اقتصاد ۲۴- صنعت پتروشیمی به عنوان یکی از صنایع پیشران کشور، ظرفیت‌های خوبی دارد، اما آنچه از ملزومات امروز صنعت پتروشیمی کشور است، اتصال اکوسیستم نوآوری و اقتصاد دانش بنیان به صنایع بزرگ پتروشیمی کشور است. در اواخر بهمن ماه یکی از بزرگترین رویداد‌ها در حوزه نفت و پتروشیمی تحت عنوان همایش حمایت از ساخت داخل در صنعت پتروشیمی رقم در جزیره کیش برگزار شده است که ۲۹ بهمن ماه آخرین روز این همایش بزرگ بوده است.
خوداتکایی در ساخت تجهیزات پتروشیمی
منطقه آزاد کیش و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در راستای استفاده حداکثری از توان شرکت‌های تولید کننده تجهیزات صنعت پتروشیمی به ویژه شرکت‌های دانش بنیان این همایش را ترتیب داده است که در آن بیش از ۲۰۰ شرکت دانش بنیان، سازنده تجهیزات، پتروشیمی‌ها و بانک‌ها حضور دارند. حضور بانک‌ها در این دست پروژه‌ها از این نظر اهمیت دارد که بخشی از کمکی که بورس باید در تأمین مالی طرح‌های صنعت پتروشیمی داشته باشد هم‌اکنون بانک‌ها انجام می‌دهند.
بیشتر بخوانید: امضای بزرگترین توافق نامه‌های ساخت صنعت نفت به شرکت‌های ایرانی
از نقاط قوت این همایش برگزاری نشست‌های تخصصی برای شرکت‌ها در مواردی همچون محور‌های طراحی، ساخت و تامین کاتالیست و مواد شیمیایی، تجهیزات ثابت و دوار، برق و ابزار دقیق، توسعه فناوری‌های صنعت پتروشیمی، بیمه، نوآوری در مدل زنجیره‌های تامین مالی پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی، معرفی داخلی‌سازی طرح‌های پتروشیمی تصفیه آب و پساب، فناوری‌های نوین در تجارت محصولات پتروشیمی، راهکار‌های عقد قرارداد‌های ساخت داخل اقلام راهبردی شرکت‌های پتروشیمی با تسهیل گری و حمایت پارک‌های فناوری بوده است.
جعفر ربیعی، مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس درباره ظرفیت‌های زیرساختی صنعت پتروشیمی کشور و اهداف همکاری‌های داخلی با شرکت‌های دانش بنیان توضیح داد: در حال حاضر ۷۵ تا ۸۰ درصد تجهیزات پتروشیمی در کشور قابل ساخت است و اگر ما بیش از ۸۵ تا ۹۰ درصد نیاز‌های این صنعت در داخل کشور را تامین کنیم به نقطه مطلوبی رسیده ایم.
او در ادامه تصریح کرد: سالانه ۵/۵ میلیارد دلار مواد اولیه به صنایع پایین دست حوزه پتروشیمی ارائه می‌شود گفت: پتروشیمی بازار‌های داخلی و صادراتی بسیار خوبی دارد و برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای انجام شده که ظرف ۱۰ سال آینده، در سرمایه گذاری پروژه‌های موجود و طرح‌های جدید این صنعت، به رقمی بالغ بر ۴۰ میلیارد دلار دست پیدا می‌کنیم و این در حالی است که از پیش از انقلاب تا ابتدای این دولت این رقم ۵۵ میلیارد دلار بوده است.
همین امر نشان می‌دهد که تا حد زیادی می‌توان ظرفیت داخلی را برای تامین تجهیزات پتروشیمی بسیج کرد تا در شرایط تحریمی فشار کمتری به کشور وارد شود و شاهد تقویت اقتصاد مولد در کشور باشیم.
سازمان منطقه آزاد کیش با وجود بیش از ۱۵۵ شرکت فعال در زمینه نفت و گاز، پیش از این از همکاری‌های مشترک شرکت‌های توانمند داخلی و برند‌های معتبر خارجی در حوزه انرژی برای اجرای پروژه‌های کلان نفت و گاز حمایت ویژه داشته است.
در بهمن ماه سال ۹۸، منطقه آزاد کیش برای اینکه شرایط را برای اقدامات توسعه‌ای شرکت‌های دانش بنیان حوزه نفت و پتروشیمی فراهم کند، تفاهم‌نامه پنج جانبه به‌منظور استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه صنعت پتروشیمی در مرکز نوآوری کیش امضا کرد که بر این اساس ارائه تسهیلات به سازندگان داخلی تا ۲۵ هزار میلیارد ریال امکان‌پذیر شد. در عینحال فعالیت در مرکز نوآوری جزیره کیش هزینه نهایی تولیدکنندگان داخلی را به دلیل معافیت از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، کاهش می‌یابد. بیش از ۳۰ تفاهم نامه میان صنایع پتروشیمی کشور با شرکت‌های صنعتی داخلی و شرکت‌های دانش بنیان در رویداد سال گذشته منعقد شد و شماری از تفاهم نامه‌ها، پس از اجرایی شدن به مرحله تحویل کالا یا خدمت مورد نظر رسیده است.
همکاری با شرکت‌های دانش بنیان و سازندگان ایرانی
در همایشی که امسال در جزیره کیش برگزار شد نیز ۱۴ قرارداد و تفاهم نامه ساخت داخلی انواع کاتالیست و موادشیمیایی مصرفی پتروشیمی‌ها امضا شد. همچنین یکی از بزرگترین توافق‌نامه‌های طراحی و ساخت انواع الکتروکمپرسور‌های مورد نیاز صنایع گاز و پتروشیمی در حاشیه این رویداد با سازندگان ایرانی به امضا رسید که با امضای این توافق نامه زمینه ساخت دست کم ۳۸ دستگاه انواع توربوکمپرسور با سازندگان و شرکت‌های دانش بنیان فراهم می‌شود. به گفته مدیر روابط عمومی شرکت صنایع پتروشمیی خلیج فارس؛ در طول سال‌های گذشته طرح‌های صنعت نفت، گاز و پتروشیمی برای تامین انواع توربوکمپرسور باید از کشور‌های آلمان و فرانسه تجهیزات وارد می‌کرد که امروز تولید آن فراهم خواهد شد.
همچنین در این گردهمایی، اولین تفاهم نامه ساخت کاتالیست پیچیده و استراتژیک «پالادیوم» مورد نیاز در زنجیره پلی اتیلن ترفتالات نیز با سازندگان ایرانی امضا شد که تاثیر مهمی در آینده صنایع نفت و پتروشیمی کشور خواهد داشت.
منطقه آزاد قشم نیز در این همایش توانست تفاهم‌نامه‌ها و همکاری‌های خوبی را جلب کند. در این همایش هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس برای مشارکت فنی در توسعه هاب پتروشیمی منطقه آزاد قشم نیز اعلام همکاری کرد. همچنین اجرای خط انتقال گاز ۳۰ اینچ از سرزمین اصلی به جزیره قشم و جانمایی مگاپورت با هدف تسهیل صادرات محصولات پتروشیمی مورد توجه مدیرعامل هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس قرار گرفت. این پروژه برای توسعه صنایع گاز و پتروشیمی قشم اهمیت زیادی دارد. انجام مطالعات کامل اجرایی هاب نفت، گاز و پتروشیمی قشم (سلخ) شامل مجوز‌های محیط زیست، طرح مطالعاتی احداث مگاپورت محصولات صادراتی از این هاب و تامین یوتیلیتی‌های آب و برق از نیروگاه‌های احداث شده در منطقه آزاد قشم برای ایجاد چهار واحد پتروشیمی با ظرفیت تولید سالانه ۱۰ میلیون تن محصولات پتروشیمی انجام شده و مقدمات لازم برای اجرای طرح‌ها فراهم شده است.
هرچه هست صنایع پتروشیمی کشور، طی این رویداد توانست با شبکه سازی و مرتبط کردن فعالان اقتصادی و سازندگان داخلی تجهیزات پتروشیمی گام مهمی برای توسعه این صنایع در سال‌های آتی بردارد. فرصت‌ها و پروژه‌هایی که در این دست رویداد‌ها ایجاد می‌شود، می‌تواند در اقتصاد ملی نیز نقش موثری ایفا کند.