اقتصاد۲۴ - سال‌هاست که لوازم خانگی با برند‌های مختلف و از مرز‌های متفاوت به صورت قاچاق وارد بازار ایران می‌شود و همین قاچاق آسیب‌های فراوانی هم برای مردم و هم برای تولیدکنندگان داخلی لوازم خانگی ایجاد کرده است. در این سال‌ها بار‌ها از لزوم مقابله با این روند و برنامه‌ریزی برای بهبود شرایط سخن به میان آمده، اما در عمل اتفاق چندانی رخ نداده است. به‌تازگی نشست بررسی مشکلات تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان صنف لوازم آشپزخانه و خانگی فلزی با حضور تعدادی از اعضای فعال این صنف و هیئت‌مدیره در محل خبرگزاری ایلنا برگزار شد که کارشناسان مختلف از منظر‌های متفاوت از این قاچاق و راه‌های مقابله با آن سخن گفتند.
در این نشست حسن سفیدآبی‌فراهانی، رئیس اتحادیه، با اشاره به وضعیت این صنف در سال ۹۹ گفت: وضعیت ما در سال ۹۹ یکی از بهترین صنف‌ها بود و خوشبختانه حدود سه سال است که واردات ممنوع شده و بسیاری از کالا‌هایی که تا چند سال پیش وارد می‌شد امروز در داخل تولید می‌شود و بسیاری از واردکنندگان به تولیدکننده تبدیل شده‌اند.
وی با اشاره به اینکه به نوعی تحریم‌ها برای ما تبدیل به فرصت شده است، گفت: حدود دو هزار واحد صنفی در حال فعالیت هستند که امروز نیاز داخل را کاملا تأمین می‌کنند و واردات لوازم خانگی کاملا ممنوع است، البته قاچاق همچنان وجود دارد و متأسفانه کالا‌ها به صورت قاچاق از مبادی‌ای مانند گناوه وارد می‌شوند. البته اجناسی که به صورت قاچاق وارد می‌شوند، هیچ گارانتی‌ای ندارند. خوشبختانه ما در صنف خود نه‌تن‌ها در بخش‌های تولیدی و توزیعی تعدیل نیرو نداشتیم و به خاطر کرونا تعدیل نکردیم، بلکه حتی کمبود نیروی کار نیز در بخش تولیدکنندگان داریم و هرچند افزایش قیمت وجود داشت، اما وضعیت فروش نیز خوب بود اگرچه قیمت‌ها نیز افزایش پیدا کرده بود.
امیر حاجیعلی، نایب‌رئیس اتحادیه نیز با اشاره به وضعیت و مشکلات تولیدکنندگان گفت: عدم توزیع و تزریق مواد اولیه به کارخانجات بزرگ تولیدکننده، باعث مشکلات زیادی شده است؛ مفرغ، مس، آلومینیوم، مواد پتروشیمی و آهنی جزء مواد اولیه‌ای است که در داخل تولید می‌شود و نباید مسائلی مانند تحریم و افزایش قیمت دلار بر آن تأثیر بگذارد و نظارت دقیقی نیز بر نحوه توزیع و فروش مواد اولیه صورت نمی‌گیرد.
بیشتر بخوانید: فروش لوازم خانگی با قیمت‌های جعلی!
وی ادامه داد: مشکل دیگر این صنف کالای قاچاق است. امروز منشأ کالای قاچاق کاملا مشخص است و از بندر گناوه وارد می‌شود و دولت می‌تواند با همکاری نیرو‌های امنیتی و انتظامی جلوی قاچاق را بگیرد؛ سؤال بزرگ این است که چرا این کار صورت نمی‌گیرد. مشکل دیگر بحث مالیات است. اداره مالیات به‌هیچ‌عنوان توضیحات و دلایل کاسب‌های جزء را نمی‌پذیرد و قبول نمی‌کند که امسال به دلیل کرونا وضعیت فروش افت کرده است، زمانی که لوازم خانگی گران می‌شود، اولین جایی که با آن برخورد می‌شود، فروشنده جزء است؛ اما در بقیه محصولات وقتی کالا گران می‌شود، هیچ نظارت و برخوردی وجود ندارد.
وی ادامه داد: در بخش تسهیلات بانک‌ها هیچ کمکی به تولیدکنندگان نمی‌کنند؛ مثلا من برای راه‌اندازی یک کارخانه حدود پنج میلیارد تومان هزینه کردم، اما بانک سند این کارخانه را برای اعطای وام نمی‌پذیرد. در بخش بیمه و استاندارد نیز با تفسیر‌های متفاوت مشکلات زیادی ایجاد می‌کنند، به شکلی که تولیدکننده از تولید منصرف می‌شود.
وی ادامه داد: مشکل واسطه و دلال در صنف ما نیز کاملا مشهود است و سودآوربودن دلالی مشکل بزرگی برای اعضای صنف ما ایجاد کرده است و سودی که دلال و واسطه‌گر از کالا می‌برد، از تولیدکننده و فروشنده بیشتر است. مشکل دیگر چالش نرخ ارز است و چندنرخی‌بودن ارز به ما لطمه زده است. در بحث تعرفه گمرکی تولیدکننده باید به دلار تعرفه گمرکی بدهد و به ریال بفروشد و هم‌زمان بخش‌نامه‌های فی‌البداهه نیز صادر می‌شود.
وی با اشاره به کم‌رنگ‌بودن بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌های کلان گفت: برای تصمیم‌های کلان هیچ مشورتی با اصناف نمی‌شود، از سوی دیگر نظارت میدانی نیز وجود ندارد. بار‌ها به مسئولان گفته‌ام اگر می‌خواهید ببینید وضعیت قاچاق کالا چگونه است، یک روز به سه‌راه امین حضور و اداره مالیات سر بزنید. تا زمانی که افراد بالادستی بدون اطلاع از وضعیت پایین‌دستی‌ها برای آن‌ها قانون بنویسند، آن قانون هیچ سودی ندارد.
محمدباقر طاهران‌پور، نایب‌رئیس دوم اتحادیه نیز گفت: یکی از مشکلات ما در این صنف به‌ویژه در بخش تولید به‌روزنبودن تجهیزات و وسایل کارگاهی و ماشین‌آلات است و بسیاری از این ماشین‌آلات مربوط به دو دهه قبل است و امکان به‌روزرسانی نیز وجود ندارد، زیرا نه تولیدکننده ما توان مالی دارد و نه تحریم‌ها اجازه می‌دهند که بتوانیم ماشین‌آلات را به‌روز کنیم. همچنین نیروی تخصصی در صنف ما بسیار کم است و ما در برخی موارد مجبور شده‌ایم نیرو‌های متخصص خارجی را استخدام کنیم.
اصغر هادی، تولیدکننده ظروف نچسب آشپزخانه، گفت: یکی از مشکلات ما که کارگاه تولیدی خود را به شهرک‌های صنعتی مانند پرند منتقل کرده‌ایم، نبود امکانات در این شهرک‌هاست؛ بوروکراسی اداری نیز مزید بر علت شده است. متأسفانه این شهرک‌های صنعتی امکاناتی مانند گاز ندارند و ما از اردیبهشت‌ماه تا امروز دنبال نصب امکانات اولیه هستیم و این شهرک‌ها را مانند یک زمین خالی به ما تحویل می‌دهند و هیچ زیرساختی در این شهرک‌ها وجود ندارد. مشکل دیگر ما بحث حق بیمه بالای کارکنان و همچنین مالیات بر ارزش افزوده است و به‌نوعی ما مسئول گرفتن مطالبات دولت از مصرف‌کننده شدیم و نوسانات قیمت نیز نه‌تن‌ها به ما سود نمی‌رساند، بلکه باعث ضرر شده است.
ناصر مظلومی، تولیدکننده قاشق و چنگال که در منطقه اقتصادی ساوه فعالیت می‌کند، گفت: ما امروز نه‌تن‌ها در بحث نیروی کار به دنبال تعدیل نیرو نیستیم، بلکه کمبود نیرو نیز داریم؛ البته مشکلاتی مانند صدور دیرهنگام پروانه بهره‌برداری و تأخیر در خارج‌کردن جنس برای فروشندگان بسیار ما را اذیت می‌کند، درحالیکه اگر ما بخواهیم جنسی را وارد کنیم، به‌سرعت این کار انجام می‌شود و اگر بخواهیم کالایی را خارج کنیم، سه ماه باید انتظار بکشیم.
محمد شعبانی، تولیدکننده لوازم خانگی آشپزخانه نیز گفت: حدود ۱۰ سال است که در این حوزه فعال هستیم و تلاش کردیم در بحث انتقال سرمایه و انتقال تکنولوژی برتر باشیم و هم‌اکنون ۵۰۰ کارگر در این دو کارگاه فعالیت می‌کنند و انواع سرویس‌های قاشق و چنگال و قابلمه را تولید می‌کنیم.
وی ادامه داد: در بحث فروش برخی محصولات به صورت قاچاق فقط ۱۰ درصد در بازار وجود دارد، اما ضربه‌ای که به تولیدکننده می‌زند تا ۵۰ درصد است، درحالیکه امروز تأسیس یک کارخانه تولید لوازم آشپزخانه حدود صد میلیارد تومان هزینه دارد و در هر کارخانه نیز حدود ۸۰۰ تا هزار نفر فعالیت می‌کند؛ اما متأسفانه این تولیدکنندگان نمی‌توانند با قاچاقچیان رقابت کنند و هیچ‌کسی نیز به تولیدکنندگان در رقابت و مبارزه با قاچاقچیان کمک نمی‌کند و درحالیکه تمام دفاتر و انبار‌ها و برند‌های قاچاقچیان مشخص است، اما هیچ‌کسی به ما کمک نمی‌کند تا با آن‌ها مبارزه کنیم و هیچ‌کسی نیز با آن‌ها مبارزه نمی‌کند.
کاظم زینالی، تولیدکننده سماور نیز گفت: وقتی در شرایطی هستیم که تولیدکننده، توزیع‌کننده، فروشنده و کارگر ناراحت هستند، می‌توانیم بگوییم که وضعیت بازار خوب است؟ وضعیت تولید عالی است، تولیدکننده نباید برود با قاچاقچی و دلال مبارزه کند بلکه کسانی باید با آن‌ها مبارزه کنند که واسطه را به رسمیت شناخته‌اند. چرا ما باید برویم مواد اولیه را از واسطه با قیمت گران بخریم، از ما خواسته می‌شود که با حضور در نمایشگاه‌ها، ماشین‌آلات خود را به‌روز کنیم؛ حضور در این نمایشگاه‌ها فقط برای ما حسرت دارد، زیرا نه‌تن‌ها توان مالی برای واردات تکنولوژی نداریم، بلکه قوانین دست‌و‌پاگیر نیز ما را اذیت می‌کند. میزان حق بیمه‌ای که از کارفرما و کارگر کسر می‌شود حدود ۳۰ درصد است، درحالیکه در بسیاری از کشور‌ها این میزان هفت درصد است و با وجود این سازمان تأمین اجتماعی همیشه طلبکار است.
احمد حسنی، توزیع‌کننده لوازم آشپزخانه نیز گفت: متأسفانه ما نمی‌توانیم با همان سودی که از فروش به دست آورده‌ایم، اجناس تازه بخریم. از طرف دیگر ما توقع داشتیم که حداقل در زمانی که کرونا به همه مشاغل لطمه زده، دیگر اداره مالیات هزینه‌ها را افزایش ندهد، افزایش قیمت و کاهش قدرت خرید مردم باعث شده میزان فروش کاهش پیدا کند، درحالیکه کیفیت کالا‌های داخلی بسیار خوب است.
سیدمهدی زعیم، عضو هیئت‌مدیره نیز گفت: اگر قاچاق امروز وجود دارد به دلیل آن است که برای قاچاقچی سودی وجود دارد؛ ما اگر می‌خواهیم با قاچاق مبارزه کنیم باید شرایطی را فراهم کنیم که قیمت تمام‌شده کالای داخلی کمتر از قیمت کالای قاچاق و وارداتی باشد و وقتی بسیاری از مواد اولیه از پتروشیمی تا آلومینیوم از داخل تأمین می‌شود، می‌توان برنامه‌ریزی کرد تا قیمت محصول نهایی ارزان‌تر باشد. وی ادامه داد: مشکل دیگر ما بحث پساتحریم است، اگر فردا قانونی مصوب شود که از تولید حمایت نکند و واردات تسهیل شود تولیدکنندگان فعلی نمی‌دانند که چگونه باید رفتار کنند.