اشاره شد این منطقه در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته و می‌تواند یکی از راه‌های دسترسی منطقه آزاد ارس به کشور‌های اروپایی باشد، به همین دلیل منطقه آزاد ترابزون اهمیت ویژه‌ای برای منطقه آزاد ارس دارد.
در نشست مشترک هیئت اقتصادی استان آذربایجان شرقی و منطقه آزاد ارس با شورای مشترک بازرگانی ایران و ترکیه که سال گذشته برگزار شد، بر افزایش همکاری‌های منطقه آزاد ارس و بندر ترابزون ترکیه تاکید شد، هر چند خبر جدیدی از این ارتباط دو سویه در دست نیست اما پیش بینی می‌شود افزایش همکاری‌ها و توسعه تور‌های گردشگری میان این دو منطقه و همچنین منطقه آزاد ماکو می‌تواند به آینده هر سه این مناطق کمک شایانی کند.
اقتصاد۲۴ پیشتر نقش مناطق آزاد در اقتصاد آلمان، چین ، ترکیه ، امارات ، هند ، سنگاپور ، اسپانیا، کره جنوبی، کاستاریکا، یونان ، ایتالیا ، عمان، نیجریه ، موریس ، مالزی ، کانادا ، بنگلادش ، سوریه، تونس و مناطق ویژه اقتصادی روسیه، ازبکستان ، بلاروس ، عربستان ، لبنان ، تانزانیا ، آرژانتین ، لیتوانی ، غنا ، گرجستان ، اندونزی ، کرواسی ، نامیبیا ، پاناما، کلمبیا، اولین منطقه آزاد تجاری جهان و همچنین شهر اینترنتی دبی را نیز بررسی کرده بود که گزارش آن را می‌توانید مطالعه کنید.