اقتصاد۲۴ - شناسایی و مدیریت ریسک در بخش‌های مختلف اقتصادی یکی از ارکان مهم توسعه هرکشور است و همزمان با توسعه صنایع مختلف، توسعه و حمایت صنعت بیمه به عنوان یک رکن اصلی در حفظ سرمایه‌های کشور بسیار مهم و حیاتی است.
درحال حاضر ۱۵ درصد از منابع نفتی و ۱۸ درصد از منابع گازی دنیا در اختیار ایران است.
همین مساله، بخش نفت، گاز و پتروشیمی را به یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی کشور تبدیل کرده است.
تهیه پوشش‌های کامل بیمه‌ای یکی از نیاز‌های بخش نفت، گاز و پتروشیمی است که در سال‌های اخیر باوجود تحریم‌ها و عدم امکان واگذاری ریسک‌های بزرگ به بیمه‌گران اتکایی خارجی برعهده صنعت بیمه کشور گذاشته شده است.
بیمه‌گران معتقدند که در شرایط فعلی، صنعت بیمه توانسته به نحو مطلوب، چالش پوشش ریسک‌های بخش نفت، گاز و پتروشیمی را در سطح کشور را کنترل کند، اما در عین حال منتقدانی مانند وزیر نفت ایراداتی را به نحوه پوشش ریسک‌ها به صنعت بیمه وارد می‌کنند.
یکی ازنقاط ضعف صنعت بیمه که همواره مورد توجه منتقدان آن قرار می‌گیرد، عدم محاسبه صحیح ریسک بخش نفت، گاز و پتروشیمی و تعیین حق بیمه‌های نادرست و صدور بیمه‌نامه بدون ارزیابی درست تاسیسات نفتی است.هرچندکه این نقد از سوی برخی از فعالان صنعت بیمه رد می‌شود.
بیشتر بدانید: چرا نفتی‌ها، صنعت بیمه در ایران را «شوخی» می‌دانند؟!
با این حال، مدیرمجتمع تخصصی بیمه‌های انرژی شرکت بیمه ایران، معتقد است که صنعت بیمه تاحدودی به ریسک بخش انرژی اشراف پیدا کرده، اما هنوز نرخ‌های بیمه‌گری که در حوزه انرژی وجود دارد با وجود تشابه، کمتر از نصف کشور‌های منطقه است.
علیرضا آموزگار، عملکرد صنعت بیمه در اجرای مدیریت ریسک در بخش صنایع را ناموفق توصیف کرده و گفت: ریسک‌های انرژی بسیارتخصصی هستند وحتی درداخل کشور شایدتعداد انگشت شماری به این حوزه اشراف و تسلط کافی داشته باشند.
درعین حال رییس شورای معاونان فنی سندیکای بیمه‌گران، معتقداست که دانش وتجربه در زمینه مدیریت ریسک دربین شرکت‌های بیمه‌ای وجود دارد، اما این دانش به صورت مهندسی شده واستانداردنبوده و اگر کارشناسان داخلی در زمینه استانداردسازی و مدلسازی فعالیت کنند مشکلات به راحتی حل می‌شود.
درمقابل برخی ازمدیران صنعت بیمه از عدم همکاری مدیران بخش نفت و انرژی گلایه‌مند هستند چراکه با وجود تاکید بیمه‌گران برای اصلاح شرایط غیر استاندارد درخواستی در بیمه نامه، توسط شرکت‌های نفتی مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد و حتی شرکت بیمه‌گر از مناقصه کنار گذاشته می‌شود.
گفته می‌شودکه در بیشتر مناقصات برگزار شده برای اخذ پوشش بیمه‌ای، سرمایه اعلامی توسط شرکت‌های نفتی با میزان سرمایه واقعی تفاوت داشته وبا وجود ارائه مشاوره‌های لازم، تلاش جدی در راستای به روز رسانی سرمایه اموال و پروژه‌ها توسط شرکت‌های نفتی صورت نگرفته نمی‌گیرد.
حتی تعدادی از شرکت‌های بزرگ نفتی کشور به دلیل اصرار بر دریافت بیمه نامه‌های غیر استاندارد مدتی است اموال خود را تحت پوشش بیمه قرار نداده‌اند در حالیکه دولت تکلیف کرده اموال و تاسیسات دولتی را بیمه کنند بنابراین نیاز است که دستگاه‌های نظارتی مربوطه به این بخش ورود کنند.
یک عضو کارگروه مهندسی و انرژی انجمن حرفه‌ای صنعت بیمه در گفتگو با چابک‌آنلاین، به سال‌های حضور خود در شرکت کارگزاری رسمی بیمه نفت و انرژی اشاره کرد و افزود: سال‌ها قبل، حق بیمه شرکت پالایش و پخش یک میلیارد تومان صادر شده بود.
رضا رستم‌وندی، مدعی شد:نرخ مذکور درحالی بود که اگر تنها یک مخزن بنزین آن‌ها دچار حادثه می‌شد ۲۰ میلیون دلار هزینه داشت یعنی حق بیمه و ریسک هیچگونه تناسبی با یکدیگر نداشتند و حتی زمانی که به مدیر بخش مربوطه گفته شد رقم پرداختی شما به اندازه بازسازی یک پمپ بنزین شما هم نمی‌شودگفتند بیشتر از این رقم در بحث بیمه هزینه نمی‌کنیم.
مدیرعامل اسبق کارگزاری بیمه نفت و انرژی، با تاکید براینکه "بیمه‌گذاران بخش نفت و انرژی عدد حق بیمه که بالا می‌رود پرداخت نمی‌کنند، " گفت: برخی از مدیران بخش انرژی تنها برای اینکه حسابرس به آن‌ها ایرادی نگیرد یک برگ بیمه‌نامه تهیه می‌کنند و مشکل اینجاست که حسابرسان هم تنها به پرسش این مساله که بیمه دارند یا خیر اکتفا کرده و اگر نداشته باشند گزارش می‌کنند.
رستم‌وندی، بیان کرد: در صنعت بیمه هم هیچگاه ریسک‌های بخش نفت و انرژی درست محاسبه نمی‌شود و حق بیمه‌ها متناسب با ریسکی که پوشش داده می‌شود نیست، از سوی دیگرنرخ شکنی هم وجود دارد.
وی، معتقداست که راهکار رفع مشکلات موجود در خصوص مدیریت ریسک نفت، گاز و پرتروشیمی کشور استفاده از افراد متخصص بوده و بیمه مرکزی ضمن ورود به این مساله باید شرکت‌های بیمه‌گر را الزام کند که قبل از اعلام حق بیمه، ریسک را محاسبه کرده و برنامه را به بیمه مرکزی بدهند و پس از آن نرخ را علام کنند.
این عضو کارگروه مهندسی و انرژی انجمن حرفه‌ای صنعت بیمه، اظهارکرد: درحال حاضر فن‌آوری و تکنولوژی بسیار پیشرفت کرده، اما درصنعت بیمه و محاسبه ریسک این اتفاق نیافتاده درحالیکه باید در تمام بخش‌ها ریسک‌ها بدرستی محاسبه و حق بیمه خوب دریافت شود تا هنگام پرداخت خسارت هم به‌خوبی آن را پرداخت کنند.
بیژن نامدار زنگه، وزیر نفت، بار‌ها بیمه‌گران را خطاب قرارداده و یکی ازچالش‌های مهم وزارت نفت و صنایع مرتبط با آن را صدور بیمه نامه‌هایی دانسته که بدون مطالعه صادر شده است.
واقعیت این است که شناسایی و ارزیابی ریسک بدون توجه و همکاری همه جانبه بیمه‌گذاران امکان پذیر نیست چراکه بیمه‌گر برای محاسبه صحیح یک ریسک و توصیه‌های لازم نیاز به اطلاعات و مستندات کافی دارد.
شاید بتوان گفت که بعضی ازمدیران بخش نفت، گاز و پتروشیمی کشور شناخت کافی ازصنعت بیمه و ضرورت پوشش ریسک هرچه بهتر سرمایه‌های ملی کشور ندارند؛ بنابراین، شناخت هرچه بهتر کارکرد‌های بیمه در ارتباطی مستقیم با تعامل خوب مدیران صنعت بیمه و استفاده از تجربه آن‌ها است.
بیمه‌مرکزی و نظارت هرچه بیشتر آن برنحوه ارائه نرخ ریسک‌های بزرگ از سوی شرکت‌های بیمه هم می‌تواند در این بین تاثیرگذار باشد.
چراکه صنعت بیمه با کسب الگوی مناسب از بیمه‌گران بزرگ بین‌المللی در حوزه نفت، گاز، پتروشیمی، می‌توانند ریسک‌ها را با ملاحظات خاص بین‌المللی و اجرای دقیق دستورالعمل‌ها و توصیه‌های مربوطه پوشش دهد.
فراموش نکنیم که مدیریت ریسک نفت، گاز و پتروشیمی کشور به‌عنوان بزرگترین بخش اقتصادی کشور جز با همراهی و همکاری مدیران صنعت بیمه و صنعت کشور امکانپذیر نیست.