یکی از دستور‌های اجرایی بایدن رئیس جمهور آمریکا با هدف مهار همه‌گیری این است که از سازمان‌های دولتی خواسته است تا سندی طراحی کنند که وضعیت سلامت فرد را در مورد ویروس کرونا نشان دهد و حاوی اطلاعاتی مانند آزمایش، ابتلا و دریافت واکسن باشد که در یک نسخه دیجیتالی و نه کاغذی قابل عرضه باشد. دولت دانمارک اعلام کرد که در سه تا چهار ماه آینده، گذرنامه دیجیتالی را روانه بازار می‌کند. فقط دولت‌ها نیستند که گذرنامه‌های واکسن را پیشنهاد می‌دهند. استفاده از کارت مسافرتی دیجیتال که توسط انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی تهیه شده است، به مسافران کمک می‌کند تا برنامه‌های سفر خود را مدیریت کنند و اسناد و مدارک شرکت‌های هواپیمایی و دولتی را برای واکسیناسیون یا آزمایش کووید-۱۹ ارائه دهند.
در حال حاضر چالش اصلی این است که بتوان سند یا برنامه‌ای قابل ارائه در سطح بین‌الملل ارائه کرد که از حریم خصوصی محافظت کند و برای همه افراد فارغ از ثروت یا دسترسی داشتن یا نداشتن به تلفن هوشمند قابل استفاده باشد. در ادامه نکات کلیدی در مورد گذرنامۀ واکسن را بیان می‌کنیم.
گذرنامه واکسن چیست؟
این کارت واکسن یا گذرنامه، مدرکی است که ثابت می‌کند شما در برابر کووید-۱۹ واکسینه شده‌اید. همچنین برخی از نسخه‌ها به مردم امکان می‌دهند که نتیجۀ آزمایش ویروس‌شناسی خود را نشان دهند و ثابت کنند که مبتلا نیستند. نسخه‌های موجود این واکسن که شرکت‌های هواپیمایی، گروه‌های صنعتی، غیر انتفاعی و شرکت‌های فناوری از آن استفاده می‌کنند از طریق کیف پول دیجیتال یا گوشی تلفن قابل استفاده هستند. تلاش برای دیجیتالی کردن این گذرنامه ادامه دارد و البته سهولت و دسترسی آن را بیشتر خواهد کرد.
انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی یکی از چندین سازمانی است که سال‌ها روی راه‌حل‌های دیجیتالی برای ساده‌سازی روند اعتبار سنجی سفر کار می‌کنند. در طی شیوع بیماری کووید-۱۹، این گروه‌ها بر روی وضعیت واکسیناسیون تمرکز کرده‌اند. ایده آن‌ها این است که تمام اطلاعات مربوط به بیماری و واکسیناسیون در تلفن همراه ذخیره شود و قابل دسترسی باشد.
علاوه بر انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی و شرکت چند ملیتی آی‌بی‌ام نیز در حال ساخت گذرنامه دیجیتالی سلامت است که به افراد امکان اثبات واکسینه شدن را می‌دهد. همچنین فرد با این گذرنامه می‌تواند ادعا کند که نتیجه آزمایش کووید-۱۹ او منفی است و از این طریق می‌تواند به مکانی عمومی مانند استادیوم ورزشی، هواپیما، دانشگاه یا محل کار وارد شود. این گذرنامه که بر اساس فناوری بلاکچین ساخته شده به‌وسیله شرکت آی‌بی‌ام کار می‌کند، می‌تواند از چندین نوع داده، از جمله بررسی دمای بدن، اعلان‌های قرار گرفتن در معرض ویروس، نتایج آزمایش و وضعیت واکسن استفاده کند. مجمع جهانی اقتصاد و بنیاد پروژه کمونز، یک گروه غیرانتفاعی سوئیسی است که یک گذرنامه سلامت دیجیتال به نام Common-Pass را آزمایش کرده است و به مسافران امکان دسترسی به اطلاعات آزمایش یا واکسیناسیون را می‌دهد. این گذرنامه یک کد QR تولید می‌کند که می‌توان آن را به مأموران بررسی نشان داد.
آیا به گذرنامه واکسن نیاز پیدا خواهیم کرد؟
هرچه تعداد افرادی که واکسینه می‌شوند بیشتر باشد احتمالاً سخت‌گیری برای افرادی که واکسینه نشده‌اند بیشتر خواهد شد. احتمالا به سمتی حرکت کنیم که حضور در بسیاری از رویداد‌های عمومی فقط برای کسانی مجاز شود که واکسن زده باشند.
برای سفر در سطح بین‌المللی، مقامات دولتی و بهداشتی باید بدانند که آیا واکسن زده‌اید یا نتیجه آزمایش کووید-۱۹ شما منفی است یا خیر. بسیاری از کشور‌ها از مسافران در حین ورود به آن کشور نتیجه تست کرونا می‌خواهند. برای راه‌اندازی صنعت گردشگری نیاز است که چنین گذرنامه‌ای فراگیر شود.
سه سناریو در مورد اعتبار سنجی دیجیتال برای سنجش ابتلا به ویروس کرونا وجود دارد. اولین مورد که احتمال اجرایی شدنش خیلی زیاد نیست صدور گواهی مصونیت است. این‌ها گواهی‌هایی هستند که نشان می‌دهند افراد به نوعی در قبال ابتلا به ویروس مصونیت دارند. سناریوی دوم این است که بتوانید اثبات کنید که نتیجۀ آزمایش ابتلا به ویروس منفی است و مورد سوم این است که بتوانید نشان دهید که واکسینه شده‌اید. از نظر کارشناسان دو سناریوی آخر برای رونق دوباره صنعت گردشگری ضروری هستند.
آیا قبلاً چنین کاری انجام شده بود؟
اینکه برای شرکت در فعالیت‌ها یا ورود به برخی از کشور‌ها باید واکسینه شده باشید چیز جدیدی نیست. دهه‌ها است افرادی که به کشور‌هایی خاص سفر می‌کنند باید ثابت کنند که در مقابل تب زرد، سرخجه و سایر بیماری‌ها واکسینه شده‌اند. اغلب این افراد، پس از واکسیناسیون یک «کارت زرد» مهر و امضا شده دریافت می‌کنند که به عنوان گواهی بین المللی واکسیناسیون یا پروفیلاکسی شناخته می‌شود. یا برای مثال والدین دارای بچه مدرسه‌ای باید ثابت کنند که بچه هایشان واکسینه شده‌اند.
اما تفاوت عمده بین آنچه قبلاً وجود داشته و حالا این است که این گذرنامه جدید دیجیتالی است و نگرانی‌های زیادی در مورد حریم خصوصی و دسترسی به آن وجود دارد.
بیشتر بخوانید: ورود ۲۵۰ هزار دوز واکسن چینی کرونا به کشور تا ساعتی دیگر
چه نکاتی را درباره واکسن باید بدانیم؟
• تأمین کنندگان واکسن در ایالات متحده به طور متوسط روزانه حدود۳/۱ میلیون دوز واکسن کووید-۱۹ تولید می‌کنند. تقریباً ۳۰ میلیون نفر تا کنون حداقل یک دوز دریافت کرده‌اند و حدود ۷ میلیون نفر کاملاً واکسینه شده‌اند.
• ایالات متحده در واکسیناسیون جمعیت خود بسیار عقب‌تر از چندین کشور دیگر است.
• در آینده نزدیک، ممکن است حین سفر با اسناد دیجیتالی ثابت کنیم که واکسن کرونا را دریافت کرده یا آزمایش آن را داده‌ایم.
گذرنامه واکسن عادلانه است؟
در جهانی که بیش از یک میلیارد نفر به دلیل نداشتن گذرنامه، شناسنامه، گواهینامه رانندگی یا کارت شناسایی ملی قادر به اثبات هویت خود نیستند، اسناد دیجیتالی که وضعیت واکسن را نشان می‌دهد ممکن است نابرابری را افزایش دهد.
سال‌ها طول می‌کشد تا واکسن‌ها در سطح جهان در دسترس قرار بگیرند و بنابراین آزمایش گسترده باید در کنار واکسیناسیون ادامه یابد تا بازگشت سالم و عادلانه به سفر و سایر فعالیت‌های عمومی فراهم شود. برای کسانی که تلفن هوشمند ندارند باید به سمت برگه‌های کاغذی حرکت کنیم. علاوه بر این، نگرانی‌هایی در مورد حریم خصوصی و اشتراک‌گذاری داده‌ها وجود دارد.