اقتصاد۲۴ - ذرات معلق یکی از عوامل مهم آلودگی هوا هستند که اندازه، غلظت، ترکیب شیمیایی و سمیت این ذرات بر میزان تاثیرات سلامت آن‌ها موثر است. این ذرات توانایی جذب فلزات سنگین و آلاینده‌های دیگر مثل آفت‌کش‌ها را نیز دارند.
فلزات سنگین مانند آرسنیک، آهن، روی، سرب، کادمیوم، کروم، مس، منگنز و نیکل در هوا می‌توانند از طریق تنفس، بلعیدن و تماس پوستی وارد بدن انسان شوند و مشکلاتی مثل بیماری‌های کلیوی، اختلال در سیستم اعصاب، اختلال در عملکرد غدد درون‌ریز و ... ایجاد کنند.
با توجه به مشکلاتی که فلزات سنگین ایجاد می‌کنند، پژوهشگران با انجام مطالعه‌ای میزان فلز سنگین سرب را در فصول مختلف شهر تهران بررسی کردند.
بیشتر بخوانید: افزایش آلودگی هوای تهران
برای انجام این تحقیق و ارزیابی ریسک سلامت فلزات سنگین در گرد و غبار‌های اتمسفری، از چهار منطقه ۹، ۱۱، ۱۰ و ۱۲ واقع در غرب و مرکز تهران در طی فصل‌های زمستان ۱۳۹۷ و بهار، تابستان و پاییز ۱۳۹۸ نمونه‌گیری انجام شد.
به منظور جمع‌آوری نمونه‌های گرد و غبار اتمسفری در هر نقطه سه تله گرد و غبار قرار داده شد و پس از انتقال به آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفتند.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که کم‌ترین غلظت فلز سرب در فصل زمستان و در منطقه تهرانسر بود و بیشترین غلظت سرب مربوط به فصل پاییز و در خیابان وحدت اسلامی بود.
به علت غربی بودن باد‌های غالب تهران و استقرار بخش مهمی از صنایع استان تهران در غرب شهر، بیشتر آلودگی‌های ناشی از صنایع از غرب به سمت مرکز رانده می‌شوند. همچنین کوه‌های شمال و شمال‌شرق تهران مانع از خروج آلودگی‌ها از طریق جریان باد هستند.
نتایج این بررسی حاکی از این بود که بلعیدن گرد و غبار‌های اتمسفری اصلی‌ترین راه قرارگیری در معرض سرب است و بیش از ۹۰ در صد از شاخص‌های خطر بیماری‌های غیر سرطانی فلزات سرب، مربوط به بلع بود.
همچنین یافته‌های این پژوهش نشان داد که در فصل زمستان به دلیل بارندگی‌های زمستان ۱۳۹۷ میزان خطر سرب برای افراد بالغ و کودکان کم‌تر از حد مجاز بود و خطری سلامت افراد را تهدید نمی‌کرد، اما در بهار، تابستان و پاییز مقدار شاخص خطر سرب برای کودکان بالاتر از حد مجاز بود و ریسک ابتلا به بیماری‌های غیر سرطانی در کودکان تمام مناطق نمونه‌برداری‌شده، بالا بود.
در انجام این مطالعه مریم سامانی و احمد گلچین؛ پژوهشگران گروه علوم خاک دانشگاه زنجان، حسینعلی علیخانی؛ پژوهشگر گروه علوم خاک پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران و احمد بایبوردی؛ پژوهشگر سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی تبریز؛ مشارکت داشتند.
یافته‌های این پژوهش پاییز سال جاری به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «ارزیابی خطر سلامت سرب در گرد و غبار‌های اتمسفری شهر تهران در فصل‌های مختلف» در مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی منتشر شده است.