اقتصاد۲۴ - آینده برجام و تحریمها در عصر بایدن چه می‌شود؟ رسانه‌ها و افکار عمومی پیگیر انتقال قدرت در آمریکا در تلاش هستند تا برای این پرسش، پاسخی دریافت کنند. برخی می‌گویند بایدن به برجام باز می‌گردد و با هدف ترغیب ایران به مذاکره بخشی از تحریمها را بر می‌دارد. اما برخی دیگر اعتقاد دارند، برجام اولویت سیاست خارجی بایدن نیست و اگر هم این اتفاق رخ دهد به صورت قطره چکانی خواهد بود.
در مناظره اکوایران دیدگاه اول را صادق زیبا کلام نمایندگی می‌کند و نماینده دیدگاه دوم ابراهیم متقی است.
بخش‌هایی از این مناظره را بخوانید.
زیباکلام: تا انتخابات ۱۴۰۰ اتفاقی در رابطه با برجام و تحریمها نمی‌افتد
بخش‌هایی از اظهارات صادق زیباکلام را بخوانید؛
*بایدن می‌خواهد به برجام بازگردد و فعلا هم شروط خاصی ندارد، اما این بازگشت منوط به این است که در ایران نیز از آن استقبال شود. تا به امروز هیچ استقبالی از سوی ایران در این رابطه شاهد نبوده‌ایم.
*بایدن از دوران رقابت‌های انتخاباتی اعلام کرده بود که می‌خواهد به توافق برجام بازگردد، اما عده‌ای در ایران در تقلا هستند که آمریکایی‌ها به برجام بازنگردند این‌ها همان گروهی هستند که برجام قبلی را نیز نیست و نابود کردند.
بیشتر بخوانید: واکنش ظریف به ادعای دیدار روانچی با تیم بایدن
*ما ۴ ماه تا انتخابات سال ۱۴۰۰ زمان داریم و ۴ ماه دیگر آقای روحانی همچنان رئیس‌جمهور خواهد بود. در این مدت مطمئن هستم که در رابطه با برجام و تحریمها اتفاق خاصی نمی‌افتد. خرداد ماه که انتخابات برگزار شود یک فرد اصولگرای تندرو رئیس‌جمهور ایران می‌شود و لذا اگر اتفاقی درباره برجام بیفتد بعد از انتخابات ۱۴۰۰ خواهد بود. هرچند این مسئله نیز بستگی به آن دارد که تحریمها تا چه حد کارد را به استخوان رسانده باشد.
*البته من پیشتر گفتم برجام ۱۴۰۰ اتفاق خواهد افتاد و برخلاف برجام تیر ۱۳۹۴ که به تیر غیب گرفتار شد، این برجام موفق خواهد شد چرا که سود و تبلیغات این برجام در جیب اصولگرایان خواهد رفت.
بخش عمده‌ای از مشکلات کشور ما ناشی از شعار‌های تند در سیاست خارجی مان است و به همین دلیل کشور‌های دیگر نسبت به بحث منطقه‌ای و موشکی ایران حساس شده‌اند.
ابراهیم متقی: تندرو‌ها اثر ندارند
بخش‌هایی از اظهارات ابراهیم متقی را بخوانید؛
*اینکه فکر کنیم فردای ریاست جمهوری بایدن بحث بازگشت به برجام کلید می‌خورد دور از ذهن است. نکته دیگر اینکه برگشت به برجام به لحاظ قدرت رئیس‌جمهور و قواعد در آمریکا امکانپذیر است.
*اولویت بایدن، ایران و کشور‌های عربی نیست بلکه نگاه وی اروپامحور است و می‌خواهد متحدان آمریکا را بازیابی کند؛ این متحدان اروپایی نیز خواهان بازگشت آمریکا به برجام هستند.
*بایدن با وقفه وارد برجام خواهد شد و دیگر اینکه ورود او به برجام، به مفهوم متوقف کردن تحریمها نیست. نکته دیگر اینکه بایدن ورودش به برجام را با یک موضوع امنیت منطقه‌ای مرتبط خواهد کرد.
*سیاست رسمی کشور هم به نظر من این است که از بازگشت آمریکا به برجام و تجدید مذاکرات در چارچوب برجام کاملا استقبال می‌کند و فضای ایران به لحاظ اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حتی راهبردی اینگونه نیست که بخواهد درگیری نظامی داشته باشد یا بحران سازی کند.
*اسرائیل هرآنچه می‌توانست انجام داد تا ایران اقدام متقابل انجام دهد، اما ایران اقدامی بسیار عقلانی مبتنی بر تدبیر انجام داد. درواقع جمهوری اسلامی ایران مانور نظامی مرکب انجام داد که نشان دهد به لحاظ نظامی قابلیت مقابله را دارد، ولی فعلا بنایی بر بکارگیری آن را ندارد.
*من معتقدم که عصر تدبیر علیرغم وجود گروه‌های تندرو شکل گرفته است. به نظر من این گروه‌های تندرو در سیاستگذاری نمی‌توانند تاثیرگذار باشند. در واقع سروصدا‌ها نمی‌تواند در تصمیم نهایی تغییری ایجاد کند.
* نبض بازار اقتصادی تا دو روز بعد از تحلیف بایدن به همین صورت خواهد بود و قیمت‌ها تحت تاثیر این اتفاق قرار می‌گیرد.
*مذاکرات بین ایران و آمریکا شروع خواهد شد و آغاز آن نیز در ماه فوریه خواهد بود. اما آغاز مذاکرات به این معنا نیست که آمریکایی‌ها تحریمها را برمی‌دارند. الگوی رفتاری آمریکایی‌ها نشان داده که آن‌ها قطره‌چکانی عمل می‌کنند.
*از نظر من برجام احیا می‌شود و فضا برای برداشتن تحریمها نیز در دولت آقای روحانی به صورت مرحله‌ای کلید خواهد خورد. در چنین شرایطی، گشایش محدودی در اقتصاد ایجاد می‌شود، اما این گشایش محدود ربطی به افزایش قیمت‌ها ندارد. زیرا بخشی از افزایش قیمت‌ها ارتباط مستقیم با نقدینگی دولت دارد. وقتی نقدینگی در دولت آقای روحانی ۳۰ برابر دوره آقای خاتمی است، طبیعی است که قیمت دلارش هم ۳۰ برابر آن زمان باشد.